Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Համաժողովրդակա՞ն, թե՞ հերթական ընտրություններ. «Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Երևանի ավագանու ընտրություններում «Իմ քայլը» դաշինքը անվերապահ հաղթանակ տարավ, այսինքն՝ այնպիսի հաղթանակ, որի մասին խոսում էր Փաշինյանը քարոզարշավի ընթացքում: Իշխանությունների համար այս ցուցանիշը, բնականաբար, հուսադրող և մոտիվացնող է լինելու առաջիկա քաղաքական գործընթացներում: Փաշինյանն արդեն իսկ հայտարարել է, որ Երևան գալուն պես սկսելու է բանակցություններ ԱԺ–ն ցրելու մասին:

Ինչպես սովորաբար, այնպես էլ հիմա առավել քննարկվում է ընտրություններում ուժերի հավաքած ձայների համամասնությունը: Սա նորմալ և ընդունված մոտեցում է: 

Սակայն ուշադրության է արժանի նաև ընտրողների մասնակցության ցուցանիշը: Անցյալ տարի տեղի ունեցած Երևանի ավագանու ընտրությունների ցուցանիշի համեմատ, այս տարի մասնակցությունն աճել է 3 տոկոսով: Ընդհանուր մասնակցության տոկոսը՝ 43 տոկոս: Թե ներհայաստանյան, թե միջազգային ընտրությունների մասնակցության միջին չափանիշներով սա բավականին նորմալ թիվ է: Ըստ էության, եթե փաստենք, որ Երևանում ընտրելու իրավունք ունեցողների ինչ– որ մաս երկրում չէ, ապա իրական ընտրելու հնարավորություն ունեցողների թվի համեմատ մասնակցության տոկոսն ավելանում է: 

Խնդիրը, սակայն, այլ տեղ է: Ի սկզբանե այս ընտրությունները հայտարարվել էին որպես վստահության հանրաքվե, հեղափոխությունը կապիտալիզացնելու ընտրություններ: Քարոզարշավն անցնում էր հեղափոխության տրամաբանության մեջ, Փաշինյանի ակտիվ մասնակցությամբ, սևերի ու սպիտակների բաժանումներով, ասֆալտին պառկեցնելու և պատերին տալու մասին կոչերով: Այսինքն՝ իշխանությունը հեղափոխական ողջ գործիքակազմը դրել էր ի նպաստ ավագանու ընտրությունների: Հենց այս կոնտեքստում է, որ մասնակցության ցուցանիշները կարող են ցածր թվալ: 

Այսինքն՝ ինքնին ցածր չլինելով, սակայն սահմանված սպասելիքների շեմին չհասնելով է, որ կարող ենք խոսել ցածր մասնակցության թվերի մասին: Բնականաբար, իշխանության հակառակ ճամբարում այս ցուցանիշն անմիջապես վերածվեց կազմակերպված տեղեկատվական գրոհի, որի հիմքում կեղծ թեզն է առ այն, որ երևանցիները, չմասնակցելով, դեմ քվեարկեցին Նիկոլ Փաշինյանին և «Իմ քայլը» դաշինքին: Այս մոտեցումը կեղծ է թե՛ դասագրքային իմաստով, թե՛ հայաստանյան իրականությունը հաշվի առնելով: Իրականությունն այն է, որ բավական ակտիվ ընտրողների շերտի կողքին Հայաստանում շարունակում է ապրել բավականին պասիվ մի շերտ, որն ընտրություններին մասնակցելու անհրաժեշտություն չի տեսնում տարբեր պատճառներով: 

Այստեղ է, որ ցածր մասնակցության թվերը մտահոգիչ են դառնում, որովհետև համաժողովրդական ցանկացած շարժման արդյունավետությունը զգացվում է նախ լայն զանգվածների՝ քաղաքական կյանքին հնարավորինս շատ ներգրավվածությամբ: Այս իմաստով, ակնհայտ է, որ իշխանություններն անելիքներ ունեն՝ հնարավորինս շատ մարդկանց դարձնել մասնակցային քաղաքականության մաս: Անելիքներ ունեն, բնականաբար, նաև ոչ իշխանական ուժերը: 

Պատճառներից մեկը, որ մասնակցության թիվը եթե ոչ ցածր, ապա առնվազն բարձր չէ, այն է, որ ինքը՝ Փաշինյանը, քանիցս երկրի թիվ մեկ քաղաքական հարթակ է հռչակել հրապարակը՝ կամա թե ակամա նվազեցնելով որոշումների կայացման այլ հարթակները՝ մասնավորապես ընտրության ինստիտուտի դերակատարությունը: Վստահաբար կարող ենք պնդել, որ Փաշինյանի և հեղափոխության համակիրների մոտ հանրահավաքն ու հանրահավաքին մասնակցելն ավելի արժեքավոր գործողություն են դիտվում, քան ընտրությունն ու դրան մասնակցելը: Սա ևս խնդիր է, որն ապագայում, քաղաքական գործընթացների առավել խաղաղ հուն տեղափոխվելուց հետո թակելու է բոլորիս դուռը: Ընտրությունների ինստիտուտը ազատ և թափանցիկ դարձնելուն զուգահեռ կենսական է դրանք իսկապես ազդեցիկ և բովանդակային դարձնելը: 

Ցավոք, այսօր Հայաստանում քաղաքական քննարկումները ընթանում են այնպիսի տրամաբանությամբ, որի դեպքում արագ փակուղին անխուսափելի է: Մասնակցության ոչ բարձր թվերի հետ կապված տեղի ունեցավ նույնը: Իշխանության մրցակիցները որսացին այդ թվերն ու դրանց մակերեսային մեկնաբանությունների վրա սկսեցին կառուցել քարոզչական գրոհ, իշխանությունն էլ սկսեց ժխտել մասնակցության ցածր թվերը ու հայտարարել, թե աննախադեպ մեծ մասնակցություն կա: Այս փակուղուց պետք է դուրս գալ ու իրավիճակը գնահատել իրատեսորեն՝ հաշվի առնելով թե՛ ռիսկերը, թե՛ դրական կողմերը: Պարտադիր չէ, որ ռիսկերը լինեն անպայմանորեն կործանարար կամ մահաբեր, որպեսզի դրանք հաշվի առնվեն: Հենց այս տրամաբանությամբ է պետք նայել մասնակցության թվերին և աշխատել հասարակության հնարավորինս լայն շերտերին քաղաքական պրոցեսներին մասնակից դարձնելու ուղղությամբ, այլապես դրանով կարող են զբաղվել ուրիշները:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

Трамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и УкраинойСын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике