Ереван, 20.Декабрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Հռիփսիմե Գալստյան . Ցիլոյով աղջիկ (Շաբաթօրյա ընթերցումներ «Փաստ» օրաթերթից)

КУЛЬТУРА

«ՓԱՍՏ» ՕՐԱԹԵՐԹԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է «ՇԱԲԱԹՕՐՅԱ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄՆԵՐ» ՇԱՐՔԸ՝ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼՈՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՆՄՈՒՇՆԵՐԻՑ, ԱՅԴ ԹՎՈՒՄ՝ ՄԵՕՐՅԱ ԳՐՈՂՆԵՐԻ: ԱՅՍ ԳՈՐԾՈՒՄ ՄԵԶ ՄԵԾԱՊԵՍ ԱՋԱԿՑՈՒՄ Է ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀ, ԳՐԱԿԱՆԱԳԵՏ ԱԲԳԱՐ ԱՓԻՆՅԱՆԸ, ԻՆՉԻ ՀԱՄԱՐ ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԵՆՔ:

ՀՌԻՓՍԻՄԵ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

ՑԻ­ԼՈ­ՅՈՎ ԱՂ­ՋԻԿ

Կյանքի ծալքերում այնքան բան էր կորցրել: Կարծում էր՝ լավ-վատ ապրում է կյանքը: Մեկ էլ հանկարծ խամրած հիշողության խորքերից գալիս, դիմացն էին կանգնում ինչ-որ դիպվածներ: Հիշում էր՝ ոնց մեկը հարվածեց թիկունքից ու միգուցե այդ պահից անդառնալիորեն բեկեց իր կյանքի ընթացքը: Հետո մի ուրիշն էլ այդպես վարվեց, ու կյանքի այդ ընթացքը նույնպես բեկվեց: Աչքերը փակում էր երազելու համար ու հանկարծ հիշում էր ինչ-որ մեկի անառիթ անտարբերության ու արհամարհանքի տխրությունը: Հոր ապտակն էր հիշում՝ վաղուց, շա՜տ վաղուց ստացած: Ինչո՞ւ էր հիշում: Գոնե մոռանար, կյանքն այսքան դառը չապրեր: Չէ՜, չէր կարող: Առաջ մղողը հիշողություններն էին:

Ջրի կաթիլի պես պարզ էր, անկեղծ էր, դրանից էլ ապրելը ծանր էր իր համար: Մի քիչ էլ սերն էր քիչ ինքն իր հանդեպ: Բոլորի մեջ միայն լավը տեսնելով տարված՝ մոռացել էր մեկ-մեկ էլ սեփական սրտի խորքերը նայել: Գուցե այնտեղ սերն ավելի շատ էր, դրանից էլ բոլորին լավն էր համարում: Չէր մտածել: Չէին սովորեցրել: Պիտի տարիների հետ հասկանար: 

***

Լավ զգացողություն ուներ: Ինչ-որ լավ բան էր պատահելու: Ինչ սկսել էր ինքն իրեն ավելի շատ սիրել, ավելի հաճախ ժպտալ, ուրիշներն էլ էին ժպիտով դիմավորում ու ճանապարհում, հաճոյախոսում էին, հիացած աչքերով նայում: Ինչ սկսել էր ինքն իրեն ավելի շատ սիրել, ուրիշներից էլ էր սեր զգում: Վերջապես կյանքից բաց էր թողել բոլորին, ովքեր ավելորդ էին, ովքեր սխալմամբ էին իր կյանք ընկել, իսկ ինքը դուռը դեմքներին ժամանակին չէր շրխկացրել: Մի օր որոշեց ուժեղ թակել ճակատագրի դուռն ու ասել, որ իր կյանքում հիմա տեղ կա: Առաջ ամեն մի սովորություն ու կախվածություն «հաղթահարում» էր մի նոր սովորությամբ ու նոր կախվածությամբ: Կետադրական նշաններից էլ կախման կետերն էր նախընտրում: Դրանից էլ վատը կյանքում շատ էր: Երբ ինքն իրեն ավելի շատ սիրեց, կախման կետերը համարձակորեն փոխարինեց վերջակետերով: Էլ չէր վախենում, որ կարող է մի օր մենակ մնալ: Արդեն ինքն իրեն հերիք էր: Էլ միայնակ չէր, պարզապես մենակ էր, ու դա ուրիշ բան էր: 

***

3.33-ի «Կակաչները» համոզում էր. «Ու կգա քո ժամանակը, մի ասա՝ ուշ ա, դու թագուհի ես, դու ձյունանուշ ես: Պետք չի ջնջել կամուրջները, պետք չի հուսահատվել, քո կյանքը քո հետ մեծ հույս ա կապել…»: Հա՞ որ: Ի՞նչ անի, չգիտի: Կախման կետերի ու վերջակետի արանքում մոլորված կանգնել է: Այս անգամ այնպես էր ուզում, որ ամեն ինչ իր հունով գնար: Այնքան համոզված էր, որ այս մեկից հաստատ մի բան դուրս կգար ու կյանքը կկետադրեր այս պատմությունը, որ ինքը վերջակետերի ու կախման կետերի միջև ընտրություն չէր անի երբեք:

***

- Երևի ինչ-որ ժամանակ մեր լսած երգերն ու մեր գրած տողերը կոդավորում են մեր ապագան: Երևի բառերի սխալ ընտրություն անելուց վախենալը դեպի դատարկություն է տանում կարևոր զրույցները:

- Դեռ այնքան բան ունես սովորելու, մինչև որ կդառնաս ինչ-որ մեկի ներկա-շարունակականը, ու ինչ-որ մեկն էլ կդառնա քո ներկան ու ապագան: Դու դեռ չես ազատվել անցյալիցդ, իսկ դա ապագա չի սիրում: Անցյալն ապագայից վախենում է, դրա համար էլ քեզ անընդհատ քաշում է դեպի իր փոսը: Պիտի ամեն ինչ մոռանաս, թե չէ ապրելդ երբեք չի թեթևանա:

- Զգում եմ՝ կարծես կրվում եմ կյանքին ու սեփական երազանքներիս:

- Ցավո՞ւմ է ներսդ: Ափսոսանք զգո՞ւմ ես:

- Հա՜: Երանի թողնեի՝ իր հունով գնար, գուցե մի բան դուրս գար:

Միլիոն անգամ ասել եմ՝ շախմատ խաղալ սովորիր: Ոչ քո հաջորդ քայլերն ես կարողանում հասկանալ, ոչ էլ կռահում ես դիմացինիդ քայլերը: Սովորիր էլի: Պետք կգա:

- Ուշ չի՞:

-Էն անկապ երգը, որ առավոտից իրիկուն լսում էիր, ասում էր. «Մի ասա ուշ ա…»: Մոռանում ես, որ պիտի ժպտաս ինքդ քեզ ու սիրես՝ անկախ ուրիշների սիրելուց: Մի քիչ էլ ինձ ժպտա ու սիրիր, ում ասես սեր ես տալիս, բայց ամենալավերին չես նկատում, - ծիծաղեց ամբողջ ուժով: Շառաչուն ապտակի պես մի բան կար ծիծաղի մեջ:

Քար լռություն տիրեց իր ու «իր» միջև: Այստեղից փախչել էր պետք: Աղմուկ էր փնտրում…

***

Մի օր սկսեց քաղաքում ցիլոյով շրջել: Ոմանք հիացող ժպիտով էին նայում, ոմանք՝ տարօրինակ մարդու տեղ դրածի քմծիծաղով: Իսկ ինքն իրեն դուր էր գալիս: Դեռ չտեսած Փարիզն էր պատկերացնում ու իրեն՝ Էյֆել յան աշտարակի շրջակայքում զբոսնելիս: Ցիլոյով աղջիկներ քաղաքում շատ չկան

Ու յասամանի փնջերին ուրիշ ոչ ոք երազելով չի նայում: Այդ մի բանն ինքն իրեն չի նվիրի: Կսպասի: Մի օր վերջապես կգա իր սառած, սպիոտ ձեռքերը ջերմացնողը՝ ձեռքին մի փունջ յասաման: Այս անգամ չստացվեց, բայց մի օր անպայման ինչ-որ լավ բան է լինելու: Լավ կանխազգացում ունի…

 

Артур Даниелян – бронзовый призер «Кубка Сильнейших» в МинскеКартина «Почтальон» Карена Геворкяна удостоилась специального упоминания на фестивале документального кино в КрасноярскеГенсер: Рубен и другие армянские христианские заключённые находятся в тюрьме за защиту права народа Нагорного КарабахаBernama: в Малайзии из-за наводнений эвакуировали более 15 тыс. человекПерсидский залив окрасился цветом крови, как в библейском пророчествеС азербайджанской железнодорожной станции Беюк-Кясик отправлен состав с топливом для АрменииUcom и SunChild реализуют программу «Умное наблюдение за птицами» Макрон заявил, что Европа должна быть готова к прямым переговорам с РоссиейПоведение властей Армении демонстрирует, что Пашинян вышел за рамки закона: Роберт АмстердамНапряжная ситуация во дворе церквиВпервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»Что не простили губернатору Ширака? «Паст»Кампания абсолютного меньшинства против Армянской Церкви: «Паст»Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст»Визит Оверчука в Ереван։ новые импульсы Москвы: «Паст»Европейская помощь или вмешательство? Спешные шаги Калласа: «Паст»Президент Мексики призвала ООН «выполнить свою роль» и избежать кровопролития в ВенесуэлеАнтикоррупционный суд продлил срок ареста мэра Гюмри Вардана Гукасяна еще на 3 месяцПутин: Такой армии, как у России, нет ни у одной страны в мире"Миссия Добро": Волонтеры из РФ помогают армянским детям с особенностями развития Добро пожаловать на ID павильон: Big Christmas MarketЛиванский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту БейрутаКомиссия по регулированию общественных услуг одобрила инвестиционную программу «Газпром Армения» на пять летЕзидская община празднует Святую Пасху. представитель общины, член партии «Всеармянский фронт» Зита ХалитовФрида Кало побила рекорд: Ее автопортрет продан за $54,7 млн, став самой дорогой картиной женщины-художницы Избранный президент Чили намерен жить в историческом президентском дворцеТысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства ФицоЗавершено следствие по делу об убийстве трехлетнего ТигранаИсторик: Армяно-китайские отношения претерпели качественную трансформацию Венгрия заблокировала ежегодное заявление ЕС о расширении, касающееся Украины«Путешествие к каменным памятникам и древним винам»Эдмонд Худоян и Андрей Пегливанян – призеры чемпионата мира по боксу в ДубаеЕвропейцам нечего здесь шуметь: Лукашенко заявил, что мир в Украине зависит от Трампа и СШАЕвразийский выбор Армении Самое широкое покрытие 5G, запуск Uplay и внедрение Cerillion: Ucom подводит итоги 2025 года Обещают «сожрать» право граждан Армении на свободный выбор: «Паст»Превращение Армении в часть мегапроектов должно стать задачей будущих национальных властей: «Паст»«Дорожная карта» отстранения Пашиняна, по словам Эдмона Марукяна: «Паст»Сделал предложение, или искусный «перевод», и..... по какому праву? «Паст»Самвела Шахраманяна снова вызвали на допросЛиванские армяне строят в Ереване «ливанскую деревню»Треугольник Тегеран–Москва–Ереван: новая интеграции в Евразии Армянские фильмы среди номинантов на «Золотой глобус»Экскурсия в дом-музей Перча Прошяна в Аштараке: школьники прикоснулись к культурному наследию писателяАрмянские шахматисты победили на Kazakhstan Chess Cup 2025 в АлматыИтальянский городок в Тоскане платит $30 000 за переезд — с одним условиемПашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей Состоялся закрытый показ фильма «13 секунд»Российский агроэкспорт в ЕАЭС превысил $6 млрд, Армения замыкает списокАдвокат: Ваагн Чахалян содержится в нечеловеческих условиях