Yerevan, 22.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Այս նշանների դեպքում անպայման այցելեք բժշկի

LIFE

Ստուգեք երկաթի անբավարարության ներքոհիշյալ ախտանիշները, եւ եթե դրանք ձեզ մոտ առկա են, ապա խորհրդակցեք ձեր բժշկի հետ, որպեսզի նա ֆերրիտինային քննություն նշանակի, որը որոշում է ձեր օրգանիզմում երկաթի պաշարները:

Դուք անընդհատ հոգնածություն եք զգում

Դա երկաթի անբավարարության հիմնական նշաններից մեկն է եւ հնարավոր է ամենադժվար որոշվողը: «Կանայք արդեն սովորել են խելահեղ կյանքին եւ հոգնածության հարատեւ զգացողությանը, - ասում է բժիշկ Նենսի Բերլիները՝ Blood հեմատոլոգիայի ամերիկյան ընկերության ամսագրի գլխավոր խմբագրի տեղակալը, - Նրանց համար հոգնածությունը սովորական բան է»:

Երկաթի անբավարարության ժամանակ ձեր հյուսվածքներին քիչ թթվածին է հասնում, որի պատճառով մարմինը զրկվում է անհրաժեշտ էներգիայից:

Ձեզ մոտ առատ դաշտան է

Կանանց մոտ երկաթի անբավարարության համար մեկ նշանը չափազանց առատ դաշտանն է, ասում է Նյու-Յորքի Մաունթ Սինայի հիվանդանոցի գինեկոլոգիայի բաժնի վարիչ Ժան Մորիցը: «Նրանք չափազանց շատ արյուն են կորցնում, վերականգնում են միայն կեսը, ապա մի ամիս հետո նորից են կորցնում, - ասում է նա, - Դա նույնն է, ինչ ծակ վառելիքի բաքով մեքենա լիցքավորելը»: Փորձեք ներդիրներով թեստ անել. եթե անհրաժեշտություն է առաջանում փոխել ներդիրը երկու ժամից ավելի հաճախ, ապա դիմեք գինեկոլոգի:

Դուք շատ գունատ եք

Հեմոգլոբինն արյանը հաղորդում է կարմիր գույն, իսկ մաշկին՝ վարդագույն երանգ: Դա նշանակում է, որ սպիտակուցի ցածր մակարդակները կարող են դառնալ մաշկի գունատության պատճառ, ասում է Մորիցը:

Ձեզ մոտ հաճախ է հեւոց առաջանում

Բերլիներն ասում է, որ եթե ձեր օրգանիզմում թթվածնի մակարդակը ցածր է, ապա ինչքան էլ խորը շնչեք, ձեզ միեւնույն է օդը չի հերիքելու: Եթե դուք նկատում եք, որ խեղդվում եք ֆիզիկական վարժություններ կատարելիս, որոնք առաջ ի վիճակի էիք հաղթահարել՝ լինի դա աստիճաններով վերելք կամ ձեր սովորական մարզումը, ապա հնարավոր է, որ պատճառը երկաթի անբավարարությունն է:

Ձեր սիրտը չափազանց ուժեղ է խփում

Ծանրաբեռնված սիրտը վերջին հաշվով սկսում է խփել անկանոն, սրտում աղմուկներ են առաջանում, այն մեծանում է եւ նույնիսկ կարող է սրտային անբավարարություն ի հայտ գալ:

Դրա համար չի կարելի թույլ տալ, որ ամեն ինչ այդքան բարդանա: Եթե գիտեք, որ սրտի հետ խնդիրներ ունեք, կարող եք ստուգել արյան մեջ երկաթի մակարդակը: Քանի որ երկաթի անբավարարությունը կարող է բարդացնել սրտի առկա խնդիրները:

Ձեզ մոտ անհանգիստ ոտքերի համախտանիշ է

Դուք անընդհատ շարժվո՞ւմ եք: Համաձայն Ջոն Հոփկինսի բժշկական դպրոցի աշխատակիցների՝ անհանգիստ ոտքերի համախտանիշով մարդկանց մոտ 15%-ն ունի երկաթի անբավարարություն: Ինչքան ցածր է երկաթի մակարդակը՝ այնքան ուժեղ են ախտանիշները:

Դուք ունեք գլխացավեր

Երկաթի անբավարարությամբ օրգանիզմն առաջին հերթին թթվածին է մատակարարում ուղեղին, ապա նոր մյուս հյուսվածքներին: Բայց նույնիսկ այս դեպքում միեւնույն է՝ ուղեղն անբավարար քանակությամբ է թթվածին ստանում, ասում է Բերլիները: Ըստ գլխացավի ազգային ֆոնդի տվյալների՝ ի պատասխան ուղեղի զարկերակները կարող են փքվել՝ առաջ բերելով գլխացավեր:

Դուք սիրում եք կավ, ցեխ եւ սառույց

Հիվանդությունը կոչվում է պիկա. չուտվող իրերն ուտելու ցանկություն (եւ նույնիսկ դրա իրագործում): Եթե դուք նմանատիպ զգացում ունեք, հնարավոր է ձեր օրգանիզմում երկաթի անբավարարություն կա: Երկաթի անբավարարությամբ մարդիկ կարող են ծամել կավիճ, կավ, ցեխ եւ թուղթ: Ի ուրախություն՝ կանանց մեծամասնությունն ընտրում է սառույց, ասում է Բերլիները:

Դուք առանց պատճառի անհանգստություն եք զգում

Իբր կյանքում սթրեսը քիչ էր, գումարած երկաթի անբավարարությամբ պայմանավորված անպատճառ սթրեսը: Երկաթի անբավարարությունը մեծացնում է ձեր օրգանիզմի սիմպաթիկ նյարդային համակարգի գործունեության արագությունը, որն ասես արագացման ոտնակ լինի ձեր մարմնի համար, ասում է Բերլիները:

Ձեր մազերը թափվում են

Երկաթի անբավարարությունը՝ վերաճելով երկաթդեֆիցիտային անեմիայի, կարող է բերել մազաթափության:

Դուք բուսակեր եք

Երկաթի ոչ բոլոր տեսակներն են օրգանիզմի կողմից միատեսակ յուրացվում: Օրինակ՝ հեմի երկաթը, որն օրգանիզմը ստանում է մսից, թռչնամսից եւ ձկից, երկուսից երեք անգամ արդյունավետ է, քան բույսերի երկաթը, ասում է դիետոլոգ Ռանիա Բատայնեն: Սակայն եթե ճիշտ պլանավորել սննդակարգը, կարելի է երկաթի անհրաժեշտ քանակություն ստանալ նաեւ բուսական մթերքներից: Մուգ կանաչ տերեւավոր բանջարեղենը, ամբողջական հատիկները եւ լոբին շատ հարուստ են երկաթով. Համադրեք դրանք վիտամին C-ով հարուստ մթերքների հետ՝ քաղցր պղպեղի, հատապտուղների եւ բրոկկոլիի, որպեսզի օրգանիզմն երկաթն ավելի լավ յուրացնի:

Ձեր վահանաձեւ գեղձը լիարժեք չի գործում

Համաձայն Հիպոթերիոզի Ազգային Ակադեմիայի՝ երկաթի անբավարարությունը դանդաղեցնում է վահանաձեւ գեղձի գործունեությունը եւ ճնշում է նրա՝ մարսողությունը լավացնելու հատկությունը: Ժամանակին չախտորոշված հիպոթերիոզը կարող է հանգեցնել անեմիայի առաջացման: Այդ պատճառով, եթե դուք նկատում եք, որ սկսել եք շուտ հոգնել, գիրացել եք եւ ձեր մարմնի ջերմաստիճանը ցածր է՝ խորհրդակցեք ձեր բժշկի հետ:

Դուք հղի եք

Հղիության ժամանակ պտուղը հղի կնոջից «գողանում է» ֆոլաթթուն՝ երբեմն թողնելով նրան առանց անհրաժեշտ պաշարների: Կանայք նաեւ ծննդաբերության ժամանակ են շատ արյուն կորցնում, ինչը նույնպես բերում է օրգանիզմում երկաթի մակարդակի իջեցման, ասում է բժիշկ Մորիցը: Եթե դուք երկվորյակի եք սպասում, երկու երեխաների միջեւ կարճ ժամանակահատված է, կամ սովորաբար առավոտյան սրտխառնոց ունեք, ապա հնարավոր է, որ ձեզ անհրաժեշտ է ավելացնել երկաթի օգտագործումը:

Ձեր լեզուն տարօրինակ տեսք ունի

Երկաթի անբավարարությամբ մարդկանց մոտ լեզուն կարող է ցավոտ եւ բորբոքված լինել՝ անբնական հարթ մակերեսով:

Ձեզ մոտ ցելիակիա է կամ աղիների բորբոքային հիվանդություն

Նույնիսկ եթե ձեր սննդակարգը հարուստ է երկաթով, ցելիակիան եւ աղիների բորբոքային հիվանդությունը՝ կրոնի հիվանդություն կամ խոցային կոլիտ, կարող են որոշ սննդանյութերի ներծծման խնդիրներ առաջացնել, այդ թվում նաեւ երկաթի: Այս հիվանդությունները բորբոքում առաջացնելով վնասում են ստամոքս-աղիքային ուղին: Եթե ձեզ մոտ առկա է այս հիվանդություններից որեւէ մեկը, խորհրդակցեք ձեր բժշկի հետ այն մասին, թե ինչպես լավացնել երկաթի ներծծումը ձեր օրգանիզմում:

Ինչպես սննդակարգում ավելացնել երկաթի քանակությունը

19-50 տարեկան կանանց օրական անհրաժեշտ է 18 մգ երկաթ: Հղի կանանց օրական անհրաժեշտ է 27 մգ: Կերակրող մայրերին՝ ընդամենը 9 մգ: 50-նն անց կանանց՝ որոնց մոտ բացակայում է դաշտանը, օրական ընդամենը 8 մգ: Դա այդքան էլ դժվար չէ: Ոսպի, սպանախի, տավարի մսի, ընկույզների, հավի մսի, սիսեռի մեկ չափաբաժինը պարունակում է մոտ 2 մգ երկաթ: Իսկ ավելի շատ պետք էլ չէ: Ինչպես ցույց են տալիս հետազոտությունները կա նաեւ երկաթի գերդոզավորման վտանգ, որը կարող է վնասել ներքին օրգանները, բերել դիաբետի վտանգի, սրտային նոպայի եւ քաղցկեղի՝ հատկապես տարեց մարդկանց մոտ, ասում է Բատայնեն:

Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant InternationalSTEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s SupportSolar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of Ucom and SunChild Idram Announces Partnership with WeChat PayAraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for NatureSpeed-Mentoring Event Accelerates Green Innovations within the Ucom Fellowship Program Ucom Supports the Development of High-Tech Education in Armenia Dalan Technopark announces its first bond issuance. Placement Partner is Cube InvestIdram Junior Participants Receive Prizes: The First Junius Financial Literacy Competition ConcludesLusine Yeghiazaryan joins the Board of Trustees of the Music for the Future Foundation5,312,038 AMD for “Symphonic Forest”: the November beneficiary is AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature, a national hackathonUcom’s Green Initiative Reaches Urtsadzor AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population "You Choose the Destination": New Promotion for AraratBank Mastercard World Travel CardholdersYoung Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments