Ճանաչել շուկան

АНАЛИТИКА 14 Декабрь, 2016 21:28

Երբ խոսում ես մարդկանց հետ, մի բան ես հասկանում. մեր արտահանողին և նաև այն մասնագետներին, ովքեր առնչվում են այս գործի հետ նախ և առաջ հարկավոր է մարքետինգի իմացություն: Մենք պետք է հասկանանք և տեղյակ լինենք, թե ընդհանրապես աշխարհում և մասնավորապես` որ տարածաշրջանում ինչ է կատարվում: Որ երկրի շուկան ինչ պահանջարկ ունի, որակական ինչ հատկանիշներ ունեցող ապրանք է անհրաժեշտ տվյալ տարածաշրջանի տվյալ երկրի բնակչությանը: Ցավոք, մեր բուհերի աշխատանքն այս ուղղությամբ էֆեկտիվ չէ:

Իսկ եթե, այնուամենայնիվ, լավ մասնագետներ լինում են, ապա նրանց հայացքն ուղղված է այլ երկրներ. հնարավորություն գտնեն, թողնեն ու հեռանան այնտեղ: Նրանց էլ կարելի է հասկանալ. լավ մասնագետը, կայացած մարդը դժվարանում է իրեն գտնել մեր երկրում: Կամ էլ չի հանդուրժում ապաբարոյական այն մթնոլորտը, որում ապրում ենք ամենքս:

Հենց տեղեկատվական ոլորտի մասնագետները, որոնցով այդքան հպարտանում է երկիրը, նրանք ևս մեծավ մասամբ աշխատանք ենք փնտրում արտասահմանում: Եվ ցավով պետք է նշենք, որ այսօր ինչ արտահանում ենք մեր երկրից, և որը թանկ է ու մեծարժեք մեզ համար, նախ և առաջ ուղեղն է:

Իսկ եթե ըստ էության խոսենք արտահանվող ապրանքների մասին, ապա դրանք շատ չեն, հիմնականում կարելի է մատների վրա հաշվել: Բանն այն է, որ, պայմանավորված համաշխարհային տնտեսության վերջին զարգացումներով, դրանց ցանկը ևս նվազել է: Հատկապես խոսքը մոլիբդենի մասին է, որն ամենամեծ տեսակարար կշիռն ունի արտահանվող մեր ապրանքների մեջ:

Պղնձի գինը 11 հազար դոլարի սահմաններից իջնելով, հասել է մինչև 4–5 հազար դոլարի: Այս պայմաններում, բնականաբար, ձեռնարկությունն աշխատում է նվազագույն թողունակությամբ, տալիս է այնքան արտադրանք, որ կարողանա հոգալ առօրյա ծախսերը:

Մեր արտահանողների մյուս բանակը, ովքեր աշխատում էին հատկապես ռուսական շուկայում` այնտեղ հասցնելով գյուղատնտեսական մթերքներ և գյուղատնտեսական պահածոյացված արտադրանք, կրկին նախանձելի վիճակում չհայտնվեցին: Բնականաբար, նախ և առաջ կապված ռուսական փոխարժեքի անկման հետ:

Իսկ գինին, որն արտահանվող հիմնական արտադրատեսակներից է, այսօր թանկ է իր հիմնական շուկայի` Ռուսաստանի համար:

Ի՞նչ անել: Մասնագետները միաբերան մի բան են ասում` հարկավոր է նոր շուկաներ փնտրել, որտեղ մեր ապրանքները ընդունելի կլինեն իրենց գնային ու որակական հատկանիշներով: Իսկ մենք դեռևս չենք կարողանում: Մեր գործարարի ձեռքի տակ չկան ուսումնասիրություններ այլ շուկաների վերաբերյալ, մեր արտահանողը պարզապես համապատասխան գիտելիքների կարիք ունի:

Բանն այն է, որ օրինակը կա: Մեր հարևանները` վրացիները, մի քանի տարի առաջ շատ ավելի մեծ մասշտաբով բախվեցին նման դժվարության: Ռուս–վրացական պատերազմից հետո փակվեց ռուսական շուկան վրացական գինու առջև: Սակայն կարճ ժամանակ անց վրացի գինեգործներն այլևս շուկայի խնդիր չունեին. գտան նոր շուկաներ, հիմնականում` եվրոպական երկրներում: Եվ երբ արդեն ռուսական շուկայի սահմանները կրկին բացվեցին նրանց առջև, պարզվեց, որ արդեն այս շուկա արտահանելու քիչ բան է մնացել: Գինիների 90%–ն իրացվում էր ալտերնատիվ նոր շուկաներում: Ռուսականին մնաց ընդամենը 5–6%–ը:

Իսկ մենք դեռևս դոփում ենք տեղում ու հուսահատ արձանագրում, որ մեր ապրանքը դարձել է նվազ մրցունակ ավանդական շուկայում` Ռուսաստանում: Եվ վերջ:

Նույնը մեր կոնյակի պարագայում: Այն իրացվում է կրկին մեկ ուղղությամբ` ռուսական շուկայում: Ինչո՞ւ չի հաղթահարում եվրոպական շուկայի արգելքը: Այն դեպքում, որ, իրոք, մենք լավ կոնյակ ունենք: Բանն այն է, որ եվրոպացին սովոր է ավելի փափուկ կոնյակի: Մենք նրան այդպիսին չենք առաջարկում: Ու մեզ մնում է մեր խմիչքն ուղղել Ռուսաստան, ուր «կոփված» սպառող կա:

Այնպես որ, այսօր միայն լավ արտադրանք թողարկելը քիչ է, պետք է նաև գրագետ աշխատես այլ շուկաների հետ, լինես ճկուն ու հարմարվես նրանց պահանջներին:

Իսկ մեր գործարարի համար էլ ավելի կարևոր են այս հատկանիշները: Որովհետև մեր ապրանքի ինքնարժեքը օբյեկտիվորեն թանկ է: Դա հասկանալի է այնպիսի երկրի համար, որի արտաքին հաղորդակցության ուղիները սահմանափակ են:

Մեկ օրինակ` եթե մեկ բեռնարկղ սուրճի տեղափոխումը Ինդոնեզիայից մինչև Փոթի նստում է 1000 դոլար, ապա Փոթիից Երևան տեղափոխվում է 1500 դոլարով: Այն դեպքում, երբ վրացին նույն բեռնարկղն իր մայրաքաղաք է հասցնում ընդամենը 300 դոլարով:

Հիմա, եթե մենք ապրում ու աշխատում ենք, արտադրություն ենք կազմակերպում այսպիսի պայմաններում, ապա հասկանալի է, թե ինչպիսի պետական հոգատարություն և աջակցություն է անհրաժեշտ հայաստանցի գործարարին, որպեսզի կարողանա հաղթահարել պայմանների տարբերությունը, որ գոյություն ունի իր և այլազգի գործարարի համար:

Բայց պարզ իրականությունն այլ բան է ասում, մոտավորապես այս տրամաբանությամբ` կարկուտը ծեծած տեղն է ծեծում: Դրսի դժվարությունները, օբյեկտիվ, թե սուբյեկտիվ բնույթի, քիչ են, հիմա էլ եկ ու հաղթահարիր սեփական երկրումդ սեփական չինովնիկիդ քո դեմ հարուցած խոչընդոտները:

Գոհար Սարդարյան