Ереван, 15.Август.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


«Վաղ­վա խա­ղա­ղու­թյու­նը պայ­մա­նա­վո­րում եմ պա­տե­րազ­մը հա­կա­ռա­կոր­դի տա­րած­քում շա­րու­նա­կե­լով». Ար­ման Նա­վա­սար­դյան. «Փաստ»

ИНТЕРВЬЮ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

21-րդ դարում աշխարհաքաղաքական խնդիրների լուծումը մեծապես պայմանավորված է ոչ այնքան պաշտոնական քաղաքական քայլերով, ինչքան չերևացող քայլերով, որն այլ կերպ կոչվում է փափուկ ուժի դիվանագիտություն: Այս պարադիգման համոզիչ կերպով ապացուցվեց Արցախի դեմ սանձազերծված թուրք-ադրբեջանական զավթողական պատերազմի ընթացքում, երբ համայն հայությունը փաստեց, թե ինչ ահռելի քաղաքական ներուժ է թաքնված սփյուռքում, որը կարծես լրացուցիչ խթան հանդիսացավ հայկականության ողջ կարողության ցուցադրման «շքերթում»: Արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանի կարծիքով՝ նման համախմբումը մեր ազգային ամենակարևոր հատկություններից է: Իսկ այն ազգը, որը նման հատկություն ունի, երբեք չի պարտվի: Արցախյան գոյապայքարի հետագա ընթացքի ու հնարավոր սցենարների մասին է «Փաստ» օրաթերթի զրույցը հայտնի դիվանագետ Արման Նավասարդյանի հետ: - 

Պարո՛ն Նավասարդյան, այս օրերին Արցախում թեժ մարտեր են ընթանում, որը, կարծես, միջազգային հանրությունը չի նկատում կամ չնկատելու է տալիս: Սա ստանդարտ մոտեցո՞ւմ է, թե՞ աշխարհաքաղաքական շահերն են ստիպում լռել:

-Արդի աշխարհը տուրբուլենտային-ճգնաժամային ժամանակներ է ապրում, որի ընթացքում պետությունները կա՛մ կորցնում են, կա՛մ շահում։ Այդ իրավիճակում, որին ավելանում է նաև մեր պատերազմը, իմ կարծիքով, Հայաստանը դարձնելու է աշխարհաքաղաքական ներկա իրադարձությունների մասնակից-ֆիգուրանտ, և որից մենք դուրս ենք գալու որակապես փոփոխված և հզորացած։

- Աշխարհում հարյուրից ավելի սառեցված հակամարտություններ կան: Ինչո՞ւ Արցախը:

- Աշխարհաքաղաքական առումով Արցախը պարզապես ձգանի դեր կատարեց, իսկ սանձազերծված պատերազմը վաղուց էր պատրաստվել: Խնդիրն այն է, որ այս պատերազմը միայն հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտ չէ։ Այն հարկ է դիտարկել Թուրքիայի կործանարար քաղաքական խորքային ծրագրերի շրջանակներում: Խոսքը Էրդողանի պանթյուրքիստական քաղաքականության մասին է: Նպատակը՝ հայաթափել Արցախը, ապա կտրել Զանգեզուրը Հայաստանից և Նախիջևանի հետ միասին միացնել մուսուլմանական աշխարհին: Քարտեզի այս փոքր կտորը պարզապես սեպի նման խրված է Թուրքիայի կոկորդին և խանգարում է իրականացնել նեոօսմանիզմի խելացնոր պլանները։ Ընդ որում, Էրդողանը ձգտում է Օսմանյան Կայսրությունը վերակենդանացնել մի քանի ուղղություններով։ Եվրոպայում ձախողվելով՝ նա փորձում է զավթել Սիրիան, Լիբիան, Միջերկրական ծովի հարավային ավազանը։ Հիմա նորընծա սուլթանն անցել է Կովկասին և Միջին Ասիային, մինչև Չինաստանի սահմանները։ Մենք գործ ունենք XXI դարի Ադոլֆ Հիտլերի հետ, որին շատերը համարում են կապը կտրած կատաղած շուն, որին ժամանակն է դնչկալ հագցնել։

- Տեսակետ կա, որ Թուրքիան լուրջ տնտեսական ճգնաժամի առջև է կանգնած, որը նույնիսկ կարող է դառնալ երկրի մասնատման պատճառ: Խոսքը նաև Ադրբեջանի հնարավոր մասնատման մասին է: Նման հեռանկարը հնարավոր համարո՞ւմ եք:

- Այո: Ադրբեջանից բացի, փլուզման վտանգը կախված է նաև Թուրքիայի գլխին: Դա իրատեսական է, քանի որ այս խելահեղ քաղաքականությունը երկար շարունակվել չի կարող։ Պատմությունը ցույց է տալիս, որ նման ավանտյուրաները ավարտվում են այն սանձազերծած պետությունների փլուզումով:

- Ստացվում է՝ ռուս-թուրքական հակամարտության օջախը տեղափոխվեց Հարավային Կովկաս՝ ընդհուպ մոտենալով Ռուսաստանին: Ի՞նչ եք կարծում, Ռուսաստանն, այնուամենայնիվ, երկա՞ր կհանդուրժի Թուրքիայի այս խաղը:

- Ռուսաստանը կանգնած է բազմաշերտ խնդիրների լուծման առաջ։ Հիշու՞մ եք, երբ հինգ տարի առաջ Պուտինը ռազմական գործողությունների անցավ Սիրիայում, նրա խնդիրներից մեկը՝ շատ կարևորը, իսլամական ահաբեկիչների՝ Ռուսաստան ներթափանցումն արգելափակելու հրամայականն էր։ Այսօր Էրդողանի «թեթև ձեռքով» մարդասպանների հորդաները նրա սահմանների մոտ են՝ Արցախում։ Մազաչափ անգամ չպետք է կասկածել, որ ահաբեկիչների հաջորդ քայլերը լինելու են Հյուսիսային Կովկասը, Ռուսաստանի հարավային շրջանները, Միջին Ասիան ասպատակելու ջանքերը։ Հաջորդ փորձությունը Մոսկվայի համար Էրդողանի՝ Հարավային Կովկասում հայտնվելն է, ուր նա արդեն Ադրբեջանին դարձրել է իր նահանգը, հետո հերթը հասնելու է Վրաստանին, վտանգված է Իրանը և այսպես շարունակ։ Մի խոսքով, ռուս-թուրքական երկուհարյուրամյա պայքարը Կովկասի համար այսօրվա Անկարան փորձում է լուծել իր օգտին։ Եթե Ռուսաստանը կորցրեց Կովկասը, կկորցնի իր ողջ հարավային ֆլանգը և կդադարի կայսրություն լինելուց։ Այստեղ է, որ Հայաստանի և նրա շահերը սերտորեն համընկնում են։

- Ստացվում է, որ այս մեծ խաղում Արցախի հաղթանակը կարող է կանգնեցնել «Մեծ Թուրան» ծրագրի մեկնարկը և օգնել տարածաշրջանում բազմաթիվ հարցեր լուծել:

- Անշուշտ։ Արցախում մեր պարտությունը կարող է բացել պանդորայի արկղը ողջ տարածաշրջանում և դրանից անդին։ Ուստի, մենք ֆիզիկական և բարոյական ուժ պետք է գտնենք մեր մեջ ոչ միայն եղածը պահելու, այլև ռազմական գործողությունները հակառակորդի տարածք տեղափոխելու համար: Եթե մենք հարվածենք Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթամուղին, Եվլախի երկաթուղային հանգույցին, Մռավի լեռնանցքը կտրելով՝ դուրս գանք Ռուսաստանի սահման՝ անցնելով ընդամենը 127 կմ, ապա շատ հարցեր կլուծվեն, և Ադրբեջանի փլուզման հարցը կդառնա իրատեսական: Վաղվա խաղաղությունը ես պայմանավորում եմ պատերազմը հակառակորդի տարածքում շարունակելով: Սա իմ խորին համոզմունքն է, և ոչ միայն իմ։

- Պատերազմը հակառակորդի տարածք տեղափոխելը բավական լուրջ սցենար է: Արդյո՞ք Հայաստանը կգնա այդ ճանապարհով:

- Մենք այլընտրանք չունենք։ Թշնամին ծրագրավորում է նախ՝ հայաթափել Արցախը, հետո, ընդհանրապես, վերացնել երկու հայկական պետությունները։ Բայց սա 1915 թվական չէ, և մենք ի զորու ենք ջախջախել ագրեսորին, կոտրել նրա ողնաշարը և պարտադրել խաղաղություն՝ թելադրելով մեր պայմանները։ 1994-ին մենք պատերազմից դուրս եկանք հաղթող, սակայն շահեցին ազերիները: Չկրկնե՛նք նույն սխալը։ Սերունդները դա մեզ չեն ների։

Արմինե Գրիգորյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Архиепископ Баграт: Так называемая запись фейковая, смонтированная и вырванная из контекстаЮнибанк выпустил привилегированные акции с фиксированным дивидендом 12%Team Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиямиДва мальчика пообещали, что больше не будут драться: Аршак Карапетян Трамп пообещал Зеленскому не обсуждать с Путиным раздел территорий УкраиныTeam Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиями․ Действует специальная программа предоставления новых телефонов Затулин: Плохо вы знаете Пашиняново правосудиеСеть фиксированной связи Ucom стала доступна в районе Силикян МОЖЕТ ЛИ АРМЕНИЯ ПОВТОРИТЬ СУДЬБУ ГАЗЫ? ПАШИНЯН И АЛИЕВ В ВАШИНГТОНЕ: НЕ МИР, А ЭСКАЛАЦИЯThe Guardian: количество разрушений от лесных пожаров в Европе выросло на 87%Беркли, Стэнфорд и многое другое: уникальная возможность для 10 студентов из АрменииВ Ереване в четвёртый раз пройдёт Фестиваль пива: чего ждать от трёхдневного событияЛидер движения «Всеармянский фронт» Аршак Карапетян выступит 13 августа 2025 года в 19:00 на радио «Звезда» в программе «Стратегия национальной безопасности»Самвел Карапетян: На завтрашнем судебном заседании поймем существует ли справедливость в АрменииАрмения у истоков цивилизации: путешествие сквозь камень, мифы и историю в крепости ГарниТрудные, но важные уроки геополитики Экспорт сельхозтоваров из России в страны ЕАЭС вырос на 10%: доля Армении составила 5%Молодежь России и Армении активно развивают сотрудничество Доннарумма договорился с «Манчестер Сити»В Армении слушания по вопросу эксплуатации золотоносного рудника в Караберде проходят в напряженной обстановкеВ Антарктиде спустя 66 лет нашли останки пропавшего без вести известного исследователяСнова в школу 2025: Смартфон HONOR 400 Lite 5G теперь доступнее благодаря специальному предложению от UcomДефицит бюджета США в июле вырос на 19%, за 10 месяцев финансового года - на 7%Трамп перебросил бомбардировщики к границе с Россией перед переговорами по УкраинеАмирбеков: Баку ожидает внесения изменений в Конституцию Армении«Аякве»: Вашингтонское трехстороннее соглашение – это не мир, а новые уступкиВоенные РФ нанесли ракетный удар по учебному подразделению Сухопутных войск ВСУ: 1 человек погибМхитарян забил гол в ворота «Аякса»МВД Армении: Вождение машины без права во второй раз в течение года повлечет за собой уголовную ответственностьДа, Самвел Карапетян - политический заключённый։ будущий президент Армении Самвел Карапетян должен быть немедленно освобождён. Хачик АсрянВ Сисиане состоялся армяно-иранский культурно-кулинарный фестиваль «Навасард»Германия требует от Израиля разъяснений по поводу гибели журналистов в секторе ГазаЗаявление: Мир между Арменией и Азербайджаном невозможен без полноценной реализации прав народа АрцахаСоловьев пригрозил Азербайджану специальной военной операциейМинобороны Армении: Скоропостижно скончался военнослужащий Ваге ЗакарянIDBank увеличил уставный капитал «Мастерс»: Победный старт Карена Хачанова в ЦинциннатиЦены на литий резко выросли после закрытия одной из крупнейших шахт в миреКНДР осуждает планируемые совместные учения США и Южной КореиАктриса и певица Карина Каграманян поздравила армян с Навасардом — Днём национальной идентичности Пять журналистов погибли в городе Газа в результате удара ИзраиляТерриториальная целостность Армении не должна быть нарушена – иранский депутат«Надеюсь, между правительством Армении и Церковью начнется диалог»: Роберт АмстердамВ Таиланде при сходе поезда с рельсов пострадали людиНа крупнейшем в России предприятии по производству пищевой соды произошел взрыв газаРазгаданы древние татуировки на 2000-летней сибирской ледяной мумииАлиев получил всё, что хотелПашинян: О сдаче в аренду Сюникской области не может быть и речиПашинян: Двусторонняя торговля между гражданами Армении и Азербайджана - одна из самых надежных гарантий безопасностиЧто обсудили Пашинян и Уиткофф?