Yerevan, 07.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Աշխարհաքաղաքական եռացող կաթսա. «Փաստ»

INTERNATIONAL NEWS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Նորօրյա ժամանակներին գնալով ավելի բնորոշ են դառնում հակամարտությունների սրացումը և անկայունությունը։ Որպես կանոն, ցնցումների գլխավոր օջախը Մերձավոր Արևելքն է, որտեղ որ բախվում են հզոր պետությունների շահերը։ Պատահական չէ, որ Մերձավոր Արևելքում հակամարտություններ կան, որոնք տարիներով ու տասնամյակներով շարունակվում են։ Դրանցից մեկն էլ իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունն է, որն անցած տարված հոկտեմբերից կրկին թեժ փուլ է թևակոխել։ Իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունը և Գազայի հատվածում ընթացող ռազմական գործողությունները տարածաշրջանային պատերազմի բռնկման նախադրյալներ են ստեղծում, և դրանով է պայմանավորված, որ ԱՄՆ-ն իր ռազմածովային նավերը մոտեցրել է տարածաշրջանին՝ թույլ չտալու էսկալացիայի տարածումն Իսրայելից դուրս։

Ճիշտ է՝ Իրանն անմիջականորեն ներգրավված չէ կոնֆլիկտում, սակայն դրա փոխարեն ակտիվ են պրոիրանական պրոքսի ուժերը, օրինակ՝ «Հզբոլլահը» և Եմենի հութիները։ «Հզբոլլահը» Եմենից հրթիռակոծում է Իսրայելը, սակայն ամբողջությամբ ներգրավված չէ բախումների մեջ։ Իսկ Եմենի հութիները պատերազմ են հայտարարել Իսրայելին, բայց քանի որ տարածքային առումով հեռու են այդ երկրից, տարբեր զենքերով թիրախավորում ու հարվածում են Բաբ Էլ-Մանդեբի նեղուցով և Կարմիր ծովով անցնող նավերին, որոնք, ըստ իրենց ենթադրության, կարող են բեռներ տեղափոխել Իսրայել։ Հութիների գործողությունները լուրջ խնդիր են ստեղծել Կարմիր ծովի առևտրային ճանապարհով նավերի անցման համար, ինչն էլ կանխելու նպատակով ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ կոալիցիա է ստեղծվել։ Նավերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով կոալիցիոն ուժերը ռազմանավեր են տեղակայել Կարմիր ծովի հատվածում։ Ավելին՝ ԱՄՆ-ը և Մեծ Բրիտանիան արդեն մի քանի անգամ հարվածներ են հասցրել Եմենում գտնվող հութիների մի շարք օբյեկտների։

Հութիներն էլ իրենց հերթին սպառնում են, որ պատասխանելու են այդ գործողություններին։ Եվ եթե հարվածների միջոցով Վաշինգտոնը չկարողանա լուծել Կարմիր ծովով նավերի անվտանգ անցման հարցը, ապա բացառված չէ նաև այն սցենարը, որ ԱՄՆ-ի գլխավորած կոալիցիան ներխուժում նախաձեռնի Եմեն։ Տարածաշրջանային լարվածության ֆոնին մեծանում է նաև ահաբեկչության վտանգը։ Օրինակ՝ հունվարի 3-ին Իրանի Քերման քաղաքում տեղի ունեցան ահաբեկչական պայթյուններ, զոհվեցին տասնյակ մարդիկ։ Ահաբեկչության պատասխանատվությունն իր վրա վերցրեց Իսլամական պետությունը։ Իսկ երբ արդեն օրերս Իրանը հարվածներ հասցրեց Իրաքում Մոսհադի հենակետերին ու Պակիստանի տարածքում բնավորված ահաբեկիչներին, որոշ վերլուծաբաններ այս գործողությունները կապեցին Իրանի կողմից ահաբեկչական սպառնալիքին հակազդելու հետ։ Այլ հարց է, որ Պակիստանն էլ իր հերթին հարվածներ հասցրեց Իրանի տարածքին՝ պնդելով, թե ինքն էլ վնասազերծում է բելուջ ահաբեկիչներին։

Արդյունքում Իրանի ու Պակիստանի հարաբերությունները սրվեցին։ Պակիստանը նույնիսկ հետ կանչեց Իրանում իր դեսպանին։ Չնայած շատ քիչ հավանական է, որ այս երկու երկրները ուղիղ ռազմական առճակատման մեջ մտնեն, այնուամենայնիվ, լարվածությունը որոշակի տարածաշրջանային դասավորություն է ստեղծում։ Բնական է, որ Հնդկաստանն այս հարցում աջակցում է Իրանին՝ ընդդեմ իր գլխավոր ախոյան Պակիստանի։ Չինաստանն էլ, քանի որ բարեկամական հարաբերություններ ունի Իրանի ու Պակիստանի հետ, միջնորդելու հնարավորություն է ստանում, ինչպես միջնորդեց Իրանի ու Սաուդյան Արաբիայի հարաբերությունների կարգավորման դեպքում։ Թուրքիան ևս փորձում է ցույց տալ, թե ձգտում է միջնորդել, բայց պարզ է, որ Անկարան ավելի սերտորեն համագործակցում է Իսլամաբադի հետ։ Հենց դրանով է պայմանավորված նաև այն, որ Թուրքիան հատկապես մեծ ջանքեր է ներդնում ընդդեմ Հնդկաստանի Պակիստանին աջակցություն ցուցաբերելու ուղղությամբ։ Թուրքական իշխանությունները նաև մտադիր են անօդաչուներ վաճառել Հնդկական օվկիանոսում կարևոր դիրք զբաղեցնող Մալդիվների՝ հակահնդկական դիրքորոշում ունեցեղ իշխանություններին։

Զուգահեռ Թուրքիան փորձում է օգտվել Մերձավոր Արևելքում ստեղծված անկայուն իրավիճակից ու իրագործել իր զավթողական նկրտումները։ Պատահական չէ, որ հենց այս օրերին է թուրքական բանակը գործողություններ սկսել Իրաքի ու Սիրիայի հյուսիսում՝ քուրդ ահաբեկիչների դեմ պայքարի պատրվակով։ Թուրք-ադրբեջանական տանդեմին ձեռնտու է, որ մերձավորարևել յան տարածաշրջանը քաոսի մեջ հայտնվի ու Իրանի դեմ ռազմական գործողություններ սկսվեն, որի դեպքում իրենք պանթուրքական ծրագրերն իրականություն դարձնելու հնարավորություն կստանան։ Պատահական չէ, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը ոչ միայն իրենց օրակարգից դուրս չեն բերել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» թեման, այլև այնպիսի հայտարարություններ են անում, թե Հայաստանը պարտավոր է իրենց միջանցք տրամադրել։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives Financial Literacy with Idram and IDBank: A Meeting with the Students of the Republican Center for Children and Youth