Ереван, 25.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Ար­դյու­նա­վետ այ­ցերն ու անար­դյու­նա­վետ հա­մա­կար­գը

АНАЛИТИКА

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը երեկ վաղ առավոտյան այցելել է Նորագավիթի ավտոմաքսատուն։ Նման այցերն անհրաժեշտություն են, որովհետև երկրի ղեկավարն, այսպես ասած, առաջին ձեռքից տեղեկատվություն է ստանում իրերի իրական վիճակի մասին։ Հենց երեկվա այցի ընթացքում լուծում տրվեցին մի քանի խնդիրների, ինչն, անշուշտ, դրական երևույթ է, ու որևէ մեկը չի կարող դա վիճարկել։

Օրինակ՝ ակնհայտ է, որ հեղափոխությունից հետո մաքսային մարմիններում նվազագույնի են հասցվել կոռուպցիոն ռիսկերը, սակայն, միևնույն ժամանակ, ծառայության շատ աշխատակիցների մոտ չի փոխվել հին մտածողությունը, ինչի հետևանքով նրանք քաղաքացիներին նեղություններ են պատճառում՝ բյուրոկրատական թղթաբանության հետևանքով։ Նման իրավիճակը երկակի հետևանքներ է ունենում։ Բյուրոկրատիայի չարաշահումը ժամանակի ընթացում հաստատապես վերածնելու է կոռուպցիոն ռիսկերը, ու դա ակնհայտ ճշմարտություն է, ընդ որում՝ միջազգային փորձը դա քանիցս ապացուցել է աշխարհի շատ երկրներում, նաև՝ այսօրվա Ուկրաինայում, որտեղ հեղափոխությունից հետո անհետացած կոռուպցիան «վերածնվեց» հենց ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների բացակայության հետևանքով։ Մարդիկ այսօր մաքսային մարմիններին կաշառք չեն տալիս, սակայն երեք օրում են մաքսազերծում իրենց ապրանքը, ինչը ոչ միայն իրավունքների տարրական ոտնահարում է, այլ նաև մեծապես հարվածում է բիզնեսին։ Երեկ Փաշինյանը ավտոմաքսատանն ապացուցեց, որ գործընթացը կարող է տևել 20-25 րոպե։ Մյուս կողմից՝ ակնհայտ է, որ երկրի ղեկավարն ամբողջ օրը չի կարող լինել մաքսատանը, ու անհրաժետ է ներդնել կառավարման արդյունավետ համակարգ, որը մի կողմից՝ կոռուպցիան կվերացնի ինստիտուցիոնալ հիմքերով, մյուս կողմից՝ քաղաքացիների համար կստեղծի ավելի բարենպաստ պայմաններ։

Ի դեպ, այս դիտարկումն ամենևին էլ չի վերաբերում միայն մաքսային ոլորտին ու ակնհայտորեն ընդհանրացման անհրաժեշտություն ունի։ Մեկ մարդը, տվյալ դեպքում՝ վարչապետն, ինչքան էլ արդյունավետ աշխատի, չի կարող փոխարինել համակարգին։ Ժամանակի ընթացքում խնդիրները ոչ միայն օպերատիվ լուծում չեն ստանա, այլ կուտակվելով՝ կհարվածեն հենց Փաշինյանի հեղինակությանը։ «Մարդ-համակարգ» սխեման Ռուսաստանում ապացուցել է իր անարդյունավետությունը, երբ մարդիկ իրենց բոլոր խնդիրներով դիմում էին «բարի ցար» Վլադիմիր Պուտինին, որի վարկանիշը վերջին շրջանում գահավիժում է, որովհետև վերջինս օբյեկտիվորեն չի կարող փոխարինել ամբողջ պետական իշխանությանը։ Նույնը լինելու է Հայաստանում։ Ի վերջո՝ Նիկոլ Փաշինյանը չի կարող ամեն օր այցելել Արարատի մարզ ու պատահաբար տեղեկանալ, օրինակ, Ավշարի դպրոցի տնօրենի հետ կապված սկանդալի մասին։ Փաշինյանը խնդրին տեղեկացավ, ու այն լուծվեց, սակայն չկա ոչ մի երաշխիք, որ որևէ մարզում նորից նմանատիպ խնդիր չկա ու այն անլուծելի չի մնալու, քանի դեռ երկրի ղեկավարը դրանից անտեղյակ է։ Մաքսայինի երեկվա դեպքն ասվածի լավագույն ապացույցն է։

Եթե Փաշինյանն իրապես շահագրգռված է հեղափոխության արժեքների կապիտալացման հարցում, ապա պարտավոր է ապամոնտաժված համակարգի փոխարեն ստեղծել նորը՝ ավելի կրեատիվը, որը կլուծի ինչպես օպերատիվ կառավարման, այնպես էլ երկրի հեռանկարային զարգացման խնդիրները։ Օրինական ընտրությունների ինստիտուտի ներդրումը, կոռուպցիայի ու մենաշնորհների դեմ պայքարը չեն կարող արդյունավետ և ինստիտուցիոնալ լինել, եթե դրանք պայմանավորված են բացառապես «բարի թագավորի» ցանկությամբ։

Մյուս կարևոր խնդիրն այն է, որ Փաշինյանն արմատապես պետք է վերանայի վարվող կադրային քաղաքականության սկզբունքները։ Եթե առանց լուրջ հիմնավորման պաշտոնանկ են արվում արդարադատության արհեստավարժ փոխնախարարները, ապա չպետք է հանդուրժվեն ձախողված պաշտոնյաները՝ միայն այն պատճառով, որ նրանք ակտիվ «քայլողներ» են։

Անհրաժեշտ ընդհանրական դատողություններից հետո վերադառնամ Փաշինյանի երեկվա աշխատանքային այցին։ Նա մաքսատան որոշ աշխատողների աշխատանքից ազատելու հրահանգ է տվել՝ փնթիության, պետական դրոշի նկատմամբ ոչ հարգալից վերաբերմունքի համար։ Վարչապետի դիտողությունը, տվյալ դեպքում, միանգամայն համարժեք է, որովհետև եթե մաքսային ծառայողը պատշաճ վերաբերմունք չունի պետական խորհրդանիշի հանդեպ, հազիվ թե հարգալից սպասարկի քաղաքացուն։ Մյուս կողմից՝ կարծում ենք, որ ամենևին էլ պարտադիր չէր, որ Փաշինյանը գործի դներ ռեպրեսիվ ողջ զինանոցը ու բանը հասցներ աշխատանքից ազատմանը, կամ գոնե նման ձևով հրահանգ հնչեցնելուն։ Ի դեպ, Նիկոլ Փաշինյանի պարբերական դարձած արտահայտությունները՝ «ձգված կանգնելու», «քուչի բազառ չանելու» վերաբերյալ, հուշում են, որ հասարակության շրջանում պետական ինստիտուտների հեղինակությունն էապես սասանված է, ու տեղին կլինի, որ դիտողություններ հնչեցնելուց զատ ու առաջին հերթին՝ Նիկոլ Փաշինյանին մտահոգի այս տխուր երևույթը։

ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ

Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектроникеКарты VISA DIGITAL Юнибанка стали бесплатными