Ереван, 06.Ноябрь.2025,
00
:
00
Русский
Հայերեն English
ВАЖНО
Британские ученые разработали алмазный источник энергии, который работает 6000 лет Шойгу Армену Григоряну: Ситуация на Южном Кавказе требует нашего постоянного внимания Politico: Руководства Еврокомиссии и Бельгии проведут кризисную встречу по российским активам В Непале в результате схода лавины погибли по меньшей мере 7 человек Водители, управляющие автомобилем с иностранными правами в течение 3 месяцев после въезда в РА, будут оштрафованы Апелляционный суд США разрешил штату Флорида ограничить покупку недвижимости гражданами Китая Зохран Мамдани одержал победу на выборах мэра Нью-Йорка В Ереване стартует третья Неделя моды: столица снова становится центром креатива, дизайна и вдохновения «Где, как не в Армении, можно найти лучшую школу света?»: Выставка «От Вана до Парижа», посвящённая армянскому импрессионизму Расходы на нужды МВД в Армении в 2026 году сократят Трамп объяснил, почему пошлины не заставят Путина закончить войну В медучреждениях Еревана лечатся 9 студентов, пострадавших при ДТП близ Агарцина


Թե ինչպես 1991 թ. ԼՂԻՄ ղեկավարները որոշեցին Ղարաբաղը «հանձնել» Ադրբեջանին. «Փաստ»

ПОЛИТИКА
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

1990–1991 թթ. բավականին խառնակ տարիներ էին: Ադրբեջանցիների հետ զինված հակամարտությունն աստիճանաբար վերածվում էր լայնամասշտաբ պատերազմի: ԽՍՀՄ–ը դեռ կար, բայց իրականում չկար: Հայաստանն ու Ղարաբաղն էլ անկախ էին, բայց դեռ անկախ չէին:

Այդ օրերին մութ պատմություններ շատ են եղել: Բայց որ ժողովրդի թիկունքում ԼՂԻՄ ղեկավարության որոշ անդամներ կարող էին փորձ անել Ղարաբաղը հանձնելու Ադրբեջանին, այսօր էլ զարհուրելի ու ոչ պակաս դավաճանական է հնչում: Մինչ ազգային ուժերը փորձում էին կազմակերպվել, պաշտպանել դարեր երազած և այդ օրերին իր առաջին ծիլերը տվող անկախությունը, դիմադրել ԽՍՀՄ և ադրբեջանական զորքերին, որոնք դեռ լիքն էին Ղարաբաղում, ԼՂԻՄ գործկոմը որոշում է համագործակցել Ադրբեջանի հետ` այդ երկրի սահմանադրության հիման վրա: Իսկ դա վերջնարդյունքում նշանակում էր, որ Ղարաբաղը վերադառնալու է Ադրբեջանի կազմ: Ոչ ավել, ոչ պակաս: Այդ որոշումը նրանք հիմնավորում են արյունահեղությունից խուսափելու մտադրությամբ:
Իսկ որպեսզի իրենց որոշումը միս և արյուն ստանա, 1991 թ. մայիսի 16–ին ԼՂԻՄ լիազոր ներկայացուցիչները որոշում են ընդունում Բաքու ուղարկել պատվիրակություն` բանակցություններ սկսելու առաջարկով: Նույն օրը ԼՂԻՄ լիազոր ներկայացուցիչների ժողովը հայտարարություն է ընդունում, որում ասվում էր` «հետագա արյունահեղությունից խուսափելու նպատակով…. ԼՂԻՄ–ը հավատարիմ է մնում սահմանադրական կարգին…» (տես «Республика Армения», №131, 18.07.91): Փաստաթղթում պատրաստակամություն էր հայտնվում «հակամարտությանը մասնակից բոլոր կողմերի միջև բանակցությունների հիման վրա վերանայել ԼՂԻՄ վերաբերյալ ընդունված բոլոր հակասահմանադրական որոշումները»:

Այդ որոշման հիման վրա հունիսի 29–ին մարզի բնակիչների անունից նամակ է ուղարկվում ԽՍՀՄ նախագահ Մ. Գորբաչովին` մարզում սահմանադրական կարգը վերականգնելու ծրագրով:

Փաստորեն ստացվում է, որ այն նույն օրերին, երբ Արցախի ժողովուրդը փորձում էր ոտքի կանգնել և իր կյանքի գնով պաշտպանել իր հողն ու անկախությունը, ինքավար մարզի մի քանի ղեկավար որոշում է համագործակցել Ադրբեջանի հետ, ավելին` ԼՂ–ն վերադարձնել այդ երկրի կազմ:

ԼՂԻՄ գործկոմի այս որոշումը ներքաղաքական լուրջ լարվածություն է առաջացնում ոչ միայն Ղարաբաղում, այլև Հայաստանում: «Լեռնային Ղարաբաղ. պատերազմ և քաղաքականություն (1990–93 թթ.)» գրքում «Ղարաբաղ» կոմիտեի հիմնադիր անդամներից Մանվել Սարգսյանը գրում է. «Այս որոշումները ներքաղաքական լուրջ լարվածություն են առաջացնում: Հայաստանի Գերագույն խորհրդի մի խումբ պատգամավորներ նախաձեռնություն են ներկայացնում` Ղարաբաղում հայ ժողովրդի պայքարը ազգային–ազատագրական ճանաչելու վերաբերյալ»:

Մյուս կողմից, սակայն, 1991 թ. հուլիսի 16–ին, սուր քննարկումների ու բանավեճերի արդյունքում, հայտարարություն է ընդունվում («Заявление ВС Армении о политической инициативе полномочных представителей НКАО», «Республика Армения», №131, 18.07.91) հաջակցություն ԼՂ լիազոր ներկայացուցիչների քաղաքական նախաձեռնության: Եվ որոշվում է պատվիրակություն ուղարկել Բաքու և Մոսկվա: Մոսկվա ուղարկված պատվիրակությունը ղեկավարում էին ՀՅԴ–ական Գեորգի Պետրոսյանը և Մաքսիմ Միրզոյանը: Սակայն Մոսկվայի կողմից ղարաբաղցիների առաջարկին ոչ մի արձագանք չի հետևում: Այլ էր Բաքվի պահվածքը:

1991 թ. հուլիսի 20–ին 6 հոգուց բաղկացած պատվիրակությունը` ԼՂԻՄ գործկոմի ղեկավար Լեոնարդ Պետրոսյանի ղեկավարությամբ մեկնում է Բաքու և հանդիպում Ադրբեջանի ղեկավար Այազ Մութալիբովի հետ: Այն, որ Մութալիբովը մեծ ոգևորությամբ էր ընդունել պատվիրակության անդամների առաջարկը, կասկածից դուրս է: Բայցև պահանջել էր կոնկրետ քայլեր: Երկու ամիս հետո` սեպտեմբերի 8–ին Ադրբեջանում պետք է տեղի ունենային նախագահի ընտրություններ: Եվ Մութալիբովը, ի նշան հավատարմության, պատվիրակության անդամներից պահանջում է Ղարաբաղում նույնպես բացել ընտրատեղամասեր, որպեսզի ԼՂԻՄ ժողովուրդը ևս կարողանա ընտրել իր նախագահին:
Այդ 6 հոգին վերադառնում են Ղարաբաղ: Որքան էլ նրանց համար ցանկալի լիներ այդ ամենը ծածուկ պահել, բայց նրանց որոշման ու Մութալիբովի պահանջի մասին դառնում է հայտնի: Ու բնական է, որ ազգային ուժերը դա թույլ տալ չէին կարող: Պատվիրակության անդամներն սկսում են սպառնալիքներ ստանալ: Բայց` զուր:

Օգոստոսի 8–ին Ստեփանակերտում տեղի է ունենում ԼՂԻՄ գործկոմի նիստ, որին մասնակցում են բոլոր մակարդակների ղեկավարները: Նիստում հնարավոր է համարվում, որ մարզի բնակչությունը կարող է մասնակցել սեպտեմբերի 8–ին Ադրբեջանում կայանալիք նախագահի ընտրություններին: Խոսքից անցնում են գործի:
Ղարաբաղի հայրենասիրական ուժերը, սակայն, կարողանում են կանխել այդ խայտառակությունը: Այս խառնաշփոթի ժամանակ սպանվում է Բաքվի հետ հաշտության ակտիվ կողմնակից Վալերի Գրիգորյանը:

Նրա մահով վերջ է դրվում «համագործակցության» դիվանագիտությանը:

Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում:

Կիսվել
Лента новостей
В школах острая нехватка учителей: «Паст»«Добровольцы» для выполнения прихотей властей: «Паст»Скандал вокруг Севана: почему даже сторонники Пашиняна не смогли промолчать? «Паст»«Россия и Армения укрепляют стратегическое сотрудничество через новый железнодорожный маршрут» Уважаемые военные разведчики, вы гордость нашей страны․ Аршак КарапетянИнтервью председателя правления IDBank Мгера Абраамяна для Khaleej TimesБританские ученые разработали алмазный источник энергии, который работает 6000 летШойгу Армену Григоряну: Ситуация на Южном Кавказе требует нашего постоянного вниманияPolitico: Руководства Еврокомиссии и Бельгии проведут кризисную встречу по российским активамНаграждение архиепископа Езраса Нерсисяна президентом России Владимиром Путиным - четкий месседж правительству РА (видео) Корпоративный кредитный портфель Америабанка превысил отметку в 1 триллион драмовВ Непале в результате схода лавины погибли по меньшей мере 7 человекВодители, управляющие автомобилем с иностранными правами в течение 3 месяцев после въезда в РА, будут оштрафованыАпелляционный суд США разрешил штату Флорида ограничить покупку недвижимости гражданами КитаяЗохран Мамдани одержал победу на выборах мэра Нью-ЙоркаВозможности и перспективы сотрудничества бизнеса и банковской системы в Сюникской области – IDBank Главное, чтобы был хаос и потрясения։ «Паст»Самое широкое 5G-покрытие в Армении: сеть Ucom охватывает более чем 94 % населения Почему российские студенты приезжают в Армению и что они здесь будут делать? «Паст»Абрам Овеян: вклад каждого народа вплетён в великое полотно российской истории На Западе тоже начинают «умывать руки» от Никола Пашиняна? «Паст»Как будет называться партия Самвела Карапетяна? «Паст»В Ереване стартует третья Неделя моды: столица снова становится центром креатива, дизайна и вдохновения«Где, как не в Армении, можно найти лучшую школу света?»: Выставка «От Вана до Парижа», посвящённая армянскому импрессионизму Расходы на нужды МВД в Армении в 2026 году сократятТрамп объяснил, почему пошлины не заставят Путина закончить войнуВ медучреждениях Еревана лечатся 9 студентов, пострадавших при ДТП близ АгарцинаУчёные раскрыли загадку изумрудной мумииТрамп о «Томагавках» для Украины: «На самом деле нет»Адвокат: Геворк и Амбарцум Нерсисяны дали показания - ждем решенияЦены на нефть повышаются«Россия понимает и действует»: в Армению приедут волонтеры - филологи и педагоги Стипендиаты фонда «Музыка во имя будущего» приняли участие в международном фестивале «Москва встречает друзей» Наша Церковь вынуждена защищаться от преследований на территории нашей страны: «Паст»Британцы пытаются усилить свое влияние вокруг Армении: «Паст»У властей Армении нет карт-бланша в вопросе «наличия политзаключенных»: «Паст»Трамп-младший посетит Армению: «Паст»«Окно Овертона»: технология манипуляции против святости: «Паст»Еще один мост между народами Министр обороны Армении не принял участия в мероприятии на уровне СНГАрсен Гукасян помещен под домашний арестНовая кампания к Дню сбережений: IDBank Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян представил видение развития телекоммуникаций в эпоху искусственного интеллекта Разъяснение Нарека Карапетяна: Как можно снизить тариф для населения на 3 драма?Почти 50 человек стали жертвами урагана «Мелисса» в странах Карибского бассейнаУкраинские беспилотники атаковали ТЭЦ в Орле: Минобороны сообщило о 130 дронах, сбитых над регионами РоссииUBPay начала сотрудничество с сервисом денежных переводов iSendСирануш Саакян: «Заявление Рубена Варданяна имеет важное юридическое значение»Армянские тяжелоатлеты завоевали малые медали в ДурресеСуд одобрил отмену дачи показаний Нетаньяху в воскресенье в связи с поминками его тестя
Вся лента »
Самое популярное
1 Британцы пытаются усилить свое влияние вокруг Армении: «Паст» 2 Трамп-младший посетит Армению: «Паст» 3 Наша Церковь вынуждена защищаться от преследований на территории нашей страны: «Паст» 4 Британские ученые разработали алмазный источник энергии, который работает 6000 лет 5 Украинские беспилотники атаковали ТЭЦ в Орле: Минобороны сообщило о 130 дронах, сбитых над регионами...
Опрос