Շաբաթօրյա գրական ընթերցումներ «Փաստ» օրաթերթից
КУЛЬТУРА«ՓԱՍՏ» ՕՐԱԹԵՐԹԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է «ՇԱԲԱԹՕՐՅԱ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄՆԵՐ» ՇԱՐՔԸ՝ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼՈՎ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ: ԱՅՍ ԳՈՐԾՈՒՄ ՄԵԶ ՄԵԾԱՊԵՍ ԱՋԱԿՑՈՒՄ Է ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀ, ԳՐԱԿԱՆԱԳԵՏ ԱԲԳԱՐ ԱՓԻՆՅԱՆԸ, ԻՆՉԻ ՀԱՄԱՐ ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԵՆՔ:
ԳԱՅԱՆԵ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
ՍԼՈՆ
Մինչև հիմա մեր գյուղում երբ երեխաները քարով խփում են իրար, մեծերն ասում են՝ Սլոն հո չե՞ս, քարը գցի ձեռքիցդ:
Սլոն մեր գյուղի որբն էր: Ու որբի նման էլ սիրվում էր: Ծնողները վաղուց էին վախճանվել, կարծեմ՝ ավտովթարից: Սլոն ազգականներ չուներ, կամ գուցե ուներ, բայց նրանք ձուլվել էին գյուղի անդեմ գթասրտությանը ու բոլորի հետ հավասարապես խնամում էին տղային: Գյուղի կանայք տան ավել պատառը Սլոյին էին տալիս ու երեխաների հնացած շորերը: Սիրտը փափկած ժամանակ նաև շոր ու կոշիկ էին առնում Սլոյի համար ու ավել պատառից բացի՝ պաղպաղակ, թխվածք ու մուրաբա էին տալիս, որ Սլոն ուտում էր ճաշի գդալով ու հաճույքից հալչելով
Սլոյին երբեմն նաև փող էին տալիս: Փողը գթասրտության սահմաններում չէր տեղավորվում, ու Սլոյի հետ գին էին խոսում: - Էսքան փայտը քանիսով կջարդե՞ս: -Ինչ կտաս, տուր:
Հաստատ գիտեին, որ Սլոն ասելու է՝ ինչ կտաս, տուր, բայց, որպես բարեխիղճ գործատու, հարցնում էին՝ քանիսո՞վ
Ես վախենում էի Սլոյից: Սլոն հազիվ 14- 15 տարեկան լիներ, բայց ես շատ փոքր էի այդ ժամանակ, ու Սլոն ինձ թվում էր խոշոր ու ահարկու՝ կորամեջք, կոստյումը՝ վրան մեծ, երկար ձեռքերը՝ անկանոն կախված (ասես մի կերպ կցմցած լինեին լայն ու վտիտ ուսերին ), հայացքը՝ վախեցած, բռի մեջ՝ քար...
Սլոյի բռի մեջ միշտ քար կար: Սլոն քայլում էր մայթի եզրով, բռի մեջ՝ քար, գլուխը՝ կախ...ու անընդհատ հետ էր նայում, ասես ինչ-որ հետապնդումից փախչելով: Երբ խոսում էիր հետը, քարով բռունցքը սեղմում էր կրծքին, ամեն պահի պատրաստ քարը վրադ նետելու:
Գյուղի 10-12 տարեկան հրոսակախումբը հանգիստ չէր տալիս Սլոյին, օր չկար, որ մի օյին չբերեին նրա գլխին: Գորտ էին գցում գրպանը, տակը ասեղ էին դնում, թաքուն կտրում էին մեջքին թափված բաց շիկավուն գանգուրները: Սլոն վեր էր թռչում, վախեցած, անփայլ աչքերով տենդագին փնտրում հերթական հակառակորդին ու չգտնելով՝ բռի քարը անհասցե նետում էր հավաքվածների վրա և հետ-հետ նայելով վազում դեպի իր փոքրիկ, հողաշեն տնակը: Բայց Սլոն չէր խրատվում: Երևի տղան մենակություն չէր սիրում: Ու հաճախ գալիս, միանում էր գյուղամիջում խռնված մարդկանց: Նստում էր մի անկյունում ու հայացքը մեկից մյուսին փոխանցելով՝ լսում նրանց անվերջանալի զրույցները՝ թանկացումներից մինչև Քենեդու սպանությունը..
Ես տեսել եմ, թե ինչպես է Սլոն ծիծաղում:
Երբ Սլոյի հոգու հետ խաղալուց հոգնած մարդկանց սիրտը նորություն էր ուզում ու սկսում էին իրար հետ կատակներ անել, Սլոն ծիծաղում էր` սպիտակ ատամները բացած, ուսերը շարժելով, բայց նույնիսկ ծիծաղելիս քարը բռան մեջ էր պահում:
Աշնան պայծառ օր էր: Ցրտերն ընկել էին, արևի տաքությունը հաճելի էր ու մարդկանց քաշել, հանել էր տներից, հավաքել գյուղամիջում՝ Հայրենական պատերազմի զոհերին նվիրված հուշարձանի մոտ: Մայրս գյուղի մշակույթի տան տնօրենն էր, ու նրա աշխատասենյակի լուսամուտը ուղիղ նայում էր հուշարձանին: Ես լուսամուտի մոտ էի այդ ժամանակ: Հանկարծ անսպասելի բան կատարվեց: Մարդիկ, որ հանգիստ նստած էին, սկսեցին այս ու այն կողմ վազել:Հետո ես տեսա Սլոյին. կոստյումը հետևի կողմից այրվում էր: Մարդիկ հռհռոցով, հարայ-հրոցով հանգցրին կրակը: Սլոն այս անգամ ձեռքի քարը չնետեց հրոսակախմբի վրա ու տուն չգնաց:
Նստել էր նստարանին ու ձեռքով փորձում էր հարթել կոստյումի վառված հատվածը:
Մնացածը ես չեմ տեսել: Մնացածը ամիսներ շարունակ մարդիկ պատմում էին իրար: Հետո սկսեցին չպատմել, որովհետև բոլորը անգիր գիտեին կատարվածը:
Ուրեմն՝ Սլոն մի քանի րոպե անշարժ կանգնել էր մայթին, հետո նետվել զառիթափով իջնող բեռնատարի անիվների տակ: Սլոն մահացավ հիվանդանոցում: Ասում են՝ երբ բժիշկը հանբուրել էր Սլոյի ճակատը, տղան ձեռքի քարը աննկատ դրել էր սեղանին:
Հ.Գ.- Իսկ ինչո՞ւ եմ այս տան նկարով հրապարակել Սլոյի մասին պատմությունը... Որովհետև այն իմ հայրական տան պատկերն է: Ես ճիշտ այսպիսի տանն եմ մեծացել: Ու այն ինձ համար ապահովության, սիրո, երջանկության խորհրդանիշ է՝ այն, ինչ երբեք չունեցավ մեր գյուղի որբը՝ Սլոն... Այն, ինչ մենք չտվեցինք նրան:
ԱՐՏԱՇԵՍ ԱՐԱՄ
ԿՈՄ-ՊԱՐ-ՍԻ-ԴԱ
(Երևանին)
Երեքհազարամյա ծերուկ քաղա՛ք ու դե՛ռ
Մանուկ անվա՛րժ, անփո՛րձ, դեռ չոչ անող:
Եվ քո զավակները թող իրար միս ուտեն,
Թող հին ճառն իր կարդա մեր ջոջը նոր:
Անապատի ամեն անշուք քյոչք ու աուլ
Քաղաքամայր դարձավ ու ծուփ ծաղկեց:
Թողնեմ գնամ, հեռվից քեզ կարոտեմ, ա՜ո՜ւ,
Փողոց քշվածներից մեկն էլ ծլկեց:
Ամեն քայլափոխին, քո խոյակ ու որմից
Ծորում են տա՛ք, քնքո՛ւշ ախուվախեր:
Եվ նոր տերերը քո չարչարվում են, որ մի
Հարուստ քրդի գտնեն ու քեզ ծախեն:
Եվ կծախեն, ինչ փույթ, մի բան պակաս-ավել,
Ոչ կարգին մուտք ունես, ոչ էլ` ելքեր...
Քրիստոսը վկա, էլ չե՛մ ուզում, բա՛վ է
«Իմ հայրենիք թշվառ, անտեր» երգել:
ՍԱՂՄՈՍ ԱՐԱՐՄԱՆ
(Արտաշես Յայլոյանին)
Ո՞վ է արարում հոգու տոն ու տուն,
Վիրակապ դնում մեր բաց վերքերին,
Մեր անցյալից մեզ ո՞վ է կարոտում,
Որոնում ճամփան կորած էրգրի...
Որ ոգեղենիկ մեր Հայերենի
Տոնը չլքվի, ո՞վ է ինքն իրեն
Պատեպատ զարկում: Եվ հար երանի
Նրան, ով գիտե տոկալ ու սիրել
Անդուլ տքնանքի զիգզագվող ուղին
Եվ զառիվերը ձիգ տառապանքի:
Ո՞վ է ամբարում հավատամք ու խիղճ,
Որ լցնի թափուր խորշերը կյանքի...
Ինքը չա՞րն է մեր ետևից ընկել,
Թե՞ մենք ենք գնում հետքերով չարի,
Օ՛, բառ ու գրին խոնարհված ընկեր,
Մեր կենաց վարձն ո՞վ պիտի վճարի...
Օրը հայտնության այդ ե՞րբ է գալու,
Երբ թուխպ է նստել կենաց քիվերին:
Հույս ենք տածում, թե Գիրն է փրկելու,
Եվ որոնում ենք հրաշքը վերին:
ԻՆՏԵՐՄԵՑՑՈ
(Աբգար Ափինյանին)
Այս աշխարհի սե՛րը, հավա՛տն այս աշխարհի,
Մարդկությանը պիտի կործանումից փրկեր:
Բայց մշտարթուն Նեռը, մարմնացումը չարի,
Լարել է նետը իր, աղեղն է իր պրկել:
Գաճաճ հաճկատարներ,
իշխանատե՛նչ, ագա՛հ,
Ինչին ձեռ են տալիս, լպրծո՛ւն է դառնում,
Մինչ դու հոժարակամ մազե քո`ւրձդ
հագած,
Քո քարանձավ խցում մեռնում ես ու հառնում:
Մի՛ կոտրվիր, տոկա՛, խառնի՛ր գիշեր ու տիվ
Եվ վարձ մի՛ պահանջիր տառապանքի դիմաց,
Անդո՛ւլ, անխո՛նջ հերկիր սևահողը մութի,
Որ ընձյուղվի Սիրո լույսը երկնասլաց:
Դու ոգի՛ ես դրել քո ամեն մի տողում
Եվ չես նահանջելու մինչև մարխը մարող...
Սրտին քո ծանրացած կասկածները թող ու
Ոգի դարձած, անցիր Լույսի ճանապարհով:
***
Եթե այսպես մնա, Չինգիզ խանը կգա,
Կգա իր շեղաչվի «կտրիչներին» առած:
Եվ քո հովիտներում, Երկիր Նաիրական,
Պիտի խրախճանեն սատրապ ու խաշնարած:
Ներքին լույսը մարած, հույլ ու հափռած, անկա՛մ
Կրկին ինքներս մեր բախտի հետ ենք խաղում:
Ճակատագիրը մեզ հարյուր հազար անգամ
Խստագույնս պատժեց, դարձյալ դաս չենք քաղում:
Եթե այդպես մնա, Չինգիզ խանը կգա,
Որ ավերի՛, եղծի՛, լլկի ու կործանի:
Այդ մասին է գուժում այն քարեղեն վկան`
Ծախված ու ավերակ, արարչագործ Անին:
Учёные раскрыли загадку изумрудной мумии
Трамп о «Томагавках» для Украины: «На самом деле нет»
Адвокат: Геворк и Амбарцум Нерсисяны дали показания - ждем решения
Цены на нефть повышаются
«Россия понимает и действует»: в Армению приедут волонтеры - филологи и педагоги
Стипендиаты фонда «Музыка во имя будущего» приняли участие в международном фестивале «Москва встречает друзей» 
Наша Церковь вынуждена защищаться от преследований на территории нашей страны: «Паст»
Британцы пытаются усилить свое влияние вокруг Армении: «Паст»
У властей Армении нет карт-бланша в вопросе «наличия политзаключенных»: «Паст»
Трамп-младший посетит Армению: «Паст»
«Окно Овертона»: технология манипуляции против святости: «Паст»
Еще один мост между народами
Министр обороны Армении не принял участия в мероприятии на уровне СНГ
Арсен Гукасян помещен под домашний арест
Новая кампания к Дню сбережений: IDBank
Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян представил видение развития телекоммуникаций в эпоху искусственного интеллекта
Разъяснение Нарека Карапетяна: Как можно снизить тариф для населения на 3 драма?
Почти 50 человек стали жертвами урагана «Мелисса» в странах Карибского бассейна
Украинские беспилотники атаковали ТЭЦ в Орле: Минобороны сообщило о 130 дронах, сбитых над регионами России
UBPay начала сотрудничество с сервисом денежных переводов iSend
Сирануш Саакян: «Заявление Рубена Варданяна имеет важное юридическое значение»
Армянские тяжелоатлеты завоевали малые медали в Дурресе
Суд одобрил отмену дачи показаний Нетаньяху в воскресенье в связи с поминками его тестя
Вперёд в будущее: Toyota обещает электромобиль с рекордным пробегом и сверхбыстрой зарядкой
Представители Армении удостоились наград на первой Международной премии «Евразия» в Москве
Политические камикадзе: чем напугают армянский народ? «Паст»
Дадут ли показания те, кого принуждают участвовать в «литургических» митингах? «Паст»
Власти хотят «продать» обществу предвыборную услугу за счет Самвела Карапетяна? «Паст»
«Эпоха мира» Пашиняна без... мира: «Паст»
Оксана Самойлова о разводе с Джиганом: Ему надо повзрослеть
«Каждый день мы влюбляемся в Армению»: участники африканской группы Moriox Kids – о теплоте армян, встрече с Саро и своём первом сольном концерте в Ереване
Возрождение под куполом: в Ереване открылась Tashir Arena
Премьер-министр Венгрии назвал единственного посредника, способного добиться мира в Украине
Израильская армия объявила о возобновлении перемирия в Газе: число погибших достигло 60
Британцы нацелены превратить Армению в поле вялотекущей войны
Сенат США принял резолюцию, блокирующую тарифы на товары из Бразилии
Белый дом уволил всех членов Комиссии, которая должна была рассмотреть проект строительства бального зала
Омбудсмен Армении приняла представителей авторитетных международных СМИ
Россия и Япония обсуждают запуск прямых авиарейсов
IDBank — серебряный спонсор 50-го юбилейного международного банковского конференции BACEE
При поддержке IDBank и Idram стартовал проект «Симфонический лес»
Раффи Ованнисян снова проявляет активность? «Паст»
Ucom способствует развитию безопасной и надежной цифровой среды в Армении
Говорящие цифры: кто «двигает» экономику Армении? «Паст»
Власть без опоры, митинг в церкви без поддержки: «Паст»
Турецкое издание обвинило Азербайджан в желании потакать Израилю
Астхик Аветисян вошла в состав жюри международного жюри Eventiada PR Awards
Всемирно известный адвокат Джеффри Робертсона выступил с заявлением о незаконном преследовании Карапетяна
В Токио состоится концерт армянской музыки
Мост, устремленный в будущее: Российские волонтеры укрепляют русскоязычное пространство в Армении 
