Yerevan, 23.November.2025,
00
:
00
BREAKING


12 առարկաների առաջին նմուշները, առանց որոնց այսօր կյանքը պատկերացնել հնարավոր չէ

LIFE

Shabat.am-ը գրում է.

12  Առաջին հեռակառավարման վահանակը

Ո՞վ կարող է այսօր պատկերացնել կյանքն առանց այս առարկայի։ Դե իսկ առաջին հեռակառավարման վահանակը հայտնագործվել է դեռ 1956թ․-ին ամերիկացի Ռոբերտ Ադլերի կողմից։ Հեռակառավարման առաջին վահանակը մեխանիկական էր ու հեռուստաալիքները փոխելու և ձայնը կառավարելու համար ուլտրաձայներ էր օգտագործում։ Դա հետևյալ կերպ էր աշխատում. դու սեղմում ես կոճակը, այն հարվածում է թիթեղին ու տարբեր հաճախականության ձայներ արձակում։

 11  Առաջին կպչուն ժապավենը

Չնայած իր հայտնի «Սկոչ» անունին, ինչը թարգմանաբար նշանակում է «շոտլանդական», այս առարկան ամենևին էլ Շոտլանդիայում չէ, որ ստեղծվել է։ Այն հայտնագործվել է գերմանացի դեղագործ Օսկար Տրոպլովիցի կողմից 1901թ.-ին։ Հայտնագործությունը «լեյկոպլաստ» անունն ուներ և նախատեսված էր վնասված մաշկի համար։

Խնայելու համար ընկերությունը սկզբում սոսինձը միայն ժապավենի կողքի հատվածներին էր քսում։ Հենց այդ պատճառով ամերիկացիներն առաջին կպչուն ժապավենը «սկոչ» անվանեցին՝ ի պատիվ շոտլանդական ժլատության։

 10  Սերիական արտադրության առաջին օճառը

Հիգիենայի այնպիսի արտադրանքն, ինչպիսին օճառն է, հայտնի է դեռ բաբելոնյան ժամանակններից։ Սակայն առաջին սերիական արտադրանքը, որը ստեղծվեց «Ivory soap» անունով, արտադրվեց 1879թ․-ին հայտնի «Procter & Gamble» ընկերության կողմից։  Ի դեպ, այս սերիայի առաջին նմուշը վաճառքի հանվեց 10 ցենտով։

 9  Առաջին քիմիական լուցկիները

Քեզ կթվա, որ լուցկիները Երկրի  վրա  գոյություն ունեն այնքան ժամանակ, որքան  գոյություն են ունեցել մարդիկ։ Առաջին լուցկիները, սակայն, ստեղծվել են 1805թ․-ին ֆրանսիացի քիմիկոս Ժան Շանսելի կողմից։ Սրանք փոքրիկ փայտյա ձողիկներ էին, որոնք վառվում էին ծծմբի, կալիումի աղի և կինաբարի գլխիկների՝ կոնցենտրացված ծծմբային թթվի հետ հպումից։ Իսկ 1826թ․-ին անգլիացի քիմիկոս Ջոն Ուոքերը հայտնագործեց մեզ արդեն ծանոթ ծծմային լուցկիները։

 8  Ատամի առաջին խոզանակը

Ժամանակակից ատամի խոզանակների նախատիպերն առաջին անգամ արտադրվել են Վիլյամ Էդիսի կողմից 1780թ.-ին, ինչևէ, դրա համար առաջին արտոնագիրը ստացել է ամերիկացի Ուոդսվորֆը 1850թ.-ին։ Թերևս կզարմանաք՝ իմանալով, որ այսպիսի խոզանակները պատրաստվում էին սիբիրյան վարազի մազերից, իսկ դրանց բռնակը՝ ոսկորից։

 7  Առաջին փրկարար բարձիկները

Առաջին անգամ այսպիսի հարմարանք աշխարհը տեսավ 1967թ.-ին ԱՄՆ-ում։ Այն ժամանակ ամերիկացիները հազվադեպ էին օգտագործում ամրագոտիները, այդ իսկ պատճառով նորարարությունը, որը հնարավորություն տվեց ամրագոտիները չկապած ուղևորներին պաշտպանվել բախման ժամանակ, չափազանց մեծ պահանջարկ ուներ։

 6  Սափրվելու առաջին ածելին

Ամեն ինչ սկսեց նրանից, որ մի անգամ ամերիկացի Քինգ Ժիլետի ածելիի սայրերը բթացան, իսկ վարսավիրանոց գնալու և այն սրելու ժամանակ չկար։ Այդ ժամանակ նա հանճարեղ մի բան մտածեց. նա ածելին սեղմեց երկու թիթեղների միջև այնպես, որ դրսի կողմում հայտնվեցին դրա երկու սայրերը։ Բռնակն ամրանում էր առանձին՝ ածելուն ուղղահայաց դիրքով։ Այո՛, հենց սա էր ժամանակակից ածելու նախատիպը։

 5  Առաջին թերմոսը

Ջեյմս Դյուարը զբաղվում էր սեղմած գազերի (ազոտ, թթվածին, ջրածին) երկար պահպանման խնդրով, ու դրա համար նա նեղ բերանով կոլբայի տեսքով հատուկ անոթ ստեղծեց։ Ջերմամեկուսացման որակը բարձրացնելու համար ներքին հատվածը գիտնականն արծաթի բարակ շերտով ծածկեց։ Իսկ այդ ընթացքում գերմանացի Ռեյնոլդ Բերգերն արագորեն հասկացավ, որ այս հայտնագործությունից կարելի է կոմերցիոն շահ ունենալ։ Հնարամիտ գործարարն ընկերություն հիմնեց և սկսեց վակուումային տափակաշշեր արտադրել, որոնք ունեին բաժակ-կափարիչներ ու հերմետիկ խցաններ։

 4  Առաջին պահածոները

Սննդային տարբեր մթերքներն այս հրաշալի միջոցով պահպանելու մեթոդը մարդկությանը հայտնի դարձավ ֆրանսիացի Նիկոլա Ֆրանսուա Ապպերի շնորհիվ։ Առաջին պահածոները մրգային խյուսով, արգանակով, ապուրներով լցված ապակյա տարաններ էին։ Ավելի ուշ Ապպերը բացեց սեփական խանութը Փարիզում և թողարկեց պահածոյացման մասին իր հեղինակած գիրքը։ Այսպիսով, այս հանճարեղ հայտնագործության մասին շուտով իմացավ ողջ աշխարհը։

 3  Առաջին գնդիկավոր գրիչը

Գնդիկավոր գրչի հայտնաբերումը պաշտոնապես թվագրվում է 19-րդ դարի վերջին: 1888թ. այս օրը՝ հոկտեմբերի 30-ին, դրա պատենտն ստացավ Ջոն Լաուդը, իսկ 1916-ին՝ Վան Վետչեն Ռայսբերգը: 
Իսկ ժամանակակից գրիչների նախատիպը ստեղծվել է հունգարացի լրագրող Լասլո Բիրոյի կողմից 1931թ.-ին, իսկ արտոնագրվել է դրանից մի ամբողջ 7 տարի հետո միայն։ Ի դեպ, Արգենտինայում, որտեղ շատ տարիներ ապրել է լրագրող-գյուտարարը, այսպիսի գրիչները կոչվում են «բիրոներ»՝ ի պատիվ գյուտարարի։

 2  Առաջին թվային տեսախցիկը

Ինժեներ Ստիվեն Սասունը, ով աշխատում էր «Kodak» ընկերությունում, ստեղծեց առաջին թվային տեսախցիկը դեռ 1975թ.-ին։ Տեսախցիկը գրեթե 3 կիլոգրամ էր կշռում և հնարավորություն էր տալիս 100x100 չափի լուսանկարներ անել։ Նրանք, ովքեր օգտագործում էին այս սարքը, պետք է հրեշտակային համբերություն ունենային, որովհետև յուրաքանչյուր կադրը ֆիքսելու համար 23 վայրկյան էր պահանջվում։

 1  Առաջին բժշկական ներարկիչը

Հետաքրքիր է իմանալ, որ ժամանակակից ներարկիչների նախատիպերը կաուչուկի մխոցներից էին պատրաստվում, որի ներսում տեղադրվում էր կաշվից ու ասբեստից պատրաստված լավ հարմարեցված մխոցը, որից մետաղական առանցքակապ էր ցցված։ Միաժամանակ մխոցի մի ծայրին ամրացվում էր ամբողջական ասեղը։ Քանի որ մխոցը թափանցիկ չէր, դեղի չափաբաժնի ճիշտ չափը նախապես էր չափվում։

Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant InternationalSTEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s SupportSolar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of Ucom and SunChild Idram Announces Partnership with WeChat PayAraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for NatureSpeed-Mentoring Event Accelerates Green Innovations within the Ucom Fellowship Program Ucom Supports the Development of High-Tech Education in Armenia Dalan Technopark announces its first bond issuance. Placement Partner is Cube InvestIdram Junior Participants Receive Prizes: The First Junius Financial Literacy Competition ConcludesLusine Yeghiazaryan joins the Board of Trustees of the Music for the Future Foundation5,312,038 AMD for “Symphonic Forest”: the November beneficiary is AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature, a national hackathonUcom’s Green Initiative Reaches Urtsadzor AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population "You Choose the Destination": New Promotion for AraratBank Mastercard World Travel CardholdersYoung Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments