Արցախի բռնակցումն Ադրբեջանին. «Գողգոթա» 20-րդ դարում. Արցախի պատմությունը՝ մաս 9-րդ (տեսանյութ)
КУЛЬТУРАՍեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին
Ռուսաստանում 1917 թվականի Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո ժամանակավոր կառավարությունը Արցախը, Գանձակը, Ախալքալաքը և Շարուր-Նախիջևանը ճանաչեց որպես հայկական տարածքներ: Այս հանգամանքը դուր չեկավ հատկապես հարավկովկասյան մուսուլմաններին:
Արդեն 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից Հարավային Կովկասն անջատվեց Ռուսական կայսրությունից։ Իշխանությունը անցավ հայերի, վրացիների և ազերի-թուրքերի ներկայացուցիչներից կազմված Անդրկովկասյան սեյմին։ Խախուտ այդ միությունը շուտով փլուզվեց։ 1918-ի մայիսի 27-ին «Մուսավաթ» կուսակցությունը նախկին Բաքվի և Ելիզավետպոլի նահանգները հռչակում է ադրբեջանական և առաջին անգամ հավակնում պատմական Հայաստանի բաղկացուցիչ մաս հանդիսացող Ղարաբաղին ու Զանգեզուրին։ Իրանական Ատրպատականին հավակնելու համար էնվերի եղբոր՝ Նուրի փաշայի խորհրդով այս նորաթուխ մուսուլմանական պետությունը անվանվեց Ադրբեջան, որը թուրքական օկուպանտների օգնությամբ շտապում էր վերջ տալ Լեռնային Ղարաբաղի ինքնուրույնությանը։
Թուրք սպաների խորհրդատվությամբ տեղի մոււսուլմաններից հրոսակախմբեր ձևավորվեցին։ Առանձնապես դաժանորեն էր գործում այսպես կոչված «Վայրի դիվիզիան», որի հսկողության տակ էր գտնվում Շուշի-Եվլախ ճանապարհը։ Մուսավաթականները և նրանց թուրք տերերը որոշեցին Ղարաբաղի հարցը լուծել զինված ճանապարհով: Աղդամում տեղակայված թուրքական երկրորդ դիվիզիայի հրամանատար Ջեմիլ Ջահիդ Բեյը վերջնագիր ուղարկեց Ղարաբաղի կառավարությանը՝ չդիմադրելու և հպատակվելու պահանջով։
Նա միաժամանակ պահանջեց «հեռու մնալ Անդրանիկից»: Արցախում օրհասական վիճակը չփոխվեց, երբ Այսրկովկասում Առաջին աշխարհամարտում պարտված Օսմանյան կայսրությանը փոխարինեց Բրիտանական կայսրությունը: Չնայած Հայաստանի Հանրապետության ծանր վիճակին՝ կառավարությունը 1920-ի ապրիլի 14-ին Զանգեզուրից Վարանդա ուղարկեց Դրոյին, իսկ Ղափանից Դիզակ՝ Նժդեհին։
Արդեն ապրիլի 28 –ին Ադրբեջանում խորհրդային կարգերի հաստատումը նոր արհավիրքներ բերեց արցախահայությանը։ Երեկվա մուսավաթականները, մորթափոխվելով, դարձան բոլշևիկներ։ Արցախի հարցի շուրջ վիճաբանությունները նոր ընթացք ստացան Հայաստանում խորհրդային կարգեր հաստատվելուց հետո։ Ստալինի ներկայությամբ Կովկասյան բյուրոյի պլենումը 1921-ի հուլիսի 4-ին, լսելով խնդրո առարկա հարցը, ձայների մեծամասնությամբ վճռում է Լեռնային Ղարաբաղը վերամիավորել Խորհրդային Հայաստանին։ Նարիմանովը բողոքում է սույն որոշման դեմ և պահանջում հարցը տեղափոխել կուսակցության Կենտկոմ։
Հուլիսի 5-ին նորից գումարվում է Կովկասյան բյուրոյի նիստը, որի ժամանակ, առանց քննարկելու և քվեարկության դնելու, կամայականորեն որոշվում է Լեռնային Ղարաբաղը միացնել Ադրբեջանին: Փաստացի, Լեռնային Ղարաբաղի ճակատագիրը որոշվեց ոչ սահմանադրական և իրավասություն չունեցող կուսակցական մարմնի կամայական որոշմամբ՝ համարյա թե մի ամբողջ դարի կտրվածքով ապահովելով Արցախի հայության «Գողգոթայի» շարունակականությունը:
«Արցախի պատմությունը» նախագծի 9-րդ մասը (ԱՐՑԱԽԻ ԲՌՆԱԿՑՈՒՄՆ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻՆ. «ԳՈՂԳՈԹԱ» 20-ՐԴ ԴԱՐՈՒՄ) ամբողջությամբ՝ տեսանյութում.
«Путешествие к каменным памятникам и древним винам»
Эдмонд Худоян и Андрей Пегливанян – призеры чемпионата мира по боксу в Дубае
Европейцам нечего здесь шуметь: Лукашенко заявил, что мир в Украине зависит от Трампа и США
Евразийский выбор Армении
Самое широкое покрытие 5G, запуск Uplay и внедрение Cerillion: Ucom подводит итоги 2025 года
Обещают «сожрать» право граждан Армении на свободный выбор: «Паст»
Превращение Армении в часть мегапроектов должно стать задачей будущих национальных властей: «Паст»
«Дорожная карта» отстранения Пашиняна, по словам Эдмона Марукяна: «Паст»
Сделал предложение, или искусный «перевод», и..... по какому праву? «Паст»
Самвела Шахраманяна снова вызвали на допрос
Ливанские армяне строят в Ереване «ливанскую деревню»
Треугольник Тегеран–Москва–Ереван: новая интеграции в Евразии
Армянские фильмы среди номинантов на «Золотой глобус»
Экскурсия в дом-музей Перча Прошяна в Аштараке: школьники прикоснулись к культурному наследию писателя
Армянские шахматисты победили на Kazakhstan Chess Cup 2025 в Алматы
Итальянский городок в Тоскане платит $30 000 за переезд — с одним условием
Пашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей
Состоялся закрытый показ фильма «13 секунд»
Российский агроэкспорт в ЕАЭС превысил $6 млрд, Армения замыкает список
Адвокат: Ваагн Чахалян содержится в нечеловеческих условиях
Китай стремится к лидерству на рынке золота, приобретя бразильские месторождения
От реальности не убежишь: «Паст»
Цена «дружбы» ЕС: санкции против России, или экономические потери для Армении? «Паст»
Сегодня - премьер-министр, завтра - бывший, а Церковь вечна: «Паст»
The Telegraph: Министр войны США отстранил командующего армией от переговоров по Украине
Пашинян перешёл опасную границу: Российская епархия — объединённый центр Святой Армянской Апостольской Церкви
Россия готовит ответные меры против Бельгии на случай бессрочной заморозки ее активов
Учёные впервые поймали сверхредкую ядерную реакцию на Солнце
Израиль атаковал тренировочный лагерь «Хезболлы» на юге Ливана
Беспилотники ударили по одному из крупнейших НПЗ в центральной России
Аронян победил Карлсена и взял титул Freestyle Chess
Первопрестольный Святой Эчмиадзин вновь призвал 10 епископов вернуться в каноническое поле
Квота на беспошлинный ввоз электромобилей в Армению может быть увеличена
Фон дер Ляйен заявила, что Трампу не стоит вмешиваться в демократию ЕС
Армении придется выбрать между ЕС и ЕАЭС: Алексей Оверчук
Юнибанк выпустил новый транш драмовых бессрочных облигаций со ставкой 13,75% годовых
Юнибанк присоединился к международной Ассоциации банкиров по финансам и торговле (BAFT)
Бенефициаром декабря в рамках инициативы «Сила одного драма» стал благотворительный фонд City of Smile
На имена Зеленского и Ермака были обнаружены заграничные паспорта (Фото)
Экономический суверенитет или политическая разменная монета: какова цена сближения с ЕС?
На что указывают позорные цифры? «Паст»
Обеспокоенная Европа поднимает голос: авторитетные международные деятели предупреждают: «в Армении уничтожают Церковь»: «Паст»
Алиев не ждет выборов, он требует сейчас: «Паст»
Ереван отверг заявления Баку о противоречии повестки Армения-ЕС мирному процессу
Самвел Карапетян подвергается строжайшему политическому преследованию и незаконно содержится под стражей около 6 месяцев: адвокат
Семён Багдасаров: Выбор Турции вместо России — опасная историческая слепота
Суд в США разрешил министерству юстиции обнародовать секретные стенограммы по делу Эпштейна
Первопрестольный Эчмиадзин готов поддержать инициативы по изучению документов о Геноциде армян: Католикос Гарегин II
Требование — прекратить нарушение фундаментальных прав граждан Республики Армения: «Всеармянский фронт» провёл акцию протеста
Эдуард Сперцян признан лучшим игроком РПЛ по индексу РУСТАТ 
