Yerevan, 05.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Ինչպե՞ս են քվանտային ցանցերը բացում տարածություն-ժամանակի ուսումնասիրության ճանապարհը

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Իլինոյսի և Հարվարդի համալսարանների գիտնականները մշակել են նորարարական փորձի հայեցակարգ, որը կարող է առաջին անգամ փորձարկել քվանտային մեխանիկայի և գրավիտացիայի փոխազդեցությունը: Նրանց հետազոտությունը, որը հրապարակվել է «PRX Quantum» ամսագրում, ցույց է տալիս, որ քվանտային ինտերնետի համար ստեղծված քվանտային ցանցերը կարող են դառնալ բնության հիմնարար օրենքների ուսումնասիրման գործիք: Փորձը խոստանում է բացահայտել, թե ինչպես է քվանտային մեխանիկան աշխատում Էյնշտեյնի ընդհանուր հարաբերականության տեսությամբ կանխատեսված տարածություն-ժամանակի կորության պայմաններում:

Քվանտային ցանցեր՝ ինտերնետից մինչև ֆիզիկա

Քվանտային ցանցերը տեխնոլոգիա են, որոնք հնարավորություն են տալիս տեղեկատվություն փոխանցել քվանտային համակարգիչների միջև՝ օգտագործելով խճճված մասնիկներ: Այդպիսի մասնիկները, գտնվելով քվանտային կապի մեջ, ապահովում են տվյալների գերապահով փոխանցում և բաշխված քվանտային հաշվարկների հնարավորություններ: Սակայն նոր հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ այդ ցանցերը կարող են ավելին անել. դրանք կարող են օգնել ուսումնասիրել քվանտային ֆիզիկայի և գրավիտացիայի փոխազդեցությունը՝ ժամանակակից գիտության հիմնական առեղծվածներից մեկը:

Ինչպես նշել է հետազոտության հեղինակներից մեկը՝ Իգոր Պիկովսկին, «քվանտային ֆիզիկայի և գրավիտացիայի փոխազդեցությունը մնում է չլուծված խնդիր: Մեր առաջարկը առաջին իրական հնարավորությունն է փորձարարական կերպով ստուգելու նրանց կապը»:

Փորձի գաղափարը

Հայեցակարգի հիմքում ընկած է քվանտային ցանցով կապված ատոմային ժամացույցների օգտագործումը: Այդ ժամացույցները կարող են բերվել սուպերպոզիցիայի վիճակի, երբ դրանք միաժամանակ գտնվում են մի քանի քվանտային վիճակներում: Ըստ ընդհանուր հարաբերականության տեսության՝ ժամանակը ավելի դանդաղ է հոսում զանգվածեղ օբյեկտների մոտ, օրինակ՝ մոլորակների, տարածություն-ժամանակի կորության պատճառով: Եթե քվանտային ժամացույցները տեղակայվեն գրավիտացիոն դաշտի տարբեր կետերում, դրանք կզգան ժամանակի տարբեր «տեմպեր», ինչը կարտացոլվի նրանց քվանտային վիճակում:

Այս մոտեցումը թույլ կտա գիտնականներին գրանցել, թե ինչպես է գրավիտացիան ազդում քվանտային գործընթացների վրա: Օրինակ, եթե ցանցում խճճված մասնիկները հայտնվեն տարբեր գրավիտացիոն ուժերով տարածքներում, նրանց քվանտային հատկությունները, ինչպիսիք են խճճվածությունը կամ սուպերպոզիցիան, կարող են փոփոխվել: Սա հնարավորություն կտա ստուգել, թե արդյոք քվանտային մեխանիկայի օրենքները պահպանվում են տարածություն-ժամանակի կորության պայմաններում:

Տեխնոլոգիական հիմք

Փորձի իրականացման համար գիտնականներն առաջարկում են օգտագործել առաջադեմ քվանտային տեխնոլոգիաներ, ներառյալ՝

  • Քվանտային տելեպորտացիա. քվանտային տեղեկատվության փոխանցման մեթոդ ցանցի հեռավոր հանգույցների միջև:
  • Ատոմների խճճված վիճակներ. քվանտային մակարդակով կապված մասնիկների զույգերի ստեղծում՝ նրանց վիճակի փոփոխությունները չափելու համար:
  • Բարձր ճշգրտության ատոմային ժամացույցներ. սարքեր, որոնք ընդունակ են գրանցելու ժամանակի մանրագույն փոփոխությունները գրավիտացիայի ազդեցության տակ:

Այս տեխնոլոգիաներն արդեն ակտիվորեն զարգանում են քվանտային ինտերնետի համար, սակայն դրանց կիրառումը հիմնարար ֆիզիկայում կարող է դառնալ հեղափոխական քայլ:

Հետազոտության նշանակությունը

Փորձը ներուժ ունի պատասխանելու հարցին, թե արդյոք քվանտային մեխանիկայի օրենքներն աշխատում են տարածություն-ժամանակի կորության պայմաններում: «Մենք սովոր ենք համարել, որ քվանտային մեխանիկան ունիվերսալ է, — բացատրել է Պիկովսկին, — բայց մենք չունենք ուղղակի ապացույցներ դրա կիրառելիության մասին գրավիտացիոն դաշտերում: Այժմ մենք կարող ենք դա ստուգել»:

Եթե փորձը ցույց տա քվանտային համակարգերի սպասված վարքագծից շեղումներ, դա կարող է վկայել գոյություն ունեցող տեսությունների վերանայման կամ նույնիսկ նոր ֆիզիկական օրենքների գոյության մասին: Հեռանկարում դա կմոտեցնի գիտնականներին միասնական տեսության ստեղծմանը, որը կմիավորի քվանտային մեխանիկան և գրավիտացիան:

Հեռանկարներ

Փորձի իրականացման համար անհրաժեշտ կլինի քվանտային ցանցերի և բարձր ճշգրտության չափիչ տեխնոլոգիաների հետագա զարգացում: Առաջիկա տարիներին նման նախագծեր, ինչպիսիք են DARPA-ի քվանտային ինտերնետը ԱՄՆ-ում և եվրոպական Quantum Internet Alliance-ը, կարող են ապահովել անհրաժեշտ ենթակառուցվածք և տվյալներ: Բացի այդ, արբանյակային փորձերը, ինչպիսին է չինական Micius-ը, արդեն ցույց են տվել քվանտային տեղեկատվության մեծ հեռավորությունների վրա փոխանցման հնարավորությունը, ինչը կարող է օգտագործվել գրավիտացիոն էֆեկտների փորձարկման համար:

Եզրակացություն

Նոր հետազոտությունը բացում է քվանտային մեխանիկայի և գրավիտացիայի փոխազդեցության փորձարարական ստուգման ճանապարհը՝ օգտագործելով քվանտային ցանցեր: Այս մոտեցումը ոչ միայն ընդլայնում է ապագայի տեխնոլոգիաների հնարավորությունները, ինչպիսին է քվանտային ինտերնետը, այլև խոստանում է խորացնել Տիեզերքի բնույթի մասին մեր ընկալումը: Եթե փորձը հաջողվի, այն կարող է դառնալ առաջին քայլը դեպի ֆիզիկայի երկու հիմնարար տեսությունների միավորում՝ փոխելով մեր պատկերացումները իրականության մասին:

Հետևեք մեզ՝ այստեղ

Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives Financial Literacy with Idram and IDBank: A Meeting with the Students of the Republican Center for Children and YouthSIA 2025 Award Ceremony Held under AraratBank SponsorshipRenovation Loans, Fast and Affordable with IDBankAraratBank Joins ArcaQRNature in the Language of Music: IDBank as Main Partner of the “Symphonic Forest” Concert