Կառավարության ծրագրում հեղափոխական ոչինչ չկա. Արմեն Բաղդասարյան

ИНТЕРВЬЮ 10 Февраль, 2019 15:32

Կառավարության ծրագրում հեղափոխական ոչինչ չկա, հեղափոխական կլինի այն, որ այս կառավարությունը, ի տարբերություն նախորդ կառավարությունների, հետևողականորեն այս ծրագրերն իրականացնի: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդասարյանը: «Եթե ինչ-որ մեկը կողքից կարդա այդ ծրագիրը, չի ասի, որ սա հեղափոխական ծրագիր է, ծրագրում այդ տնտեսական հեղափոխությունը չկա: Ուղղակի ծրագրում նշված թիրախները հնարավոր է իրականացնել միայն տնտեսության մեջ հեղափոխություն լինելու պարագայում»,- նշեց նա:

- Կառավարությունը հրապարակել է 2019 թվականի ծրագրի նախագիծը: Ինչպե՞ս եք գնահատում այն: Կարո՞ղ ենք ասել, որ հեղափոխական ծրագիր է:

- Գաղափարախոսությունն ընդհանուր առմամբ շատ լավն է, այն իմաստով, որ հռչակվել են նպատակները: Ծրագրերը չէ, որ հեղափոխական են լինում, հեղափոխական լինում է կառավարության վարքագիծը, իր առջև դրված նպատակները: Ծրագրում հեղափոխական ոչինչ չկա, հեղափոխական կլինի այն, որ կառավարությունը, ի տարբերություն նախորդ կառավարությունների, հետևողականորեն այս ծրագրերն իրականացնի: Ընդհանրապես, հեղափոխությունները չեն ծրագրվում: Եթե ինչ-որ մեկը կողքից կարդա այդ ծրագիրը, չի ասի, որ սա հեղափոխական ծրագիր է, ծրագրում այդ տնտեսական հեղափոխությունը չկա: Ուղղակի ծրագրում նշված թիրախները, խնդիրները հնարավոր է իրականացնել, միայն եթե տնտեսության մեջ հեղափոխություն լինի:

- Կրկին ծրագրում թվերի քիչ լինելու մասին քննադատությունները շատ են: Ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանն էլ ի պատասխան դրանց նշել էր, որ ծրագրի համար չկան սահմանված պահանջներ, և Կառավարությունն ինքն է որոշում, թե այն ինչպիսին պետք է լինի, ինչը լինի շեշտադրված, թվեր լինեն, թե չլինեն:

Ի՞նչ եք կարծում՝ ծրագրում թվերի քիչ լինելը իսկապե՞ս մեծ խնդիր է:

- Կարող էր լինել խնդիր, բայց այստեղ 2 հարց կա: Նախկին ծրագրերում բազմաթիվ թվեր, խնդիրներ կային, որոնք այդպես էլ չէին իրականացվում: Դա մեծ խնդիր չէ: Իհարկե, լավ կլիներ, որ հստակ թվեր լինեին, նաև ժամանակացույց լիներ հստակ, բայց քանի որ խոսքը տնտեսական հեղափոխության մասին է, իսկ հեղափոխություններն ընդհանրապես կանխատեսել հնարավոր չէ, կարծում եմ՝ առաջին հերթին մենք պետք է կարևորենք հիմնական նպատակների, ուղենիշների հստակեցումը: Իհարկե, շատ ավելի լավ կլիներ, եթե տնտեսական աճի վերաբերյալ տվյալներ լինեին, ոլորտ առ ոլորտ տոկոսներ սահմանված լինեին, բայց հիմա դա չկա, նաև հասկանալի են պատճառները, թե ինչու չկա: Վստահ եմ, որ դա հենց այդպես չէ, այսինքն՝ իշխանությունները հաստատ գլխի կընկնեին այդպիսի թվեր գրեին, հետո էլ եթե դրան չհասնեին, պատճառներ հորինեին, թե ինչու դա տեղի չունեցավ, ինչպես նախկիններն էին անում: Կարծում եմ՝ կառավարությունը որոշել է գնալ այլ ճանապարհով: Իհարկե, կառավարությունը պետք է հաշվետու լինի ժողովրդին, և ժողովրդի ակնկալիքները բավականին հստակ են՝ այսինչ ժամանակահատվածում ունենալ այսքան ներառական տնտեսական աճ, որպեսզի կենսամակարդակը բարձրանա և այլն: Կարծում եմ՝ կառավարությունը թվերը չի ներկայացրել ոչ թե այն պատճառով, որ կուզի կգրի, կուզի չի գրի, այլ որովհետև տնտեսական հեղափոխությունն ինքնին ենթադրում է հասարակության անմիջական մեծ ծավալով մասնակցություն: Տնտեսական հեղափոխությունը միայն կառավարությունից չէ, որ կախված է: Այսինքն՝ հասարակությունն ինքը պետք է փոխի իր տնտեսական վարքագիծը, ակտիվությունը, բազմաթիվ այլ չափորոշիչներ կան, որոնք մեծ հաշվով հաշվելի չեն: Հենց սա է պատճառը, որ ծրագրում կոնկրետ թվեր նշված չեն, նշված են միայն նպատակները:

- Ծրագրի արտաքին քաղաքականության բաժնում ըստ առաջնահերթությունների նշված են ԵԱՏՄ-ի և ՀԱՊԿ-ի, հետո Ռուսաստանի հետ հարաբերություններ, 3-րդը ԱՄՆ-ն է, 4-րդը ԵՄ-ն և անդամ երկրները և 5-րդ տեղում միայն հարևաններ Իրանն ու Վրաստանը: Առաջնահերթությունները ճի՞շտ է վերցրել կառավարությունը, ընդհանրապես մե”ծ նշանակություն ունի այս հերթականությունը:

- Մեծ նշանակություն չունի, որովhետև որն էլ լիներ առաջին կետը, 2-րդ, 3-րդ կետերի դեպքում պետք է այդ հարցերն առաջանային: Օրինակ, իմ համոզմամբ՝ մեզ համար հավասարապես կարևոր են և ՌԴ-ն, և ԵԱՏՄ-ն, և Եվրամիությունը և մեր հարևանները: Այսինքն` այստեղ առաջնահերթությունների խնդիր չկա, ուրիշ բան, որ Հայաստանը և՛ քաղաքականապես, և՛ տնտեսապես ինտեգրված է ԵԱՏՄ-ին, մենք ուզենք, թե չուզենք, սա մեզ համար առաջնահերթություն է: Բայց ես այդպես մեծ կարևորություն չէի տա:

- Այսինքն՝ այդ հաջորդականությունը կառավարության վերաբերմունքի մասին չի՞ խոսում:

- Իմ կարծիքով՝ ոչ: Ցանկացած հաջորդականություն բազմաթիվ այսպիսի հարցեր էր առաջացնելու և շահարկումների առիթ էր դառնալու:

- Կոռուպցիայի դեմ պայքարը կառավարության ծրագրում բավականին ծավալուն ներկայացված էր, մի քանի գործիքների մասին էր նշված: Մասնավորապես, երկրից ապօրինի դուրս բերված ֆինանսական միջոցներին անդրադարձ կար, նաև առաջարկվում է, որ պետական պաշտոնի անցնող անձինք լիազոր մարմնին լիազորություն տան իրենց անունից աշխարհի ցանկացած կետում, բանկում հարցումներ անել և պատասխաններ ստանալ: Ինչ-որ հաջողություններ կարո՞ղ են լինել այս գործիքների կիրառմամբ:

- Ես ինչքան հասկանում եմ, խոսքը կոռուպցիայի դեմ պայքարի ունիվերսալ մարմնի ստեղծման մասին է: Կարծում եմ՝ այո, այս ասպարեզում հաջողություններ կունենանք: Ինչ վերաբերում է ՀՀ-ից դուրս տարված գումարները հետ բերելուն, եթե դա միայն Հայաստանի իշխանություններից կախված լիներ, իմ համոզմամբ՝ այդ հարցում արդեն զգալի հաջողություններ մենք կունենայինք, բայց դա շատ բարդ գործընթաց է: Անկեղծ խոսենք, ոչ մի երկիր, որը կոռուպցիոն գումարներ է ստացել Հայաստանից, այդքան հեշտությամբ և մեծ ուրախությամբ այդ գումարները հետ չի տա: Այստեղ կան միջազգային օրենքներ, բազմաթիվ այլ խնդիրներ: Այստեղ միայն ՀՀ իշխանությունների քաղաքական կամքը բավարար չէ: Հենց դա է պատճառը, որ շատ հաճախ նույնիսկ մենք գիտենք՝ այդ գումարները որտեղ են, ինչքան են, բայց իրավական մեխանիզմներ կա՛մ ընդհանրապես չկան, կա՛մ շատ բարդ ընթացակարգ են ենթադրում: Դրա համար էլ, կարծում եմ, որ այդտեղ լուրջ հաջողություններ, որքան էլ ցավալի է, չենք ունենա: Հայաստանից տարեկան 1-1.5 մլրդ դոլար ապօրինաբար դուրս է բերվել, եթե ՀՀ իշխանությունները կարողանան այդ գումարի թեկուզ 10 տոկոսը հետ բերել, դա կլինի շատ մեծ հաջողություն, բայց նույնիսկ այդ ծավալների մեջ ես կասկածում եմ: