Խեցգետին-պայտ. նա փրկում է մարդկային կյանքեր
ОБЩЕСТВО
Մենք գիտենք, որ...
Ամենաշատ մարդկային կյանքեր փրկող կենդանիներն են կա՛մ շունը, կա՛մ ձին, կա՛մ էլ անգամ փոստային աղավնին։
Իրականում ամենաշատ մարդկային կյանքեր փրկում է քիչ հայտնի մի արարած, որը միաժամանակ հանդիսանում է նաև մեր մոլորակի ամենահին բնակիչներից մեկը՝ խեցգետին–պայտը (Limulus polyphemus)։
Խեցգետին–պայտը ապրում է օվկիանոսների ծանծաղուտներում, ունի մինչև 60 սմ երկարություն, պայտի նմանվող պատյան և սրածայր պոչ (այդտեղից էլ նրանց դասում են սրապոչների դասում)։ Սրանք ըստ էության խեցգետիններ էլ չեն, քանի որ գենետիկորեն ավելի շատ մոտ են սարդերին, տզերին և կարիճներին։ Կենդանի օրգանիզմների այս խումբն առաջացել է դեռևս օրդովիկի շրջանում՝ դինոզավրերից 200 միլիոն տարի առաջ։ Խեցգետին–պայտը կարծես թե այլ մոլորակից եկած արարած լինի։ Նրանք կարող են դիմանալ էքստրեմալ սառը և ցուրտ եղանակներին, մեկ տարի չսնվել, ապրել խիստ կեղտոտ միջավայրում։
Խեցգետին–պայտի արյունը, որը կոչվում է հեմոլիմֆա, երկնագույն է, քանի որ չի պարունակում հեմոգլոբին (թթվածին տեղափոխող տարրը երկաթն է), այլ պարունակում է հեմոցիանին (երկաթի փոխարեն՝ պղինձ)։ Հեմոլիմֆան (կոչվում է «լիմուլուս– ամեբոցիտ–լիզատ» կամ «ԼԱԼ») անփոխարինելի է վակցինաների, դեղերի և բժշկական սարքերի թեսթավորման համար։ Այս կենդանին չունի իմուն համակարգ և չի կարող արտադրել հակամարմիններ, փոխարենը նրա հեմոլիմֆան ունի այն հատկությունը, որ եթե որևէ վիրուս կամ բակտերիա ընկնում է օրգանիզմ, այն արգելափակվում է սպիտակուցների մակարդուկով։ Հենց այս պրոցեսն էլ օգտագործվում է թեսթավորման ընթացքում և այդ միջոցով փրկվում են բազմաթիվ մարդկային կյանքեր։
Խեցգետին–պայտի հեմոլիմֆան ստանալու համար նրանց չեն սպանում, տարեկան մեկ անգամ հավաքում են ձեռքերով, տեղափոխում լաբորատորիա և հեմոլիմֆայի 30 տոկոսը քաշում. դրանից կենդանին չի վնասվում։ Հեմոլիմֆայի մեկ լիտրի արժեքը 15000 դոլար է։ Ասիական որոշ երկրներում խեցգետին–պայտի միսը ուտում են, իսկ Ամերիկայի հնդիկները նրանց պատյանը օգտագործում էին որպես շերեփ։
Դե, կյանքում էլ քիչ չեն նրանք, որոնց կարելի է հանգիստ համարել խեցգետին–պայտ։ Առաջին հերթին նրանց արյունը սկսում է երկնագույն դառնալ (հնում համարում էին, որ թագավորների արյունը երկնագույն է), նրանք փակվում են իրենց «պատյաններում», հարստությունն ակնառու է, իսկ ըստ եկամուտների հայտարարագրերի՝ պարզվում է, որ նրանք մեկ տարի է՝ ոչինչ չեն կերել։ Միայն մի տարբերություն. հազիվ թե նմանների հեմոլիմֆան այդքան թանկ արժենա:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը:
Круглый стол-обсуждение о новом миропорядке и геополитическом выборе Армении
IDBank выпустил первый транш облигаций 2026 года
Пропагандистские пузыри, которые не выдерживают и нескольких минут: «Паст»
Ucom поддерживает развитие космической инженерии в Армении
Почему циркулируют «николовские нарративы»? «Паст»
Генерирует ненависть и вражду против всех, вносит раскол: «Паст»
Уступки превращаются в капитуляцию, но мир так и не устанавливается: «Паст»
Хор Сретенского монастыря спел в самолете по дороге в Ереван
Новый законодательный пакет: В трех областных центрах Армении власти решили построить приюты для животных
«Футбольная легенда Никита Симонян — лидер развития армяно-российских спортивных отношений.»
Правительство Армении решило продлить на год отмену НДС и пошлин на импорт электромобилей
Мир - лозунг или внешняя политика? Толерантность должна формироваться с школьного возраста
Важность информационной безопасности: IDBank и Idram поддержали конкурс APOCALYPSE CTF 2025
Представитель IDBank Иннеса Амирбекян назначена сопредседателем Рабочей группы Комиссии по банковским вопросам МТП по гарантиям
В окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаров
Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян вручил сертификаты участникам курса по кибербезопасности
Губернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролем
Следственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенных
Трамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцев
Татоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна
В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосков
Трамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и Украиной
Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»
«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна
Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»
Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»
IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в Армении
Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»
Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой
Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге
Ucom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025»
Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни
ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине
В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона
Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни
Израиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»
Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по миру
Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»
Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»
Почему власти «паникуют»? «Паст»
Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»
Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276
Токаев: Армения является надежным партнером для Казахстана
Финансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь Наири
Китайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 км
Генрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкам
Армянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в Москве
Guardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер
«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народом
В Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с Арменией 
