Շաբաթօրյա գրական ընթերցումներ «Փաստ» օրաթերթից
КУЛЬТУРА«ՓԱՍՏ» ՕՐԱԹԵՐԹԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է «ՇԱԲԱԹՕՐՅԱ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄՆԵՐ» ՇԱՐՔԸ՝ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼՈՎ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ: ԱՅՍ ԳՈՐԾՈՒՄ ՄԵԶ ՄԵԾԱՊԵՍ ԱՋԱԿՑՈՒՄ Է ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀ, ԳՐԱԿԱՆԱԳԵՏ ԱԲԳԱՐ ԱՓԻՆՅԱՆԸ, ԻՆՉԻ ՀԱՄԱՐ ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԵՆՔ:
ԳԱՅԱՆԵ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
ՍԼՈՆ
Մինչև հիմա մեր գյուղում երբ երեխաները քարով խփում են իրար, մեծերն ասում են՝ Սլոն հո չե՞ս, քարը գցի ձեռքիցդ:
Սլոն մեր գյուղի որբն էր: Ու որբի նման էլ սիրվում էր: Ծնողները վաղուց էին վախճանվել, կարծեմ՝ ավտովթարից: Սլոն ազգականներ չուներ, կամ գուցե ուներ, բայց նրանք ձուլվել էին գյուղի անդեմ գթասրտությանը ու բոլորի հետ հավասարապես խնամում էին տղային: Գյուղի կանայք տան ավել պատառը Սլոյին էին տալիս ու երեխաների հնացած շորերը: Սիրտը փափկած ժամանակ նաև շոր ու կոշիկ էին առնում Սլոյի համար ու ավել պատառից բացի՝ պաղպաղակ, թխվածք ու մուրաբա էին տալիս, որ Սլոն ուտում էր ճաշի գդալով ու հաճույքից հալչելով
Սլոյին երբեմն նաև փող էին տալիս: Փողը գթասրտության սահմաններում չէր տեղավորվում, ու Սլոյի հետ գին էին խոսում: - Էսքան փայտը քանիսով կջարդե՞ս: -Ինչ կտաս, տուր:
Հաստատ գիտեին, որ Սլոն ասելու է՝ ինչ կտաս, տուր, բայց, որպես բարեխիղճ գործատու, հարցնում էին՝ քանիսո՞վ
Ես վախենում էի Սլոյից: Սլոն հազիվ 14- 15 տարեկան լիներ, բայց ես շատ փոքր էի այդ ժամանակ, ու Սլոն ինձ թվում էր խոշոր ու ահարկու՝ կորամեջք, կոստյումը՝ վրան մեծ, երկար ձեռքերը՝ անկանոն կախված (ասես մի կերպ կցմցած լինեին լայն ու վտիտ ուսերին ), հայացքը՝ վախեցած, բռի մեջ՝ քար...
Սլոյի բռի մեջ միշտ քար կար: Սլոն քայլում էր մայթի եզրով, բռի մեջ՝ քար, գլուխը՝ կախ...ու անընդհատ հետ էր նայում, ասես ինչ-որ հետապնդումից փախչելով: Երբ խոսում էիր հետը, քարով բռունցքը սեղմում էր կրծքին, ամեն պահի պատրաստ քարը վրադ նետելու:
Գյուղի 10-12 տարեկան հրոսակախումբը հանգիստ չէր տալիս Սլոյին, օր չկար, որ մի օյին չբերեին նրա գլխին: Գորտ էին գցում գրպանը, տակը ասեղ էին դնում, թաքուն կտրում էին մեջքին թափված բաց շիկավուն գանգուրները: Սլոն վեր էր թռչում, վախեցած, անփայլ աչքերով տենդագին փնտրում հերթական հակառակորդին ու չգտնելով՝ բռի քարը անհասցե նետում էր հավաքվածների վրա և հետ-հետ նայելով վազում դեպի իր փոքրիկ, հողաշեն տնակը: Բայց Սլոն չէր խրատվում: Երևի տղան մենակություն չէր սիրում: Ու հաճախ գալիս, միանում էր գյուղամիջում խռնված մարդկանց: Նստում էր մի անկյունում ու հայացքը մեկից մյուսին փոխանցելով՝ լսում նրանց անվերջանալի զրույցները՝ թանկացումներից մինչև Քենեդու սպանությունը..
Ես տեսել եմ, թե ինչպես է Սլոն ծիծաղում:
Երբ Սլոյի հոգու հետ խաղալուց հոգնած մարդկանց սիրտը նորություն էր ուզում ու սկսում էին իրար հետ կատակներ անել, Սլոն ծիծաղում էր` սպիտակ ատամները բացած, ուսերը շարժելով, բայց նույնիսկ ծիծաղելիս քարը բռան մեջ էր պահում:
Աշնան պայծառ օր էր: Ցրտերն ընկել էին, արևի տաքությունը հաճելի էր ու մարդկանց քաշել, հանել էր տներից, հավաքել գյուղամիջում՝ Հայրենական պատերազմի զոհերին նվիրված հուշարձանի մոտ: Մայրս գյուղի մշակույթի տան տնօրենն էր, ու նրա աշխատասենյակի լուսամուտը ուղիղ նայում էր հուշարձանին: Ես լուսամուտի մոտ էի այդ ժամանակ: Հանկարծ անսպասելի բան կատարվեց: Մարդիկ, որ հանգիստ նստած էին, սկսեցին այս ու այն կողմ վազել:Հետո ես տեսա Սլոյին. կոստյումը հետևի կողմից այրվում էր: Մարդիկ հռհռոցով, հարայ-հրոցով հանգցրին կրակը: Սլոն այս անգամ ձեռքի քարը չնետեց հրոսակախմբի վրա ու տուն չգնաց:
Նստել էր նստարանին ու ձեռքով փորձում էր հարթել կոստյումի վառված հատվածը:
Մնացածը ես չեմ տեսել: Մնացածը ամիսներ շարունակ մարդիկ պատմում էին իրար: Հետո սկսեցին չպատմել, որովհետև բոլորը անգիր գիտեին կատարվածը:
Ուրեմն՝ Սլոն մի քանի րոպե անշարժ կանգնել էր մայթին, հետո նետվել զառիթափով իջնող բեռնատարի անիվների տակ: Սլոն մահացավ հիվանդանոցում: Ասում են՝ երբ բժիշկը հանբուրել էր Սլոյի ճակատը, տղան ձեռքի քարը աննկատ դրել էր սեղանին:
Հ.Գ.- Իսկ ինչո՞ւ եմ այս տան նկարով հրապարակել Սլոյի մասին պատմությունը... Որովհետև այն իմ հայրական տան պատկերն է: Ես ճիշտ այսպիսի տանն եմ մեծացել: Ու այն ինձ համար ապահովության, սիրո, երջանկության խորհրդանիշ է՝ այն, ինչ երբեք չունեցավ մեր գյուղի որբը՝ Սլոն... Այն, ինչ մենք չտվեցինք նրան:
ԱՐՏԱՇԵՍ ԱՐԱՄ
ԿՈՄ-ՊԱՐ-ՍԻ-ԴԱ
(Երևանին)
Երեքհազարամյա ծերուկ քաղա՛ք ու դե՛ռ
Մանուկ անվա՛րժ, անփո՛րձ, դեռ չոչ անող:
Եվ քո զավակները թող իրար միս ուտեն,
Թող հին ճառն իր կարդա մեր ջոջը նոր:
Անապատի ամեն անշուք քյոչք ու աուլ
Քաղաքամայր դարձավ ու ծուփ ծաղկեց:
Թողնեմ գնամ, հեռվից քեզ կարոտեմ, ա՜ո՜ւ,
Փողոց քշվածներից մեկն էլ ծլկեց:
Ամեն քայլափոխին, քո խոյակ ու որմից
Ծորում են տա՛ք, քնքո՛ւշ ախուվախեր:
Եվ նոր տերերը քո չարչարվում են, որ մի
Հարուստ քրդի գտնեն ու քեզ ծախեն:
Եվ կծախեն, ինչ փույթ, մի բան պակաս-ավել,
Ոչ կարգին մուտք ունես, ոչ էլ` ելքեր...
Քրիստոսը վկա, էլ չե՛մ ուզում, բա՛վ է
«Իմ հայրենիք թշվառ, անտեր» երգել:
ՍԱՂՄՈՍ ԱՐԱՐՄԱՆ
(Արտաշես Յայլոյանին)
Ո՞վ է արարում հոգու տոն ու տուն,
Վիրակապ դնում մեր բաց վերքերին,
Մեր անցյալից մեզ ո՞վ է կարոտում,
Որոնում ճամփան կորած էրգրի...
Որ ոգեղենիկ մեր Հայերենի
Տոնը չլքվի, ո՞վ է ինքն իրեն
Պատեպատ զարկում: Եվ հար երանի
Նրան, ով գիտե տոկալ ու սիրել
Անդուլ տքնանքի զիգզագվող ուղին
Եվ զառիվերը ձիգ տառապանքի:
Ո՞վ է ամբարում հավատամք ու խիղճ,
Որ լցնի թափուր խորշերը կյանքի...
Ինքը չա՞րն է մեր ետևից ընկել,
Թե՞ մենք ենք գնում հետքերով չարի,
Օ՛, բառ ու գրին խոնարհված ընկեր,
Մեր կենաց վարձն ո՞վ պիտի վճարի...
Օրը հայտնության այդ ե՞րբ է գալու,
Երբ թուխպ է նստել կենաց քիվերին:
Հույս ենք տածում, թե Գիրն է փրկելու,
Եվ որոնում ենք հրաշքը վերին:
ԻՆՏԵՐՄԵՑՑՈ
(Աբգար Ափինյանին)
Այս աշխարհի սե՛րը, հավա՛տն այս աշխարհի,
Մարդկությանը պիտի կործանումից փրկեր:
Բայց մշտարթուն Նեռը, մարմնացումը չարի,
Լարել է նետը իր, աղեղն է իր պրկել:
Գաճաճ հաճկատարներ,
իշխանատե՛նչ, ագա՛հ,
Ինչին ձեռ են տալիս, լպրծո՛ւն է դառնում,
Մինչ դու հոժարակամ մազե քո`ւրձդ
հագած,
Քո քարանձավ խցում մեռնում ես ու հառնում:
Մի՛ կոտրվիր, տոկա՛, խառնի՛ր գիշեր ու տիվ
Եվ վարձ մի՛ պահանջիր տառապանքի դիմաց,
Անդո՛ւլ, անխո՛նջ հերկիր սևահողը մութի,
Որ ընձյուղվի Սիրո լույսը երկնասլաց:
Դու ոգի՛ ես դրել քո ամեն մի տողում
Եվ չես նահանջելու մինչև մարխը մարող...
Սրտին քո ծանրացած կասկածները թող ու
Ոգի դարձած, անցիր Լույսի ճանապարհով:
***
Եթե այսպես մնա, Չինգիզ խանը կգա,
Կգա իր շեղաչվի «կտրիչներին» առած:
Եվ քո հովիտներում, Երկիր Նաիրական,
Պիտի խրախճանեն սատրապ ու խաշնարած:
Ներքին լույսը մարած, հույլ ու հափռած, անկա՛մ
Կրկին ինքներս մեր բախտի հետ ենք խաղում:
Ճակատագիրը մեզ հարյուր հազար անգամ
Խստագույնս պատժեց, դարձյալ դաս չենք քաղում:
Եթե այդպես մնա, Չինգիզ խանը կգա,
Որ ավերի՛, եղծի՛, լլկի ու կործանի:
Այդ մասին է գուժում այն քարեղեն վկան`
Ծախված ու ավերակ, արարչագործ Անին:
Напряжная ситуация во дворе церкви
Впервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»
Что не простили губернатору Ширака? «Паст»
Кампания абсолютного меньшинства против Армянской Церкви: «Паст»
Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст»
Визит Оверчука в Ереван։ новые импульсы Москвы: «Паст»
Европейская помощь или вмешательство? Спешные шаги Калласа: «Паст»
Президент Мексики призвала ООН «выполнить свою роль» и избежать кровопролития в Венесуэле
Антикоррупционный суд продлил срок ареста мэра Гюмри Вардана Гукасяна еще на 3 месяц
Путин: Такой армии, как у России, нет ни у одной страны в мире
"Миссия Добро": Волонтеры из РФ помогают армянским детям с особенностями развития
Добро пожаловать на ID павильон: Big Christmas Market
Ливанский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту Бейрута
Комиссия по регулированию общественных услуг одобрила инвестиционную программу «Газпром Армения» на пять лет
Езидская община празднует Святую Пасху. представитель общины, член партии «Всеармянский фронт» Зита Халитов
Фрида Кало побила рекорд: Ее автопортрет продан за $54,7 млн, став самой дорогой картиной женщины-художницы 
Избранный президент Чили намерен жить в историческом президентском дворце
Тысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства Фицо
Завершено следствие по делу об убийстве трехлетнего Тиграна
Историк: Армяно-китайские отношения претерпели качественную трансформацию
Венгрия заблокировала ежегодное заявление ЕС о расширении, касающееся Украины
«Путешествие к каменным памятникам и древним винам»
Эдмонд Худоян и Андрей Пегливанян – призеры чемпионата мира по боксу в Дубае
Европейцам нечего здесь шуметь: Лукашенко заявил, что мир в Украине зависит от Трампа и США
Евразийский выбор Армении
Самое широкое покрытие 5G, запуск Uplay и внедрение Cerillion: Ucom подводит итоги 2025 года
Обещают «сожрать» право граждан Армении на свободный выбор: «Паст»
Превращение Армении в часть мегапроектов должно стать задачей будущих национальных властей: «Паст»
«Дорожная карта» отстранения Пашиняна, по словам Эдмона Марукяна: «Паст»
Сделал предложение, или искусный «перевод», и..... по какому праву? «Паст»
Самвела Шахраманяна снова вызвали на допрос
Ливанские армяне строят в Ереване «ливанскую деревню»
Треугольник Тегеран–Москва–Ереван: новая интеграции в Евразии
Армянские фильмы среди номинантов на «Золотой глобус»
Экскурсия в дом-музей Перча Прошяна в Аштараке: школьники прикоснулись к культурному наследию писателя
Армянские шахматисты победили на Kazakhstan Chess Cup 2025 в Алматы
Итальянский городок в Тоскане платит $30 000 за переезд — с одним условием
Пашинян: Новый Свод церковных правил должен содержать правила добропорядочности для священнослужителей
Состоялся закрытый показ фильма «13 секунд»
Российский агроэкспорт в ЕАЭС превысил $6 млрд, Армения замыкает список
Адвокат: Ваагн Чахалян содержится в нечеловеческих условиях
Китай стремится к лидерству на рынке золота, приобретя бразильские месторождения
От реальности не убежишь: «Паст»
Цена «дружбы» ЕС: санкции против России, или экономические потери для Армении? «Паст»
Сегодня - премьер-министр, завтра - бывший, а Церковь вечна: «Паст»
The Telegraph: Министр войны США отстранил командующего армией от переговоров по Украине
Пашинян перешёл опасную границу: Российская епархия — объединённый центр Святой Армянской Апостольской Церкви
Россия готовит ответные меры против Бельгии на случай бессрочной заморозки ее активов
Учёные впервые поймали сверхредкую ядерную реакцию на Солнце
Израиль атаковал тренировочный лагерь «Хезболлы» на юге Ливана 
