Ереван, 06.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


«Ադրբեջանը վերադառնում է այն մոդելին, որը կար մինչև 2018 թվականը». սահմանային լարվածության հավանական գործոնները

ИНТЕРВЬЮ

Հայ-ադրբեջանական սահմանին լարվածության սրացման փորձերը վերջին շրջանում պարբերական բնույթ են ստացել։ Ռազմական փորձագետ Դավիթ Հարությունովը սրացման առավել հավանական երկու գործոն է առանձնացնում՝ իրավիճակն այս փուլում այդքան էլ չկապելով նավթի գների անկման հետ, թեև այդ հանգամանքն իր ազդեցությունն է ունենում Ադրբեջանի սոցիալտնտեսական իրավիճակի հետ։

«Առաջին հավանական գործոնն արտաքին բնույթ ունի։ Խոսքը մասնավորապես Ռուսաստանի և Թուրքիայի առկա հարաբերությունների մասին է, որոնք Սիրիայի Իդլիբ նահանգի շուրջ զարգացումների համատեքստում գործնականում մոտ էին կոնֆլիկտի, ու ինչ-որ մի փուլում նաև ոչ ուղղակի պատերազմական գործողություններ էին տեղի ունենում։ Այս առումով չի բացառվում, որ թուրքական կողմից Ադրբեջանի միջոցով Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի վրա ճնշում գործադրելու փորձ կա. Հարավային Կովկասը շարունակում է Ռուսաստանի ազդեցության գոտին մնալ, իսկ Հայաստանը Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակիցն է։ 

Նկատենք նաև, որ սրացմանն ուղղված վերոնշյալ գործողություններին նախորդել էին թուրք-ադրբեջանական հանդիպումները։ Բացի այդ, հիշենք ապրիլ յան պատերազմը, որը տեղի ունեցավ ռուսթուրքական լարվածության ֆոնին»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Դ. Հարությունովը։

Նա շեշտեց՝ հետաքրքիր է, որ վերջին սրացումները տեղի են ունենում հայ-ադրբեջանական պետական սահմանին. «Արցախյան հատվածում բարեբախտաբար այլ իրավիճակ է։ Սա թույլ է տալիս ենթադրել հենց արտաքին գործոնի ազդեցության մասին, ըստ որի՝ փաստացի ճնշում է գործադրվում ՀՀ-ի վրա, որը նաև իր անվտանգության հետ կապված միջպետական պայմանավորվածություններ ունի ՌԴ-ի հետ»։

Երկրորդ գործոնը մեր զրուցակիցը դիտարկում է Արցախյան հակամարտության բանակցային գործընթացի տրամաբանության համատեքստում։ «Վերջին երկու տարիներին առաջնագծում լարվածության նվազում կար, որը ինչ-որ առումով կապված էր Հայաստանում իշխանափոխության հետ։ 

Ադրբեջանական կողմը ծանոթ չէր, չգիտեր, թե ինչ մոտեցումներ ունեին նոր իշխանությունները։ Այս ընթացքում վստահության միջոցներ ձեռնարկելու փորձ եղավ, կապ հաստատվեց երկու կողմերի միջև։ 

Չի բացառվում, որ այդ ֆոնին ադրբեջանական կողմը որոշակի ակնկալիքներ ուներ, ըստ որի՝ այդ ընթացքում չէր ուզում միջազգային հանրության աչքերում երևալ մի կողմ, որը խափանում է բանակցային գործընթացը։ 

Ու հիմա չի բացառվում, որ Ադրբեջանը հրաժարվում է այդ վարքագծից ու վերադառնում այն մոտեցմանը, ինչը կար մինչև 2018 թվականը, երբ փորձում էր գործնականում տապալել բանակցային գործընթացը, և սահմանագծում անընդհատ պահպանել լարվածությունը»,-ասաց փորձագետը։ Ինչ վերաբերում է նավթի գնի կտրուկ անկման գործոնին, Դ. Հարությունովը շեշտեց. 

«Չեմ կարծում, որ այս պահին նշված գործոնը անմիջական կապ ունի Ադրբեջանի ներկայիս մոտեցման հետ։ Նավթի գինը նոր է սկսել ընկնել, և դեռ որոշակի ժամանակ պետք է անցնի, որ այդ իրողությունն իր էական ազդեցությունն ունենա Ադրբեջանի տնտեսության վրա։ Բայց, ընդհանուր առմամբ, նավթի գնի անկումը կազդի մեր տարածաշրջանի կայունության վրա։ 

Այդ գործոնը սովորաբար Ադրբեջանում սոցիալ-տնտեսական, սոցիալ-քաղաքական լարվածություն է առաջացնում, և հավանականությունը շատ մեծ է, որ իրենց ներքին սոցիալական լարվածությունը կփորձեն կոմպենսացնել արտաքին հակառակորդի գործոնով։ Այդուհանդերձ, վերջին միջադեպերը ավելի շատ վերոնշյալ երկու գործոնների հետ եմ կապում։ Առավել հավանական է երկրորդ տարբերակը, ըստ որի՝ ադրբեջանական կողմը բանակցային գործընթացի շրջանակներում փոխում է իր մարտավարությունը ու վերադառնում այն մոդելին, որը կար մինչև 2018 թվականը»։

Նրա խոսքով, եթե սրացման պատճառը պայմանավորված լինի ռուս-թուրքական հարաբերությունների գործոնով, ապա ինչ-որ մի փուլում լարվածությունը կդադարի։ «Մեծ հաշվով, առաջիկա իրավիճակները ցույց կտան, թե որ տարբերակն է ավելի հավանական։ Ինչ վերաբերում է այն անհրաժեշտ քայլերին, որոնց մասին ՀՀ ԱԳՆ-ն էր շեշտել, ապա իրականության մեջ նման կոնֆլիկտներում ինչ-որ մեխանիզմներ ներդնելու համար երկու կողմից պետք է բարի կամք լինի։ Եթե ադրբեջանական կողմն այդ առումով ցանկություն չունի, ավելին՝ լարվածություն է հրահրում, իրականում ոչինչ չի ստացվի։ 

Ի վերջո, 1994թ. -ից այդ մասին շատ է խոսվում, բայց ռեալ ոչինչ չի արվել։ Քիչ հավանական եմ համարում նաև միջազգային հանրության կողմից ճնշում գործադրելու տարբերակը, որովհետև նման բան մինչև հիմա կա՛մ տեղի չի ունեցել, կա՛մ էֆեկտիվ չի եղել։ 

Առհասարակ, այս պարագայում միջազգային հանրություն ասելով՝ պետք է հասկանանք այն հիմնական ուժային կենտրոնները, որոնք այս տարածաշրջանում շահեր ունեն։ Իրենք շահագրգռված են, որ մեծ կոնֆլիկտ չլինի, բայց շահագրգռված չեն լոկալ գործողությունների դեմ ինչ-որ միջոցներ ձեռնարկելու, ճնշում գործադրելու տեսանկյունից և այդ ուղղությամբ ոչինչ չեն անի»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը։

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

«Россия и Армения укрепляют стратегическое сотрудничество через новый железнодорожный маршрут» Уважаемые военные разведчики, вы гордость нашей страны․ Аршак КарапетянИнтервью председателя правления IDBank Мгера Абраамяна для Khaleej TimesБританские ученые разработали алмазный источник энергии, который работает 6000 летШойгу Армену Григоряну: Ситуация на Южном Кавказе требует нашего постоянного вниманияPolitico: Руководства Еврокомиссии и Бельгии проведут кризисную встречу по российским активамНаграждение архиепископа Езраса Нерсисяна президентом России Владимиром Путиным - четкий месседж правительству РА (видео) Корпоративный кредитный портфель Америабанка превысил отметку в 1 триллион драмовВ Непале в результате схода лавины погибли по меньшей мере 7 человекВодители, управляющие автомобилем с иностранными правами в течение 3 месяцев после въезда в РА, будут оштрафованыАпелляционный суд США разрешил штату Флорида ограничить покупку недвижимости гражданами КитаяЗохран Мамдани одержал победу на выборах мэра Нью-ЙоркаВозможности и перспективы сотрудничества бизнеса и банковской системы в Сюникской области – IDBank Главное, чтобы был хаос и потрясения։ «Паст»Самое широкое 5G-покрытие в Армении: сеть Ucom охватывает более чем 94 % населения Почему российские студенты приезжают в Армению и что они здесь будут делать? «Паст»Абрам Овеян: вклад каждого народа вплетён в великое полотно российской истории На Западе тоже начинают «умывать руки» от Никола Пашиняна? «Паст»Как будет называться партия Самвела Карапетяна? «Паст»В Ереване стартует третья Неделя моды: столица снова становится центром креатива, дизайна и вдохновения«Где, как не в Армении, можно найти лучшую школу света?»: Выставка «От Вана до Парижа», посвящённая армянскому импрессионизму Расходы на нужды МВД в Армении в 2026 году сократятТрамп объяснил, почему пошлины не заставят Путина закончить войнуВ медучреждениях Еревана лечатся 9 студентов, пострадавших при ДТП близ АгарцинаУчёные раскрыли загадку изумрудной мумииТрамп о «Томагавках» для Украины: «На самом деле нет»Адвокат: Геворк и Амбарцум Нерсисяны дали показания - ждем решенияЦены на нефть повышаются«Россия понимает и действует»: в Армению приедут волонтеры - филологи и педагоги Стипендиаты фонда «Музыка во имя будущего» приняли участие в международном фестивале «Москва встречает друзей» Наша Церковь вынуждена защищаться от преследований на территории нашей страны: «Паст»Британцы пытаются усилить свое влияние вокруг Армении: «Паст»У властей Армении нет карт-бланша в вопросе «наличия политзаключенных»: «Паст»Трамп-младший посетит Армению: «Паст»«Окно Овертона»: технология манипуляции против святости: «Паст»Еще один мост между народами Министр обороны Армении не принял участия в мероприятии на уровне СНГАрсен Гукасян помещен под домашний арестНовая кампания к Дню сбережений: IDBank Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян представил видение развития телекоммуникаций в эпоху искусственного интеллекта Разъяснение Нарека Карапетяна: Как можно снизить тариф для населения на 3 драма?Почти 50 человек стали жертвами урагана «Мелисса» в странах Карибского бассейнаУкраинские беспилотники атаковали ТЭЦ в Орле: Минобороны сообщило о 130 дронах, сбитых над регионами РоссииUBPay начала сотрудничество с сервисом денежных переводов iSendСирануш Саакян: «Заявление Рубена Варданяна имеет важное юридическое значение»Армянские тяжелоатлеты завоевали малые медали в ДурресеСуд одобрил отмену дачи показаний Нетаньяху в воскресенье в связи с поминками его тестяВперёд в будущее: Toyota обещает электромобиль с рекордным пробегом и сверхбыстрой зарядкойПредставители Армении удостоились наград на первой Международной премии «Евразия» в Москве Политические камикадзе: чем напугают армянский народ? «Паст»