Ո՞վ է տարածաշրջանում պայմաններ թելադրողը. «Փաստ»
ANALYSIS
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Բլոկադայի միջոցով Ադրբեջանը ճանապարհ է հարթում Արցախում էթնիկ զտումների իրականացման համար։ Եվ Արցախը վերջնականապես հայաթափելու ճանապարհին Բաքուն խնդիր է դրել իր առաջ նախ մուտք գործել հայերով բնակեցված տարածքներ, ապա իր պայմանները թելադրել։ Դրան հասնելու համար պետք է, որ Արցախի բնակչությունը կախվածության մեջ հայտնվի Բաքվից։ Այդ է պատճառը, որ ադրբեջանական կողմը առաջին հերթին կազմակերպեց Լաչինի միջանցքի ամբողջական արգելափակումն այնպիսի պատճառաբանությամբ, թե իբր Կարմիր խաչի միջոցով մաքսանենգ ապրանքներ են տարվում Արցախ։
Դրանից անմիջապես հետո երևան եկավ նոր օրակարգ, որն արդեն վերաբերում էր Ակնա-Ստեփանակերտ ճանապարհի օգտագործմանը։ Ըստ ադրբեջանական կողմի, որպեսզի բացվի Լաչինի միջանցքը, պետք է բացվի նաև Ակնայով անցնող ճանապարհը։ Բաքվի տրամաբանությամբ, հենց Ակնայի ճանապարհի միջոցով էլ տեղի է ունենալու Արցախի, այսպես կոչված, «վերաինտեգրացիան» դեպի Ադրբեջանի կազմ։ Ուստի ադրբեջանական կողմը Արցախում ստեղծված հումանիտար ճգնաժամը դիտավորյալ խորացնելու հետ մեկտեղ փորձ արեց «մարդասիրական քայլ» կատարել։ Եվ հումանիտար օգնություն տրամադրելու անվան տակ ադրբեջանական Կարմիր մահիկի՝ 40 տոննա ալյուրով երկու մեքենա ուղարկվեց Ակնայի ճանապարհով, բայց արցախյան կողմը համաձայնություն չտվեց այդ բեռնատարների մուտքի համար, քանի որ դրանով նախադեպ էր ստեղծվում, որպեսզի ադրբեջանցիները մուտք ունենան դեպի Արցախ։
Դրանից հետո Արցախի հետ կապված նոր իրադարձություններ տեղի ունեցան։ Նախ՝ կայացան Արցախի նոր նախագահի ընտրությունները, ապա ներկայացվեց Ակնայի ճանապարհով ռուսական Կարմիր խաչի միջոցով հումանիտար օգնության տրամադրման տարբերակը։ Մի քանի օր մարդասիրական բեռով այդ բեռնատարը սպասեց, սակայն դրանից հետո թույլ տրվեց մուտք գործել Արցախ։ Ու այս իրադարձությունը հայկական մեդիա և սոցցանցային տիրույթում բազմաբնույթ ու բուռն քննարկումների տեղիք տվեց։ Ինչպես ասվում է, ով չալարեց, շատ արագ եզրահանգումներ անելով՝ սկսեց տարբեր տեսություններ առաջ քաշել, նույնիսկ ինչ-որ դավադրապաշտական տեսությունների գիրկն ընկնել՝ նշելով, որ եթե հնարավոր էր ռուսական բեռնատարի մուտքն Արցախ, ապա ինչու այն ավելի շուտ չկազմակերպվեց, կամ իբր դրանով Արցախի ադրբեջանականացման վերջնական հանգրվանին ենք հասնում և այլն։ Մյուս կողմից էլ՝ ռուսական բեռնատարի մուտքը շատ հեռուն գնացող վերլուծությունների ու կանխատեսումների պատճառ դարձավ։ Կային նաև չափազանցության հասնող տեսակետներ, այդ թվում՝ թե դրանով նախադեպ ստեղծվեց, որ որոշ ժամանակ անց ադրբեջանցիները ևս Ակնայի ճանապարհով մուտք ունենան Արցախ, կամ՝ թե ռուսական բեռնատարի ժամանումով արցախցիները փրկվեցին...
Իրականում այստեղ պետք է հաշվի առնել մի քանի գործոն: Նախ՝ մարդասիրական բեռը ռուսական ծագում ունի ու որևէ ձևով կպված չէ Ադրբեջանի հետ։ Այսինքն, դրանով Ադրբեջանը մուտքի հնարավորություն չի ստանում։ Մեկ այլ կարևոր հարց է այն, որ ռուսական բեռնատարի մուտքով ադրբեջանական կողմը համաձայնել է բացել նաև Լաչինի միջանցքը։ Մյուս կողմից, իհարկե, ակնհայտ է, որ մեկ բեռնատարով հնարավոր չէ լուծել Արցախում ամիսներ շարունակ ստեղծված հումանիտար ճգնաժամը։ Այդ բեռը կարող է ապահովել արցախցիների մի փոքր քանակի կարիքների ընդամենը չնչին մասը։ Իսկ Արցախի բնակչության պահանջների բավարարման համար անհրաժեշտ է, որ Լաչինի միջանցքն անխափան գործի ու պարենային և ոչ պարենային ապրանքներով բեռնված մեքենաները ազատ ելք ու մուտք ունենան դեպի Արցախ։ Այս բեռնատարի մուտքն ինքնին քաղաքական է:
Ըստ այդմ, հազիվ թե կարիք կա հապճեպ ու արագ եզրահանգումներ: Մյուս կողմից էլ՝ տվյալ իրավիճակում երկարաժամկետ կանխատեսումներ կատարելն անշնորհակալ գործ է, քանի որ իրադարձությունները կտրուկ փոփոխվում են։ Առավել ևս հիմա, երբ աշխարհը և, բնականաբար, նաև մեր տարածաշրջանը առաջ է շարժվում, այսպես ասած, «քայլ առ քայլ» տարբերակով։ Դերակատարներից յուրաքանչյուրը պահի թելադրանքից բխող իր շահերով որոշակի քայլ է կատարում։ Իսկ մյուս դերակատարներն իրենց շահերից ելնելով այդ քայլին համարժեք արձագանքում են։ Այսինքն՝ աշխարհաքաղաքական փոփոխություններն ու իրադարձությունները նմանվում են ոչ թե ցատկավազքի, այլ շախմատի, այն էլ՝ այն տարբերությամբ, որ եթե շախմատում միայն երկու խաղացող են, ապա տարածաշրջանային ու միջազգային դերակատարները բազմաթիվ են։
Եթե այս տարամաբանությունից ենք դիտարկում իրադրությունն, ապա ստացվում է, որ Ակնայի ճանապարհով ռուսական բեռնատարի անցումը դեպի Արցախ ավելի շատ աշխարհաքաղաքական խնդիր է լուծում։ Ակնայի ճանապարհը բացվել է, սակայն չի կարելի ասել, թե Ադրբեջանը շահեկան վիճակում է, որովհետև այդ քայլով Ռուսաստանը ցույց տվեց, որ ինքն է շարունակում մնալ տարածաշրջանում պայմաններ թելադրողը։
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
IDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in Armenia
GRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia
Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition
Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi Camp
Idram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNet
Ucom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia
Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital Future
IDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United States
RoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship
“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.”
Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad Announced
Unibank's VISA DIGITAL cards are now free
Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of Understanding
Idram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant International
STEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s Support
Solar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of
Ucom and SunChild
Idram Announces Partnership with WeChat Pay
AraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US
“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature
Speed-Mentoring Event Accelerates Green Innovations within the Ucom Fellowship Program
Ucom Supports the Development of High-Tech Education in Armenia
Dalan Technopark announces its first bond issuance. Placement Partner is Cube Invest
Idram Junior Participants Receive Prizes: The First Junius Financial Literacy Competition Concludes
Lusine Yeghiazaryan joins the Board of Trustees of the Music for the Future Foundation
5,312,038 AMD for “Symphonic Forest”: the November beneficiary is AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature, a national hackathon
Ucom’s Green Initiative Reaches Urtsadzor
AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG
Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US
AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club 
The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej Times
Ameriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion
Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos)
AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little Ones
Opportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBank
The Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population
"You Choose the Destination": New Promotion for AraratBank Mastercard World Travel Cardholders
Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony Orchestra
New Campaign Ahead of Savings Day: IDBank
Think beyond today. Why save?
Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI
The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service 
Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference
IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference
With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched
Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia
Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to Moscow
Suren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International Forum
Pay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoins
Unibank Launches Online Queue Booking System
With Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing Championship 
