Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Ադրբեջան-Պակիստան զենքի առևտուրի ծավալների գնահատումներ

АНАЛИТИКА

Ընդհանուր գնահատումներ.

Պակիստանը չի ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը՝ հարմար տեղավորվելով Թուրքիայի «գրպանում»:

Բնականաբար, Թուրքիան այսքանով չի բավարարվում: Նախորդ տասնամյակում ամեն ինչ և ամեն գնով անում է՝ խորացնելու նաև Ադրբեջան-Պակիստան կապերը, հատկապես՝ ռազմական փոխգործակցության ոլորտում:

Այս եռյակի համագործակցությունն ի սկզբանե ուղղված է Հայաստանի շահերի դեմ: Իսկ անկյունաքարային հիմքը նույնն է՝ մարդակերությունը: Յուրաքանչյուր կողմ փորձում է ստանալ իր ակնկալիքները: Մասնավորապես, գլխավոր դերակատար Թուրքիան, օգտագործելով մյուս երկուսին, ձգտում է հասնել իր դարավոր նպատակին՝ բնաջնջել հայժողովրդին և ամբողջապես տիրանալ հայկական երկու հանրապետությունների տարածքներին: Ադրբեջանը Պակիստանից ձեռք է բերում սպառազինություն, նաև այնպիսի զինատեսակներ, որոնք չի կարողանա գնել այլ երկրներից: Պակիստանը պատիկներ անգամ ավելացնում է իր տնտեսական օգուտները՝ ադրբեջանական նավթադոլարներով արտահայտված:

Թուրքիայի գործուն մասնակցությամբ և վերահսկողության ներքո 2010թ. սկսած իրականացվել են կոնկրետ քայլեր՝ Պակիստանի կողմից Ադրբեջանին զինելու ուղղությամբ: Մասնավորապես, մանրակրկիթ նախապատրաստվել և 2013թ. սկզբին կնքվել է Ադրբեջան-Պակիստան ռազմական համագործակցության համաձայնագիրը: Սրա դիմաց Պակիստանը Ադրբեջանից ստացավ մաքսային արտոնություններ և երկկողմանի առևտրի առավելագույնս պարզեցված ընթացակարգեր:

Արդյունքում՝ պատիկներ անգամ աճեց Պակիստանի արտահանումը (ներառյալ՝ զենքն ու զինամթերքը) դեպի Ադրբեջան՝ Պակիստանի համար համապատասխանաբար ապահովելով լրացուցիչ նավթադոլարներ:

Այստեղ հարկ է նորից զգուշացնել Ադրբեջանին զենք մատակարարողներին առ այն, որ իրենց համար խորանում են մտահոգվելու առարկայական հիմքերը: Թուրքիայի դրդմամբ Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմի ընթացքը ժամ առ ժամ առավել տեսանելի է դարձնում, որ Ադրբեջանը կորցնելու է իր ներքին և արտաքին վճարունակության համար դեռևս առկա միակ՝ նավթի արդյունահանման և մատակարարման հնարավորությունը: Այս երկրում անխուսափելիորեն վրա են հասնում ներքաղաքական ու աշխարհաքաղաքական, ինչպես նաև սոցիալ-տնտեսական աննախադեպ և կործանարար ցնցումները:

Հետևաբար, Ադրբեջանի հետ միջազգային որևէ երկարաժամկետ համագործակցություն, հատկապես՝ զենքի մատակարարման ոլորտում,  այլևս ունենալու է անհաղթահարելի ռիսկեր և գործնականում դատապարտված է ձախողման:

Վիճակագրական փաստեր և հիմնավորումներ.

Որպես վերը բերված գնահատումներին վերաբերող հիմնավորում՝ ներկայացնենք Ադրբեջան-Պակիստան արտաքին առևտրի ուսումնասիրության արդյունքում վեր հանված որոշ փաստեր (աղբյուրը՝https://tradingeconomics.com):

Այս նպատակով առանձնացվել է Ադրբեջան-Պակիստան փոխհարաբերությունների ակտիվացման ժամանակահատվածը՝ 2013-2019թթ.:

  1. Անկախացումից հետո՝մինչև 2012թ. դեպի Պակիստան Ադրբեջանի միջին տարեկան արտահանումըկազմելէընդամենը35 հազարԱՄՆդոլար: Այսերկրներիմիջևզենքիլայնամաշտաբառևտրիմեկնարկից(ռազմականհամագործակցությանհամաձայնագրիկնքումից)հետո`2013-2019թթ.ԱդրբեջանիցդեպիՊակիստանմիջինտարեկանարտահանումնունեցելէթռիչքայինաճ՝շուրջ28 անգամկամավելացելէտարեկանմիջինըշուրջ900 հազարԱՄՆդոլարով:

Համեմատությանհամարբերենքմերտարածաշրջանիհամադրելիմեկայլերկրի՝Վրաստանիօրինակը: 2010-2012թթ. ՎրաստանիցՊակիստանմիջինտարեկանարտահանումըշուրջ6 անգամգերազանցելէԱդրբեջանիցՊակիստանմիջինտարեկանարտահանմանը: Իսկ2013-2019թթ. դեպիՊակիստնաՎրաստանիարտահանմանմիջինտարեկանծավալներըգրեթեչենաճել:

  1. թթ.ՊակիստանըտարեկանմիջինհաշվովԱդրբեջանէարտահանել11 միլիոնԱՄՆդոլարիապրանքներ: 2013-2019թթ.ՊակիստանիցԱդրբեջանմիջինտարեկանարտահանումըևսունեցելէթռիչքայինաճ՝շուրջ3 անգամկամավելացելէտարեկանմիջինըշուրջ22 միլոնԱՄՆդոլարով: Աճիայսցուցանիշըհիմնականումվերաբերելիէնաևայսերկրներիմիջևզենքիառևտրին:

Համեմատությանհամար՝ 2010-2012թթ. ՊակիստանիցՎրաստանմիջինտարեկանարտահանումըկազմելէշուրջ6 միլիոնԱՄՆդոլար,իսկ 2013-2019թթ. այսցուցանիշըմնացելէգրեթեանփոփոխ:

  1. Վերջում՝զավեշտալիփաստ. 2013-2019թթ. ՊակիստանիցԱդրբեջանընդհանուրարտահանումըևԱդրբեջանիընդհանուրներմուծումըՊակիստանից, որոնքգրեթենույնցուցանիշներնենևթվայինարտահայտությամբկարողենունենալփոքրշեղումներ՝հաշվարկներիմեթոդաբանությամբպայմանավորված, իրականումիրարիցտարբերվումենշուրջ5 անգամկամշուրջ180 միլիոնԱՄՆդոլարով:
  2. 2013-2019թթ. Ադրբեջան-Պակիստանարտաքինառևտրիայսանորմալթռիչքները, պաշտոնականվիճակագրությամբարձանագրվողզավեշտըկարելիէիրականումբացատրելնշվածժամանակահատվածումայդերկրներիմիջևզենքիլայնամաշտաբառևտրիփաստով: Մասնավորապես,2013-2019թթ. ընդհանուր մատակարարումներով Ադրբեջանը Պակիստանիցստացել է առնվազն154 միլիոնԱՄՆդոլարիզենք ու զինամթերք:

Թուրքիայի պարտադրանքով Ադրբեջանի սանձազերծած այսվերջինպատերզմի կործանարար հետևանքները Ադրբեջանիթերզարգացած տնտեսության վրա կգնահատենքուկհրապարակենքմոտ օրերս՝ մեր անկասելի և վերջնական հաղթանակից հետո:

 

Թադևոս Ավետիսյան

ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի

ծրագրերի համակարգող, տնտեսագետ

Мир - лозунг или внешняя политика? Толерантность должна формироваться с школьного возрастаВажность информационной безопасности: IDBank и Idram поддержали конкурс APOCALYPSE CTF 2025Представитель IDBank Иннеса Амирбекян назначена сопредседателем Рабочей группы Комиссии по банковским вопросам МТП по гарантиямВ окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаровГенеральный директор Ucom Ральф Йирикян вручил сертификаты участникам курса по кибербезопасностиГубернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролемСледственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенныхТрамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцевТатоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосковТрамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и УкраинойСын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по карате