Պրոբլեմը մեր գիտակցության մեջ է. մենք դեռ գտնվում ենք օսմանիզմի մեջ
ИНТЕРВЬЮ«Փաստ» օրաթերթի հյուրն է Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի ղեկավար Մանվել Սարգսյանը
Զրույցը վարել է՝ Գոհար Սարդարյանը
– Պարոն Սարգսյան, ասես վախի սինդրոմը նստած է մեր մեջ, մենք ամեն րոպե վախի մեջ ենք: Ինչո՞ւ է այդպես:
– Այո, վախը մեր մեջ նստած է: Փաստորեն, այսքան տարի է անցել, և անգամ ղարաբաղյան հաղթանակը մարդկանց մտածողությունը չի փոխել: Հարկավոր է թարմացնել մեր մտածողությունը, թարմ հայացքով աշխարհին նայել: Բայց մենք դեռևս դա չենք կարողանում:
Մի օրինակ բերեմ առաջին հանրապետության տարիներից: Երևանը, Զանգեզուրը, Արցախը ուժեր հավաքեցին ու ջարդեցին թուրքին Բաշ Ապարանում, Սարդարապատում: Բայց հիսուն կիլոմետր այն կողմ՝ Լենինականում, աղ ու հացով դիմավորեցին նույն այդ թուրքին: Թե՝ օսմանները եկել են, բա ո՞նց…
– Այսինքն՝ մենք այսօր մտավոր աշխատանքի խնդիր ունենք, առաջնայինը ինքներս մեզ փոխելն է:
– Միանշանակ: Մենք այլ խնդիր չունենք: Մենք միայն հոգեբանական խնդիր ունենք: Մեր պրոբլեմն աշխարհընկալման մեջ է:
Տեսեք՝ մեր անկախ պետության ստեղծման առաջին օրվանից մինչ հիմա մի բան է հայտարարվում՝ մեր ազգը մի գերխնդիր ունի՝ հաշտվել թուրքերի հետ: Բայց ես ուզում եմ իմանալ, թե ինչո՞ւ է դա մեր գերխնդիրը:
– Մեր հարևանն է: Ճանապարհների, հաղորդակցության հարց է:
– Ես կարծում եմ, որ հարցն առավել խորը արմատներ ունի, քան ձեր ասածն է: Մեր հոգեբանության մեջ կրկին իր խոսքն ասում է մեր անցած կյանքը:
– Ասել է թե՝ զոհի ու դահճի հարաբերությունն է դեր խաղում:
– Այո: Դա այն է, ինչ հետագայում մարդիկ կոչել են ստոկհոլմյան սինդրոմ: Մարդը գնում է իր աշխարհը: Այն աշխարհը, որն արդեն չկա իրականության մեջ, բայց ապրում է նրա ներսում:
– Ինչպե՞ս դուրս գանք այդ բեռի տակից:
– Մեր հայացքը պետք է փոխենք: Մինչդեռ անգամ երիտասարդ մարդիկ են գրում՝ 30 տարի է, ինչ Հայաստանը գտնվում է տոտալ բլոկադայի մեջ…
Բայց Հայաստանը երբեք բլոկադայի մեջ չի եղել: Մենք ունենք երկու ճանապարհ: Այն դեպքում, երբ պետություններ կան, որ մեկն էլ չունեն:
Ինչո՞ւ են այդպես ասում մերոնք. որովհետև փակված է հայ–թուրքական սահմանը: Նրանք միայն ու միայն այս ճանապարհն են տեսնում: Քանի որ փակ է նրանց՝ դեպի իրենց աշխարհ տանող ճանապարհը: Նրանց ոչ վրացական ճանապարհն է հետաքրքրում, ոչ էլ՝ իրանականը:
– Նշանակում է, որ մենք այդքան խոսում ենք ցեղասպանությունից, քնում ու արթնանում ենք այդ հարցով, աշխարհին ստիպում ենք, որ այն ճանաչի, դրա մեջ մի հիվանդագին բա՞ն կա: Ու հիշում եմ, որ Աշոտ Բլեյանը ժամանակին ասում էր, որ դպրոցում երեխաները չպետք է սովորեն ու իմանան ցեղասպանության մասին: Գուցե, իրո՞ք, մենք այդ հարցը մի քիչ պետք է հեռացնե՞նք մեզանից:
– Դա հեռացնելով չէ: Բանն այն է, որ, չնայած օսմանյան կայսրությունը քանդվեց, մինչև հիմա օսմանցիներն իրարից չեն բաժանվել: Քաղաքական բաժանում չի կատարվել նրանց միջև: Մինչդեռ մինչև դու քաղաքական կոնցեպտով չես բաժանվում, այսինքն՝ չես ինքնորոշվում, ապա անիմաստ է դառնում ամեն ինչ. մոռանա՞լ, թե չմոռանալ անցյալը և այլն, և այլն:
Ես մի բան ասեմ, երբ փլուզվեց օսմանյան հասարակությունը, այդքան ազգերի միջից ընդամենը մի ազգ ինքնորոշվեց: Եվ նրանք թուրքերն էին: Ասացին՝ մենք օսմանցի չենք, մենք թուրքեր ենք, այս երկիրն էլ մերն է: Եվ մնացածներին կոտորեցին ու իրենք մնացին այդ հողի վրա: Մյուս ազգերն էլ նույնը պետք է անեին: Բայց չեն արել:
Ուստի մենք ևս մինչև այսօր չենք բաժանվել օսմանիզմից: Ավելին՝ մենք ավելի օսման ենք, քան թուրքերը: Որովհետև նրանք կռվեցին օսմանիզմի դեմ: Իսկ Քեմալ Աթաթուրքը հայտարարեց՝ մենք բացարձակապես ոչ մի պատասխանատվություն չունենք օսմանյան քաղաքականության համար. մենք թուրքեր ենք:
Անգամ ավելին. ներկա՝ ղարաբաղա–ադրբեջանական կռվում մեր ժողովրդի մի մասը պաշտպանում է Ադրբեջանին: Մի օրինակ հիշեմ՝ Վիեննայում Մինսկի խմբի քննարկումներ էին տարիներ առաջ: Ե՛վ մեր պատվիրակությունն էր ներկա, և՛ Ադրբեջանի: Ադրբեջանցիները խրոխտ–խրոխտ խոսում էին՝ մեր հողերը, էս, էն…
Հանկարծ մերոնցից մեկը մի կոշտ բան ասեր ադրբեջանցիներին, մյուսները մտնում էին սեղանի տակը: Ավելին՝ ընդմիջմանն էլ մոտենում էին նրանց, թե, մենք բան չենք ասել. էն որ ասում էր՝ հիմարի մեկն էր…
Բա, դրա համար եմ ասում, որ մեր գիտակցությամբ դեռ օսմանիզմի մեջ ենք. սուլթանի դեմ չի կարելի խոսել…
Այնպես որ, էլի՛ եմ ասում՝ մեր ազգը ոչ մի պրոբլեմ չունի. միայն պետք է ինքնորոշվի: Այսինքն՝ թղթի վրա գրվի այդ մասին: Եվ պարզեցնի իր ստարտեգիան, հասկանա, թե իր համար ով ով է:
– Գուցե սա՞ է պատճառը, որ պատերազմի դաշտում հաղթում ենք, իսկ դիվանագիտական սեղանի շուրջ՝ պարտվում:
– Իհարկե, պատճառը դա է: Որովհետև դու չկաս: Դու պետք է լինե՛ս դրա համար:
Իսկ ինչպե՞ս եղավ, որ ժամանակին մենք հայտարարեցինք ու թույլ չտվեցինք, որպեսզի Ղարաբաղում ռուսական զորք մտնի: Ռուսները ոռնոցը գցել էին՝ մենք է՛ս ենք արել, մենք է՛ն ենք արել… Բայց՝ ի՞նչ. հետո հանձնվեցին:
Արդյունքում մենք այսօր ունենք 12 հազար քառակուսի կիլոմետրով սուվերեն հայկական տարածք:
Британские ученые разработали алмазный источник энергии, который работает 6000 лет
Шойгу Армену Григоряну: Ситуация на Южном Кавказе требует нашего постоянного внимания
Politico: Руководства Еврокомиссии и Бельгии проведут кризисную встречу по российским активам
Награждение архиепископа Езраса Нерсисяна президентом России Владимиром Путиным - четкий месседж правительству РА (видео)
Корпоративный кредитный портфель Америабанка превысил отметку в 1 триллион драмов
В Непале в результате схода лавины погибли по меньшей мере 7 человек
Водители, управляющие автомобилем с иностранными правами в течение 3 месяцев после въезда в РА, будут оштрафованы
Апелляционный суд США разрешил штату Флорида ограничить покупку недвижимости гражданами Китая
Зохран Мамдани одержал победу на выборах мэра Нью-Йорка
Возможности и перспективы сотрудничества бизнеса и банковской системы в Сюникской области – IDBank
Главное, чтобы был хаос и потрясения։ «Паст»
Самое широкое 5G-покрытие в Армении: сеть Ucom охватывает более чем 94 % населения
Почему российские студенты приезжают в Армению и что они здесь будут делать? «Паст»
Абрам Овеян: вклад каждого народа вплетён в великое полотно российской истории
На Западе тоже начинают «умывать руки» от Никола Пашиняна? «Паст»
Как будет называться партия Самвела Карапетяна? «Паст»
В Ереване стартует третья Неделя моды: столица снова становится центром креатива, дизайна и вдохновения
«Где, как не в Армении, можно найти лучшую школу света?»: Выставка «От Вана до Парижа», посвящённая армянскому импрессионизму 
Расходы на нужды МВД в Армении в 2026 году сократят
Трамп объяснил, почему пошлины не заставят Путина закончить войну
В медучреждениях Еревана лечатся 9 студентов, пострадавших при ДТП близ Агарцина
Учёные раскрыли загадку изумрудной мумии
Трамп о «Томагавках» для Украины: «На самом деле нет»
Адвокат: Геворк и Амбарцум Нерсисяны дали показания - ждем решения
Цены на нефть повышаются
«Россия понимает и действует»: в Армению приедут волонтеры - филологи и педагоги
Стипендиаты фонда «Музыка во имя будущего» приняли участие в международном фестивале «Москва встречает друзей» 
Наша Церковь вынуждена защищаться от преследований на территории нашей страны: «Паст»
Британцы пытаются усилить свое влияние вокруг Армении: «Паст»
У властей Армении нет карт-бланша в вопросе «наличия политзаключенных»: «Паст»
Трамп-младший посетит Армению: «Паст»
«Окно Овертона»: технология манипуляции против святости: «Паст»
Еще один мост между народами
Министр обороны Армении не принял участия в мероприятии на уровне СНГ
Арсен Гукасян помещен под домашний арест
Новая кампания к Дню сбережений: IDBank
Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян представил видение развития телекоммуникаций в эпоху искусственного интеллекта
Разъяснение Нарека Карапетяна: Как можно снизить тариф для населения на 3 драма?
Почти 50 человек стали жертвами урагана «Мелисса» в странах Карибского бассейна
Украинские беспилотники атаковали ТЭЦ в Орле: Минобороны сообщило о 130 дронах, сбитых над регионами России
UBPay начала сотрудничество с сервисом денежных переводов iSend
Сирануш Саакян: «Заявление Рубена Варданяна имеет важное юридическое значение»
Армянские тяжелоатлеты завоевали малые медали в Дурресе
Суд одобрил отмену дачи показаний Нетаньяху в воскресенье в связи с поминками его тестя
Вперёд в будущее: Toyota обещает электромобиль с рекордным пробегом и сверхбыстрой зарядкой
Представители Армении удостоились наград на первой Международной премии «Евразия» в Москве
Политические камикадзе: чем напугают армянский народ? «Паст»
Дадут ли показания те, кого принуждают участвовать в «литургических» митингах? «Паст»
Власти хотят «продать» обществу предвыборную услугу за счет Самвела Карапетяна? «Паст»
«Эпоха мира» Пашиняна без... мира: «Паст» 
