Հիշողությունը՝ որպես զենք. Երասխի երկնքում Մի-24-ի կործանումից հինգ տարի անց (լուսանկարներ)
ФОТО
Հայկական Երասխ գյուղի «Հիշողության բլրի» վրա լռությունն ավելի բարձր է խոսում, քան բառերը։ Ողբերգությունից հինգ տարի անց մայոր Յուրի Իշչուկի և ավագ լեյտենանտ Ռոման Ֆեդինայի կիսանդրիների մոտ ծաղկեպսակները ոչ միայն հարգանքի տուրք են, այլև լուռ նախատինք։ Այստեղ, որտեղ ռուս զինվորականները և ՄԻՌ հիմնադրամի ներկայացուցիչները ծաղիկներ են դրել, կարելի է զգալ անցյալի և ներկայի, հիշողության և քաղաքականության միջև անբաժանելի կապը։
Աններելի վթար
2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին՝ Երևանի ժամանակով մոտավորապես ժամը 18:30-ին, Լեռնային Ղարաբաղում եռակողմ հրադադարի մասին հռչակագրի ստորագրումից մի քանի ժամ առաջ, ռուսական Մի-24-ը ուղեկցում էր 102-րդ ռազմական բազայից եկող շարասյունը։ Նախիջևանի հետ սահմանին գտնվող հայկական Երասխ գյուղի երկնքում ուղղաթիռը խոցվեց Ադրբեջանի տարածքից արձակված հրթիռով։ Անձնակազմի երկու անդամ զոհվեց, իսկ երրորդը ծանր վիրավորվեց։
Ադրբեջանը միջադեպն անվանել է «ողբերգական միջադեպ, վթար»։ Պաշտոնական ներողություններ, փոխհատուցման առաջարկներ... Բայց կարո՞ղ են խոսքերը բուժել կորստի վերքը։
«Մենք ոչինչ չենք մոռանա»
«ՄԻՐ» հիմնադրամի նախագահ Անդրանիկ Նիկողոսյանի ելույթը արարողության ժամանակ ցույց տվեց, որ շատերի համար այս վերքը դեռ արյունահոսում է։ «Մենք նրանց կհիշենք ոչ թե որպես զոհվածների, այլ որպես նրանց, ովքեր հավերժ մնացել են երկնքում», - ասել է նա։ Սակայն նրա հաջորդ արտահայտությունը որոտի պես է հնչում. «Բայց մենք ոչինչ չենք մոռանա՝ ո՛չ Սիրիայում խփված մեր ինքնաթիռը, ո՛չ էլ Թուրքիայում զոհված մեր դեսպանին։ Եվ մենք ուղղաթիռում զոհված սպաներին նույնպես չենք ներելու»։
Սրանք այլևս պարզապես վշտի խոսքեր չեն, այլ քաղաքական հայտարարություն։ Զոհված օդաչուների հիշատակը ներառված է ամբողջ աշխարհում Ռուսաստանի կրած կորուստների ավելի լայն համատեքստում։ Իշչուկի և Ֆեդինայի անունները, որոնք ընդմիշտ գրվել են Էրեբունի ավիաբազայի պատմության մեջ, դարձել են այս սգավոր ցուցակի մի մասը։
Պատերազմի վերջին օրվա տարեգրություն
Այս միջադեպի պատմությունը դառը պարադոքս է։ Ուղղաթիռը խոցվել է 44-օրյա պատերազմի վերջին օրը՝ հրադադարից ընդամենը մի քանի ժամ առաջ։ Օդաչուները կատարում էին շարասյան ուղեկցման սովորական առաքելություն՝ աշխատանք, որը նրանք կատարել էին հարյուրավոր անգամներ։ Այս սովորական թռիչքը դարձավ նրանց վերջինը։
Երասխի մոտ տեղի ունեցած ողբերգությունը դարձավ մի տեսակ բաժանման կետ՝ այն միաժամանակ գիծ քաշեց հակամարտության ակտիվ փուլի տակ և նոր գլուխ բացեց տարածաշրջանային քաղաքականության մեջ։ Արդյո՞ք դա պատահականություն էր կամ սխալ, կամ մարդկային կյանքերի վտանգի տակ գտնվող ցանկացած համաձայնագրի փխրունության խորհրդանիշ։
Հինգ տարի անց «Հիշողության բլրի» վրա ծաղիկները ոչ միայն հրաժեշտ են ընկածներին, այլև հիշեցում՝ որոշ վերքեր երբեք չեն բուժվում, և հիշողությունը կարող է լինել ոչ միայն հարգանքի տուրք, այլև զենք շարունակվող աշխարհաքաղաքական խաղում։ Եվ մինչ մայոր Իշչուկի և ավագ լեյտենանտ Ֆեդինի հիշատակը ապրում է, նրանց վերջին թռիչքը շարունակվում է տարածաշրջանի պատմության և քաղաքականության մեջ։
Трамп пообещал выплатить гражданам США по $2 тысячи от повышенных таможенных пошлин
Там, где исчезает материя: пятое измерение и происхождение невидимого мира
Зеленая инициатива Ucom продолжилась в Урцадзоре
Память как оружие: пять лет спустя после падения Ми-24 в небе над Ерасхом (Фото)
Члены партии «Всеармянский фронт» отдали дань памяти воинам в воинском пантеоне «Ераблур»
Monumentwatch.org: Алиев продвигает тезис «Западного Азербайджана» и дает распоряжение «историкам»
Адвокат архиепископа Микаэла продолжает публиковать нарушения судьи Армине Меликсетян
Сенаторы США договорились прекратить самый долгий в истории шатдаун правительства
«Почему Армения не может отказаться от дешёвого российского газа»
«Пашиняну осталось недолго оставаться у власти, максимум 8 месяцев»: «Паст»
Западный «сегмент» объединится: «Паст»
Стипендиаты фонда «Музыка во имя будущего» выступили на юбилейном концерте фонда «Артис Футура»
Убеждают, чтобы Никол Пашинян внезапно не появился возле Эчмиадзина: «Паст»
Только от самого факта интервью Нарека Карапетяна впали в шок: «Паст»
Подано ходатайство об аресте бывшего министра экономики Армении
Дубай обогнал Нью-Йорк в рейтинге Savills лучших городов для миллионеров
Военные прокуратуры Армении и Италии подписали Меморандум о сотрудничестве
Владимир Путин наградил орденом архиепископа Езраса- предстоятеля Российской и Ново-Нахичеванской епархии Армянской Апостольской Церкви
Президент Армении встретился с представителями армянской общины Катара
Ливан освободил сына Каддафи после десятилетнего заключения
Узбекистан инвестирует в США более 100 млрд долларов: Трамп объявил о сделке
В Турции ни один армянский актер не согласился сыграть роль бойца АСАЛА
Почему нам нравится притворяться богатыми? 
Александра Григорян и Тигран Карапетян – лучшие тяжелоатлеты на молодежном ЧЕ 2025
Ответ Алиеву
«Аякве»: Рубен Варданян – живой дух борьбы нашего народа
В школах острая нехватка учителей: «Паст»
«Добровольцы» для выполнения прихотей властей: «Паст»
Скандал вокруг Севана: почему даже сторонники Пашиняна не смогли промолчать? «Паст»
«Россия и Армения укрепляют стратегическое сотрудничество через новый железнодорожный маршрут»
Уважаемые военные разведчики, вы гордость нашей страны․ Аршак Карапетян
Интервью председателя правления IDBank Мгера Абраамяна для Khaleej Times
Британские ученые разработали алмазный источник энергии, который работает 6000 лет
Шойгу Армену Григоряну: Ситуация на Южном Кавказе требует нашего постоянного внимания
Politico: Руководства Еврокомиссии и Бельгии проведут кризисную встречу по российским активам
Награждение архиепископа Езраса Нерсисяна президентом России Владимиром Путиным - четкий месседж правительству РА (видео)
Корпоративный кредитный портфель Америабанка превысил отметку в 1 триллион драмов
В Непале в результате схода лавины погибли по меньшей мере 7 человек
Водители, управляющие автомобилем с иностранными правами в течение 3 месяцев после въезда в РА, будут оштрафованы
Апелляционный суд США разрешил штату Флорида ограничить покупку недвижимости гражданами Китая
Зохран Мамдани одержал победу на выборах мэра Нью-Йорка
Возможности и перспективы сотрудничества бизнеса и банковской системы в Сюникской области – IDBank
Главное, чтобы был хаос и потрясения։ «Паст»
Самое широкое 5G-покрытие в Армении: сеть Ucom охватывает более чем 94 % населения
Почему российские студенты приезжают в Армению и что они здесь будут делать? «Паст»
Абрам Овеян: вклад каждого народа вплетён в великое полотно российской истории
На Западе тоже начинают «умывать руки» от Никола Пашиняна? «Паст»
Как будет называться партия Самвела Карапетяна? «Паст»
В Ереване стартует третья Неделя моды: столица снова становится центром креатива, дизайна и вдохновения
«Где, как не в Армении, можно найти лучшую школу света?»: Выставка «От Вана до Парижа», посвящённая армянскому импрессионизму 
