Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Ի զորու կլինե՞ն կամ կցանկանա՞ն Հայաստանի շահերից բխող որոշում ընդունել․ «Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Վերջին շրջանում ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունները ծայրաստիճան լարվել են։ Ադրբեջանը նույնիսկ անցանկալի անձ հայտարարեց Իրանի դեսպանության 4 աշխատակցի, իսկ Բաքվում զբաղված են, այսպես կոչված, իրանական «լրտեսական ցանցի» բացահայտմամբ ու ճնշումներ են գործադրում Իրանի հետ կապեր ունեցող շիա հոգևորականների նկատմամբ։ Ադրբեջանում ընթացող քննարկումներում նաև թափ են հավաքում Իրանից Հարավային Ադրբեջանը պոկելու մասին խոսակցությունները։ Բնականաբար, դրանք Իրանը Հայաստանին կապող սահմանը կտրելու և պանթուրքական ծրագրերն իրականություն դարձնելու համատեքստում են։ Բայց Ադրբեջանը միայնակ չի գործում և ունի Թուրքիայի լիակատար աջակցությունը։

Միևնույն ժամանակ, հակաիրանական քաղաքականության համատեքստում պաշտոնական Բաքուն խորացնում է իր համագործակցությունն Իսրայելի հետ, ինչը նույնպես զայրացնում է Թեհրանին։ Քանի որ Իսրայելը, Թուրքիան և Ադրբեջանը ընդհանուր ճակատ են ձևավորել Իրանի ու Հայաստանի դեմ, ապա Թեհրանում ևս գիտակցում են Հայաստանի հետ համագործակցությունը խորացնելու, իսկ անհրաժեշտության դեպքում միասնական ձևաչափով հանդես գալու անհրաժեշտությունը։ Այլապես Հայաստանի տարածքն օկուպացնելուց ու, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը» բացելուց հետո տարածաշրջանային մակարդակում ուժերի բալանսը լիովին փոխվելու է, և Ադրբեջանն Իսրայելի, Թուրքիայի ու նաև Արևմուտքի հրահրմամբ արդեն անցնելու է Իրանի դեմ ագրեսիվ գործողությունների իրականացմանը։

Ուստի, պատահական չէ, որ Իրանը Հայաստանի հետ համագործակցությունը խորացնելու ուղղությամբ տարբեր նախաձեռնություններով է հանդես գալիս, սակայն Հայաստանի կողմից դրանց արձագանքը դեռևս համարժեք չէ։ Օրինակ՝ անցյալ տարվա հոկտեմբերին Իրանը Սյունիքում գլխավոր հյուպատոսություն բացեց, և Հայաստանն էլ հայտարարեց, թե մտադիր է գլխավոր հյուպատոսություն բացել Թավրիզում, բայց մինչ օրս բացումը տեղի չի ունեցել։ Ավելին՝ Իրանը Հայաստանի հետ փոխգործակցությունը տեսնում է տարածաշրջանային անվտանգության ճարտարապետության համատեքստում։ Վերջերս Հայաստանի ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն աշխատանքային այցով մեկնել էր Թեհրան ու հանդիպում ունեցել Իրանի Իսլամական Հանրապետության ազգային անվտանգության գերագույն խորհրդի քարտուղար Ալի Շամխանիի հետ:

Հանդիպման ընթացքում նրանք քննարկել էին տարածաշրջանում ստեղծված անվտանգային իրավիճակը։ Եվ ուշագրավ է, որ Շամխանին նշել է, թե «Հարավային Կովկասում աշխարհագրական ցանկացած փոփոխություն կստեղծի լարվածություն, որից կօգտվեն տարածաշրջանի անվտանգության և կայունության թշնամիները»: Նշենք, որ Շամխանին ակտիվորեն ներգրավված է վերջերս սկսված Իրանի և Սաուդյան Արաբիայի հարաբերությունների կարգավորման, ինչպես նաև մյուս արաբական երկրների հետ տարվող՝ համագործակցության խորացման գործընթացում, և հերթն արդեն հասել է Հայաստանի հետ ակտիվ աշխատանքներին։ Իրանական տարբեր հարթակների փոխանցմամբ և իրանական փորձագետների տվյալներով, Թեհրանն անվտանգության ոլորտի գլխավոր պաշտոնյաների հանդիպման ընթացքում հերթական անգամ, այս դեպքում՝ առավել բաց ու հստակ հայկական կողմին առաջարկել է կնքել ռազմաքաղաքական դաշինք, որը ենթադրում է համապատասխան փաստաթղթի ստորագրում։

Այստեղ հատկանշական է, որ այսպիսի առաջարկը փոխանցվում է կոնկրետ Արմեն Գրիգորյանի միջոցով, որը համարվում է արևմտյան կողմնորոշման կարկառուն ներկայացուցիչ և ՀՀ աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխության գլխավոր շահառուներից մեկը։ Այսպիսով, ստացվում է, որ իրանական կողմը փաստացի «վիլկայի» մեջ է դնում Արմեն Գրիգորյանին՝ կապված հստակ որոշումների և աշխարհաքաղաքական կողմնորոշումների հետ։ Մյուս կողմից էլ այս առաջարկով Իրանը ցանկանում է լեգիտիմ իրավունք ստանալ՝ հնարավոր էսկալացիայի դեպքում միջամտելու և իր սահմանած կարմիր գծերի անցումը կանխելու ուղղությամբ գործողություններ ձեռնարկելու համար։ Բացի այդ, եթե նույնիսկ ռազմական բախման խնդիր էլ չլինի, ապա ռազմաքաղաքական դաշինքի ստորագրումը Հայաստանի և Իրանի միջև կարող է հստակ ուղերձ փոխանցել առաջին հերթին Ադրբեջանին, ապա նաև Թուրքիային, որոնք իրենց համատեղ գործողությունները նույնպես պատկերացնում են դաշինքի մասին փաստաթղթի՝ «Շուշիի հռչակագրի» շրջանակներում։

Հայաստանի և Իրանի դաշինքի ձևավորման պարագայում Թուրքիան ու Ադրբեջանն արդեն հստակ կհասկանան, որ միջազգային իրավունքի շրջանակներում Իրանն իրավունք է վերապահում տարածաշրջանում իր կողմից սահմանված կարմիր գծերի հատումը թույլ չտալու համար։ Փաստացի, համապատասխան փաստաթղթի շրջանակում, երբ ձևակերպված կլինեն անվտանգության հետ կապված կողմերի իրավունքներն ու պարտավորությունները, համագործակցող պետությունների հարաբերությունները լիովին այլ հարթություն կտեղափոխվեն։ Միակ հարցն այստեղ այն է, թե ՀՀ իշխանությունները վերջապես ի զորու կլինե՞ն կամ կցանկանա՞ն Հայաստանի շահերին համապատասխան որոշում ընդունել...

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектроникеКарты VISA DIGITAL Юнибанка стали бесплатными