Այսօր լրանում ա 44-օրյա պատերազմի 4 տարին
ОБЩЕСТВОՍեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին
44-օրյա պատերազմ (նաև՝ Հայ-ադրբեջանական պատերազմ, Արցախյան երկրորդ պատերազմ), պատերազմ Արցախի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև, որը սկսվել է 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիայով և ավարտվել նոյեմբերի 9-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից ընդունված կապիտուլացիոն համաձայնագրով։ Պատերազմի ընթացքում Արցախի Հանրապետությանը ռազմական աջակցություն է ցուցաբերել Հայաստանը, Ադրբեջանին՝ Թուրքիան և մի շարք այլ երկրներ։
Մարտական գործողությունները ընթացել են արցախա-ադրբեջանական շփման գծի ողջ երկայնքով, ինչպես նաև հայ-ադրբեջանական շփման գծի որոշ հատվածներում։ Մարտական գործողություններն սկսվել են սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան ժամը 07:10։ Ի պատասխան պատերազմի՝ Հայաստանում և Արցախում հայտարարվել է ռազմական դրություն և ընդհանուր զորահավաք։ Ադրբեջանի որոշ շրջաններում սկզբում հայտարարվել է ռազմական դրություն և պարետային ժամ, ապա ընդհանուր զորահավաք։
2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին կնքվեց կապիտուլացիոն համաձայնագիր, ըստ որի Արցախի Հանրապետության տարածքի մեծ մասը հանձնվում է Ադրբեջանի վերահսկողությանը՝ նախկին ԽՍՀՄ կազմում գտնված ԼՂԻՄ-ի տարածքից դուրս բոլոր շրջանները բացառությամբ Բերձորի միջանցքը, Շուշի քաղաքը, Հադրութի շրջանի, Ասկերանի և Մարտունու շրջանի որոշ գյուղեր, իսկ պետության սահմանները պահպանում են ռուս խաղաղապահները։
Պատերազմը նշանակալի դարձավ ԱԹՍ-ների, նորագույն տեխնիկայի և ծանր հրետանու լայնամասշտաբ ռազմական օգտագործմամբ և ինֆորմացիոն դաշտում պաշտոնական հակամարտությամբ՝ հանդես գալով ժամանակակից պատերազմի օրինակ։ Ըստ Հայաստանի ՊՆ ներկայացուցիչ Արծրուն Հովհաննիսյանի՝ ռազմական գործողությունների ինտենսիվությամբ և տեխնիկայի օգտագործման ծավալով պատերազմը համեմատելի է 2003թ․ Իրաքյան պատերազմի հետ՝ ԱՄՆ-ի և Իրաքի միջև։
Բազմաթիվ երկրներ և միջազգային կառույցներ խստորեն դատապարտել են հակամարտությունը՝ երկու կողմերին կոչ անելով անհապաղ դադարեցնել կրակը և վերսկսել կառուցողական բանակցությունները[26]։
Միջազգային վերլուծաբանները համակարծիք են, որ մարտերը սկսվել են ադրբեջանական գրոհով[27][28], և հարձակման առաջնային նպատակն է եղել գրավել Արցախի հարավային շրջանները, որոնք ավելի քիչ լեռնային են, և հետևաբար ավելի հեշտ է գրավել, քան շրջանի առավել ամրացված ներքին հատվածը[29]։
Թուրքիան բացահայտ ռազմական աջակցություն է ցուցաբերել Ադրբեջանին։ Ենթադրվում է, որ Ադրբեջանին աջակցելով Թուրքիան նպատակ ուներ ինչպես կոնֆլիկտում ամրապնդել Ադրբեջանի դիրքերը, այնպես էլ տարածաշրջանում թուլացնել Ռուսաստանի ազդեցությունը։
Նախապատմություն
Հիմնական հոդվածներ՝ Արցախյան հակամարտություն և Արցախյան պատերազմ
Հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը շուրջ մեկդարյա պատմություն ունի։ 1988 թվականին ակտիվացավ հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը, որի գագաթնակետը Արցախյան պատերազմն էր։ 1994 թվականին՝ հակամարտող կողմերի միջև ստորագրված հրադադարից հետո, տարբեր տարիներին տեղի են ունեցել տարբեր տեսակի և ձևի զինված ընդհարումներ։ Առանձնանում է հատկապես ապրիլյան պատերազմը։
2020 թ․ հուլիսին սկսվեցին բախումներ Հայաստանի և Ադրբեջանի զինված ուժերի միջև Տավուշի շրջանում, որի ավարտից հետո Ադրբեջանը սկսեց պատրաստվել լայնածավալ պատերազմի։
Պատերազմից մեկ ամիս առաջ՝ հուլիսի վերջից մինչև օգոստոսի 10-ը Նախիջևանում և Բաքվում կայացել են թուրք-ադրբեջանական համատեղ զորավարժություններ, որից հետո թուրք հրամանատարները, հրահանգիչները և F-35-ները մնացել են Ադրբեջանում։
Սեպտեմբերի 22-ից Ադրբեջանում առգրավել կամ հաշվառել են անձնական գույք հանդիսացող պիկապ մեքենաներ՝ պատճառաբանելով, որ այն բանակի կարիքների համար է[31]։ Ըստ Սիրիայի մարդու իրավունքներին հետևող կազմակերպության սեպտեմբերի 24-ի տարածած հաղորդագրության Թուրքիայի կառավարությունը Սիրիայի հյուսիսից Ադրբեջան է տեղափոխում Սուլթան Մուրադ և Ալ Համզա դիվիզիաների 300 վարձկանների։ Պատերազմը սկսելուց մեկ օր առաջ ԱՄՆ-ն իր քաղաքացիներին կոչ արեց լարվածության սրացման և վերջին բախումների պատճառով հեռու մնալ հայ-ադրբեջանկան սահմանին մոտ գտնվելուց։
Սեպտեմբերի 27
Հավելյալ տեղեկություն՝ Ստեփանակերտի ռմբակոծում (2020)
Ըստ Արցախի նախագահի մամուլի քարտուղարի՝ առավոտյան սկսված ռազմական գործողությունների արդյունքում Ադրբեջանի զինված ուժերը հրետակոծում են նաև խաղաղ բնակավայրերը, այդ թվում՝ մայրաքաղաք Ստեփանակերտը։ Ստեփանակարտում հայտարարվել է օդային տագնապ։
Ըստ ՀՀ ՊՆ խոսնակի՝ հայկական կողմը խոցել է ադրբեջանական երկու ուղղաթիռ և երեք ԱԹՍ, Ադրբեջանը ունեցել է նաև մարդկային և տեխնիկական կորուստներ, մասնավորապես 3 տանկի կորուստ[38]։ ԱՀ ՊՆ, ՊԲ հրամանատար Ջալալ Հարությունյանը հանդես է եկել մարտակոչով։
Ըստ Արցախի Մարդու իրավունքների պաշտպանի՝ Ադրբեջանի հարձակման հետևանքով Արցախի քաղաքացիական բնակչության շրջանում կան կորուստներ[40]։ Մարտունու շրջանում երկու անձ է զոհվել՝ մեկ կին ու մեկ երեխա, կա երկու վիրավոր։
Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը երկրի տարածքում հայտարարել է ռազմական դրություն և համատարած զորահավաք:
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտնել է երկրում ռազմական դրության և ընդհանուր զորահավաք հայտարարելու մասին։
Ըստ տեղեկատվական փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի՝ Ադրբեջանում արգելափակվել են գրեթե բոլոր սոցիալական մեդիաները. Facebook, Youtube, Whatsapp, TikTok, աշխատում է միայն Twitter-ը։
Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը մամլո ասուլիսի ժամանակ հայտնել է, որ Արցախի դեմ լայնածավալ պատերազմում Ադրբեջանի հետ կռվում է նաև Թուրքիան, որը ներկայացված է մեծաքանակ ռազմական տեխնիկայով, օդուժով և վարձկան զինվորներով։
В Госдуме РФ предложили ужесточить контроль за мигрантами без медстраховки
Гюмри вошел в топ малоизвестных европейских городов, обязательных к посещению
Карен Хачанов успешно начал выступление на US Open в Нью-Йорке
Америабанк – лидер ипотечного рынка с долей более 22%
Мы будем бороться за наши права, за возвращение Арцаха, за национальное достоинство, за Республику Армения
На острове Сицилия произошло новое извержение вулкана Этна
Нетаньяху заявил, что признает Геноцид армян
Ученые обнаружили древний ген, который помог выжить народам Америки
Германия и Бельгия выступили против конфискации российских активов
Армянское общество делает выбор в пользу проверенного годами стратегического партнерства с Россией
Армянское лето десятков подростков в мире технологий։ «Паст»
Есть ли в Ереване секретные подземные туннели и где они находятся? «Паст»
Воскресный отдых։ как жители Еревана проводят выходные дни?
Азербайджан для Центральной Азии становится коридором в Турцию: что должна делать Армения? «Паст»
Они делают ЭСА ГД-вской и постоянно лезут в карманы налогоплательщиков: «Паст»
Действительно ли туризм в Армении «переживает свои лучшие времена»? «Паст»
Члены и активисты движения «Всеармянский фронт» организовали акцию в Гюмри в поддержку присутствия 102-й российской военной базы в Армени
Выступление в Армении скандальной певицы Sevdaliza на Music Fest with Coca-Cola отменено
Сумма в 5 042 314 драмов была направлена в эко-лагерь Зарк. Бенефициаром инициативы «Сила одного драма» за август стала ОО Мост надежды
Иран надеется, что в ближайшее время начнутся поставки российского газа через Азербайджан
В Ливии в результате столкновений погибли по меньшей мере 12 человек
Началось очередное судебное заседание по делу архиепископа Микаела Аджапаяна
Эрдоган высказался о коридоре через Армению
Азербайджанцы уничтожили памятник герою Арцаха Ашоту Гуляну (Бекору) в оккупированном Степанакерте
Лавров рассказал, что его появление в свитере с надписью «СССР» не означает желания восстановить Советский Союз
Минобороны: Ночью в небе над Россией уничтожен 21 украинский беспилотник
Зеленский опроверг сведения о запрете США на удары вглубь России
Когда сомнения становятся домом: в чем секретная притягательность теорий заговора
Акция протеста с требованием вывода 102-й российской военной базы из Армении — дешевый политический перфоманс. Виген Акопян
Начался процесс продажи народу слова «мир»: «Паст»
Действительно ли выборы будут очередными? «Паст»
То, что плохо лично для Пашиняна, может быть очень хорошо для Армении, и наоборот: «Паст»
Фанаты Дженнифер Лопес считают, что в блонде она похожа на Мадонну: первые кадры фильма «Поцелуй женщины-паука»
Аделия Петросян прошла отбор на Олимпиаду-2026 в Италии
В Краснодаре реставрируют здание армянского церковного попечительства
Brent торгуется у $67,65 за баррель
В Бельгии строят первый в мире экологичный завод по производству пластмасс
Алиев: Азербайджан хочет мира, но должен быть готов к войне
Госдеп проверяет всех обладателей виз США - 55 миллионов человек
Люсине Арутюнова хочет представить Армению на «Интервидении»
«Вредна ли сумка для рюкзака? — «Паст»»
От «Эй вы...аплодируйте!» — до «бурные, продолжительные аплодисменты» и «овация»: «Паст»
Школьные покупки с выгодой вместе с Idram&IDBank
Ucom и SunChild установили солнечную электростанцию в культурном центре Ехегнадзора
Пашинян предоставит Азербайджану жизненные пути Республики Армении: «Паст»
Остров-призрак у Венеции: из бывшего чумного кладбища и психлечебницы сделают городской парк
Когда деревенский обед дороже Ritz-Carlton: новая философия роскоши
В небе над Японией заметили таинственный огненный шар
Иран проведет ракетные учения на море
Положительная динамика экономики РА в рамках ЕАЭС
