Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
Русский
Հայերեն English
ВАЖНО
Трамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцев Татоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна Трамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и Украиной Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни Израиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы» Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по миру Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276


Իրավապահ համակարգը պարզապես գործիք դարձնելու ճանապարհը. «Փաստ»

ОБЩЕСТВО
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Արդարադատությունն ու իրավապահ համակարգը նախատեսված են օրինականությունը և արդարադատությունը ապահովելու համար, բայց Հայաստանում այն շեղվել է իր բուն նպատակից։ Դրա համար էլ անկախության հռչակումից ի վեր անկախ և անաչառ արդարադատական համակարգ ունենալու թեման մշտապես քննարկվում է։ Իսկ ամենամեծ խնդիրն այն է, որ արդարադատությունը և իրավապահ համակարգը կարող են ծառայեցվել քաղաքական նպատակներով։

Նախկինում բազմիցս քննադատություններ էին հնչում, թե իրավապահ համակարգը իշխանությունների կամքն է կատարում։ Քննադատողների առաջամարտիկներից մեկը Նիկոլ Փաշինյանն էր, որը 2018 թվականից խոստանում էր, թե Հայաստանն ունենալու է կայացած իրավական համակարգ և անկախ արդարադատություն։ Ու հիմա այն քաղաքական ուժը, որը արդարություն և օրինականություն հաստատելու կարգախոսներով իշխանության եկավ, իրավապահ համակարգը ուղղակի վերածել է քաղաքական գործիքի։ Ընդ որում՝ մեկ անձի շահերը սպասարկող քաղաքական գործիքի: Արդյունքում տպավորություն է առաջանում, թե իրավապահ համակարգի գործառույթը միայն ընդդիմադիրների գլխավերևում որպես մահակ օգտագործվելն է։

Իսկ մինչ այդ երկրում հանցավորության ցուցանիշներն ահագնացող տեսք են ստանում. հանցագործությունները նախականխելու ուղղությամբ քայլեր չեն ձեռնարկվում, հասարակության և իրավապահ մարմինների միջև փոխադարձ կապը խզվել է, քանի որ չկա հանրային վստահություն, ամեն օր ավելի ու ավելի հաճախակի են դառնում գողությունների, ծեծկռտուքների, խուլիգանությունների, կրակոցների և սպանությունների դեպքերը, ծանր հանցագործությունների դեպքերն էլ շեշտակի ավելացել են։ Շատ դեպքերում հանցագործությունները հնարավոր չի լինում ուղղակի հիմնավորել, ինչի խթան են հանդիսանում օրենքի բացերը, իրավապահների զբաղվածությունը այլ հարցերով, ինչպես նաև կառույցների միջև առողջ համագործակցության բացակայությունը։

Հանցագործությունների դեմ պայքարելու և օրինականություն հաստատելու կամքի բացակայության արդյունքում է, որ հանցագործներն իրենց զգում են ինչպես ձուկը ջրում, իսկ ստեղծված պայմաններում իրավապահ համակարգի տկարությունը հանրության շրջանում առաջացնում է անլուրջ վերաբերմունք օրենքի և պետական կառույցների գործունեության նկատմամբ։ Փոխարենը իրավապահ համակարգը աներևակայելի ակտիվ է քաղաքական դաշտում: Օրինակ՝ ընդդիմադիրների դեմ պայքարելու գործում ամբողջ իրավապահ համակարգի ռեսուրսը կազմ պատրաստ է. ամեն ինչ արվում է նրանց նկատմամբ ինչ-որ գործ սարքելու, նույնիսկ հնարելու և հետապնդում սկսելու համար։ Եվ այս հարցում քայլերն այնպիսի հաջորդականությամբ ու այնպիսի փնթիությամբ են արվում, որ քրեական վարույթների քաղաքական ենթատեքստը միանգամից ակնհայտ է դառնում։

Օրինակ՝ ընտրությունների նախօրյակին քրեական գործեր են հարուցվում կոնկրետ այն ընդդիմադիր թեկնածուների նկատմամբ, որոնք ընտրություններում համարվում են ֆավորիտներ, կամ էլ նրանց նկատմամբ, որոնք հաղթել են իշխանական թեկնածուներին, և նրանց պաշտոնավարումը խոչընդոտելու խնդիր է դրված։ Որոշ դեպքերում էլ իրավապահները ծիծաղելի ծայրահեղությունների գիրկն են ընկնում։ Օրինակ՝ օրերս տեղեկատվություն տարածվեց, որ ընդդիմադիր պատգամավոր Աննա Մկրտչյանին հրավիրել են հարցաքննության ծննդյան օրը վկայականում փոխելու պատրվակով։ Մի ամբողջ օր այդ թեման քննարկվեց, որից հետո իրավապահները հազիվ գլխի ընկան, որ պետք է «պարզաբանում» տարածեն, թե հարցաքննությունը ինչին է վերաբերում։ Կամ գուցե կարողացան գտնել մի թեմա, որը ավելի քիչ ծիծաղելի է, քան ծննդյան օրը հիշարժան օրվան համապատասխանեցնելը:

Մյուս կողմից՝ պետք է հասկանալ, թե ինչու հանկարծ հենց հիմա հիշեցին ծննդյան օրվա կամ ինչ-որ դասընթացի մասին։ Չնայած... զարմանալու ոչինչ չկա. այսպիսի գործելակերպը նիկոլական իշխանության համար նորություն չէ։ Ընդ որում, գործեր կարելու հարցում այս իշխանությունները շատ «վառ երևակայություն» ունեն։ Ուստի պատահական չէ, որ նման անհեթեթ քրեական վարույթների այս ընթացքում շատ ենք ականատես եղել։ Շատ չանցած դրանք բոլորն էլ փլուզվել են, որովհետև արհեստական սարքված, իրավական առումով պրիմիտիվ ու շինծու են եղել։ Այդպիսի քրեական հետապնդման դագանակի տակ են հայտնվել իրենց քննադատություններով և գործունեությամբ իշխանությունների համար խնդիրներ հարուցող անձինք։

Քաղաքական ենթատեքստ ունեցող գործերի վառ օրինակներ շատ կան, ամենաթարմերը ՀՅԴ-ական երիտասարդների, Ավետիք Չալաբյանի, Արմեն Աշոտյանի և այլ ընդդիմադիրների նկատմամբ ճնշումներն են։ Հասկանալի է՝ Նիկոլ Փաշինյանը չի կարողանում հաղթահարել իր վախերն ու անհանգստությունները: Փաստորեն սա է հայաստանյան «ժողովրդավարության բաստիոնի» պատկերը, երբ իշխանությունները, խոսքի ազատություն գոռալով, գնում են հենց այդ խոսքի ազատությունը ճնշելու հետևից, ժողովրդավարությունը բրենդ հռչակելով՝ հետևողականորեն գնում են դատարաններն ու ողջ իրավապահ համակարգը մեկ քաղաքական ուժի, մեկ անձի շահերը սպասարկող, հլու հնազանդ գործիքի վերածելու ճանապարհով:

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Կիսվել
Лента новостей
Трамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцевТатоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосковТрамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и УкраинойСын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спрос
Вся лента »
Самое популярное
1 Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст» 2 Почему власти «паникуют»? «Паст» 3 Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст» 4 Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой 5 Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полно...
Опрос