Yerevan, 07.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Աշխարհաքաղաքական «պինգ-պոնգ»․ «Փաստ»

POLITICS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Մայիսի 14-ին Բրյուսելում Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի միջնորդությամբ տեղի ունեցավ Ալիև-Փաշինյան հերթական հանդիպումը։ Այս անգամ հանդիպման արդյունքներն ամփոփելով՝ Միշելն ընդգծեց, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները հաստատել են փոխադարձ տարածքային ամբողջականության ճանաչումը։ Նա ներկայացրեց նույնիսկ կոնկրետ տարածքներ՝ Հայաստանի 29 հազար 800 և Ադրբեջանի 86 հազար 600 քառակուսի կմ։ Օրեր անց Իսլանդիայի մայրաքաղաք Ռեյկյավիկում ընթացող Եվրոպայի խորհրդի 4-րդ գագաթաժողովում Նիկոլ Փաշինյանը կրկնեց այդ նույն թվերը: Փաստացի ստացվում է, որ կոնկրետ քառակուսի կիլոմետրերի շուրջ կայացած համաձայնությունը պետք է հիմք դառնա նոր համաձայնությունների, իսկ վերջնարդյունքում՝ հաշտության պայմանագրի կնքման համար։

Բնականաբար, ԵՄ-ն ցանկանում է, որ այդ համաձայնությունները կայանան իր միջնորդությամբ։ Դրա համար էլ հանդիպումից անմիջապես հետո Շառլ Միշելը միանգամից արձանագրեց հուլիսին Բրյուսելում կողմերի միջև հանդիպման շուրջ պայմանավորվածությունը։ Բայց Բրյուսելի նախաձեռնողականությունը չի կարող ռուսական կողմի անհանգստությունն առաջ չբերել։ Ուստի, զարմանալի չէր, որ կառավարության նիստին Փաշինյանը հայտարարեց, թե մայիսի 25-ին Մոսկվայում նախատեսված է Հայաստանի վարչապետի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների եռակողմ հանդիպումը։ Հարց կարող է ծագել, որ եթե հունիսի 1-ին Քիշնևում է ինչ-որ բան սպասվում, իսկ հուլիսին ՀՀ-ի և Ադրբեջանի ղեկավարների հանդիպման մասին պայմանավորվածություն է կայացել, ի՞նչ է տալու Մոսկվայի հանդիպումը։ Հասկանալի է, որ Մոսկվան փորձում է դուրս չմնալ Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորման գործընթացից։

Իսկ Արևմուտքն՝ ի դեմս ԵՄ-ի, բայց առաջին հերթին՝ ԱՄՆ-ի ձեռամբ, փորձում է նախաձեռնությունն իր ձեռքը վերցնելու միջոցով Հարավային Կովկասում Ռուսաստանից վերցնել կարևորագույն խաղացողի դերակատարությունը։ Նկատի ունենանք, որ անցած տարվա հոկտեմբերի 7-ին Պրահայում ԵՄ-ի ու Ֆրանսիայի միջնորդությամբ տեղի ունեցավ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ղեկավարների հանդիպումը և ձեռք բերված պայմանավորվածության արդյունքում Բաքուն և Երևանը ճանաչեցին միմյանց տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը՝ հանձնառություն հայտնելով ՄԱԿ-ի կանոնադրությանն ու Խորհրդային Միության փլուզումից հետո Ալմա Աթայում 1991 թվականին ստորագրված հռչակագրին։ Պրահայի հանդիպմանը հետևեց Մոսկվայի միջնորդությունը և 2022 թվականի հոկտեմբերի 31-ի Սոչիի հանդիպումը, որտեղ Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի առաջնորդներն ընդգծեցին խաղաղության պայմանագրի կնքման ակտիվ նախապատրաստման կարևորությունը՝ տարածաշրջանում կայուն և երկարաժամկետ խաղաղության հասնելու նպատակով։

Բայց, մեծ հաշվով, Սոչիի հանդիպման ընթացքում վերահաստատվեցին առկա պայմանավորվածությունները, և ոչ մի նոր ու նշանակալի պայմանավորվածություն ձեռք չբերվեց, քանի որ Ադրբեջանը մերժեց ռուս խաղաղապահների տեղակայման ժամկետը երկարացնելու առաջարկը։ Դրանով Մոսկվան փորձեց ընդամենը ցույց տալ, թե իր դերակատարությունը չի կորցրել, բայց, ինչպես տեսանք, Սոչիի հանդիպումից հետո միջնորդական նախաձեռնությունը կրկին անցավ ԵՄ-ի կողմը։ Ստացվում է, որ գործ ունենք աշխարհաքաղաքական յուրատեսակ «պինգ-պոնգի» հետ, երբ նախաձեռնությունը մե՛կ անցնում է ԵՄ-ի կողմը, մե՛կ՝ Ռուսաստանի։ Բայց դեռ հարց է, թե արդյո՞ք մայիսի 25-ի հանդիպումը կտարբերվի Սոչիի հանդիպումից ու նախկին պայմանավորվածությունների հետ մեկտեղ նոր պայմանավորվածություններ ևս ձեռք կբերվեն։ Ակնհայտ է, որ Մոսկվայի և Բրյուսելի դիրքորոշումների միջև կոնկրետ տարբերություններ կան։ Մոսկվան շահագրգռված է, որ Արցախի կարգավիճակի լուծման հարցը մնա ապագային, իսկ Բրյուսելը հակված է կարգավիճակի հարցը փակելուն։

Դրա համար էլ Ադրբեջանը չի համաձայնում ռուս խաղաղապահների մանդատի ժամկետի երկարացման առաջարկին և առավել հակված է հաշտության պայմանագրի բրյուսել յան տարբերակին, որպեսզի Արցախի կարգավիճակի թեման փակի։ Այսինքն, ռուսական միջնորդական ջանքերի հաջողությունը կախված է նաև նրանից, թե արդյոք Մոսկվան ի վիճակի կլինի՞ Բաքվի վրա ճնշում գործադրել ու հակել մոսկովյան տարբերակին։ Բայց այստեղ զարմանալին այն է, որ, Բաքվին սիրաշահելուց բացի, Ռուսաստանը գործնական քայլեր չի ձեռնարկում այս ուղղությամբ՝ նույնիսկ այն պայմաններում, երբ Բաքուն խախտում է նույնիսկ նախկինում ձեռք բերված պայմանավորվածություններն՝ այդ թվում նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը։ Վերջապես այս ամենի մեջ ամենակարևոր խնդիրն այն է, թե նշյալ «պինգ-պոնգի» մեջ ի՞նչ դերակատարություն են ստանձնել Հայաստանի իշխանությունները...

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives Financial Literacy with Idram and IDBank: A Meeting with the Students of the Republican Center for Children and Youth