Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Վրաստանյան զարգացումների նրբերանգները․ «Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ներկայում ընթացող աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերը մեծ ազդեցություն են ունենում ինչպես լոկալ, այնպես էլ համաշխարհային մակարդակով։ Եվ վերջին շրջանին բնորոշ առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ խոշոր խաղացողների դիմակայության արդյունքում կարող են ոտքի տակ գնալ, տուժել այն երկրները, որոնք դառնում են պայքարի կամ մրցակցության դաշտ։ Օրինակ՝ հենց այդպես է Ուկրաինան դարձել Արևմուտք-Ռուսաստան դիմակայության մրցադաշտը։ Իսկ այս ամենի արդյունքում բոլորից շատ հենց Ուկրաինան է տուժում՝ դառնալով թեժ պատերազմական բախումների գոտի։

Այնուամենայնիվ, պետք է նկատի ունենալ, որ Արևմուտք-Ռուսաստան հարաբերությունների լարվածության աղեղը կարող է այլ ուղղություններ ևս ընդգրկել։ Իսկ ամենահավանական գոտին ԱՊՀ երկրների տարածքն է, որը Ռուսաստանի համար կենսական շահերի գոտի է և անվանվում է «մերձավոր արտասահման»։ Ուստի, պատահական չեն Ուկրաինայից հնչող այն հայտարարությունները, թե Ռուսաստանի դեմ պետք է երկրորդ, երրորդ ճակատ բացել, այդ թվում՝Կովկասում։ Նախ՝ Ադրբեջանն է ակտիվություն դրսևորում այս ուղղությամբ՝ անընդհատ լարվածություն ստեղծելով Հայաստանի հետ սահմանին և Արցախում։ Բայց Արևմուտքի կողմից հակառուսական ամենակարևոր ուղղություններից մեկն է դիտարկվում նաև Վրաստանը, որտեղ դրա համար նպաստավոր պայմաններ կան։

Սակայն հաշվի առնելով 2008 թվականի իրադարձությունների դասերը, երբ ռուսական զորքերը մտան Վրաստան ու Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի կորստի պատճառ դարձան, այդ երկիրը կարողացավ ուկրաինական պատերազմի սկզբից ի վեր հավասարակշռված քաղաքականություն վարել։ Եվ նույնիսկ երբ Ուկրաինան Վրաստանից խնդրեց իրեն փոխանցել «Բուկ» համակարգերը, որը Կիևը ուղարկել էր Վրաստան 2008 թվականին ռուս-վրացական պատերազմի ժամանակ, Թբիլիսին կտրականապես հրաժարվեց՝ դա դիտարկելով իրեն պատերազմի մեջ ներքաշելու փորձ։ Բալանսավորված քաղաքականության արդյունքում Վրաստանին հաջողվեց ոչ միայն զերծ մնալ աշխարհաքաղաքական մրցապայքարի թատերաբեմ դառնալուց, այլև որոշ ուղղություններով անգամ շահել։

Օրինակ՝ Ուկրաինայում սկսված պատերազմից հետո ռուսների հոսքը դեպի Վրաստան լրացուցիչ տնտեսական էֆեկտ ունեցավ՝ նպաստելով վրացական արժույթի՝ լարիի արժևորմանը։ Այդուհանդերձ, ի վերջո, Վրաստանում օտարերկրյա գործակալների մասին օրինագիծը դարձավ աշխարհաքաղաքական նշանակության հարց։ Օրենքի հեղինակները այն կարևորում են ֆինանսական թափանցիկության ապահովմանը հասնելու հարցում, իսկ ահա, այսպես կոչված, ընդդիմախոսները, իսկ իրականում արևմտյան թևի տակ գործողները կարծում են, որ այն ուղղված է այլախոհությունը ճնշելուն, և կարող է մահացու հարված հասցնել Վրաստանի՝ Եվրամիությանն անդամակցելու հույսերին։ Հետաքրքրական է, որ դիտարկվում էր օրենքի երկու տարբերակ՝ վրացական և ամերիկյան։

Վրացական տարբերակի համաձայն, օտարերկրյա գործակալ կարող է լինել նաև լրատվամիջոցը, սակայն նախաձեռնությունը չի վերաբերում ֆիզիկական անձանց։ Ամերիկյան տարբերակը վերաբերում է ոչ միայն իրավաբանական անձանց, այլև ֆիզիկական անձանց, այն ներառում է նաև քրեական պատասխանատվություն։ Այսինքն՝ այս տարբերակում հաշվի է առնվում ԱՄՆ-ում նման օրենքի առկայության փորձը։ Ընդ որում, ամերիկյան տարբերակում ավելի խիստ պահանջներ են նախատեսվում։ Բայց դա չխանգարեց, որ վրացական օրինագիծը Արևմուտքի՝ մասնավորապես ԵՄ-ի կողմից կոշտ քննադատության արժանանա։ Իսկ դրա դեմ բողոքող ակտիվիստներն ու ընդդիմության ներկայացուցիչներն այդ փաթեթն անվանեցին «ռուսական օրենք»։

Ստացվում է՝ հերթական անգամ երկակի չափանիշների հետ ենք գործ ունենում, և այն, ինչ կարելի է Արևմուտքին, չի կարելի մյուսներին։ Ու այդպիսով հարցին ամբողջովին աշխարհաքաղաքական մուգ երանգ տրվեց՝ դառնալով ներքաղաքական սրացումների պատճառ։ Նախ՝ Վրաստանում օրենքի քննարկման ժամանակ ծեծկռտուք տեղի ունեցավ, իսկ հետո նաև բողոքի ցույցեր։ Բայց իրավիճակը հատկապես թեժացավ այն բանից հետո, երբ «Օտարերկրյա գործակալների մասին» օրինագիծը խորհրդարանում ընդունվեց առաջին ընթերցմամբ։ Հազարավոր ցուցարարներ դուրս եկան փողոց և նույնիսկ խորհրդարանի շենք ներխուժելու փորձեր կատարեցին։

Ճիշտ է՝ իրավապահներին հաջողվեց ցրել ցույցը, սակայն հաշվի առնելով բողոքի դրսևորումները, օրենքը հետ կանչվեց խորհրդարանից։ Բայց Արևմուտքը դրանով չի բավարարվում և փորձում է առիթն օգտագործել հակառուսականության ալիքի ֆոնին ոտնատակ տալ նաև Վրաստանը, իսկ վրացական արևմտամետ «ուժերն» էլ, տեսնելով, որ կարողանում են իրավիճակի վրա ազդեցություն ունենալ, մտադիր չեն այս ամենով բավարարվել ու տրամադրված են բողոքի ակցիաներին շարունակական բնույթ հաղորդել։

Եվ քանի որ տարածաշրջանն առանց այն էլ փոթորկվում է, ապա Վրաստանում տեղի ունեցող իրադարձությունները կարող են շատ վտանգավոր լինել։ Վրաստանի շուրջ ստեղծված իրավիճակը մեծապես կարևոր է նաև Երևանի համար։ Վրաստանում անկայունությունը կարող է բացասական տնտեսական հետևանքներ ունենալ Հայաստանի վրա։ Հաշվի առնենք, որ այդ հարևան երկրով է անցնում Հայաստանը Ռուսաստանին կապող միակ ցամաքային ուղին։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Трамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и УкраинойСын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике