Yerevan, 07.November.2025,
00
:
00
English
Հայերեն Русский
BREAKING
Lavrov: Russia intends to outline concrete steps to resolve issues in Karabakh Armenia President signs decree on calling snap parliamentary elections on June 20 Armenia President petitions to Constitutional Court Armenia legislature convenes special session to consider new Electoral Code Latvia parliament recognizes Armenian Genocide 145 new cases of COVID-19 confirmed in Armenia Armenia acting Deputy PM receives Iran Ambassador Azerbaijanis advance in territory of Nor Ghazanchi village of Karabakh's Martakert again, negotiations underway Lebanon official to Armenians: You were killed by sword, we—by famine, blockade, but culprit is one Al-Arabia: 10,000 people parade with torches in Yerevan in memory of 1.5 million Armenians killed in Ottoman Turkey Greek PM expects to meet with Erdogan in the near future Armenia Ombudsman on protest held in front of Prosecutor General's Office


Եղած տեմպերը պահելու համար ուղղակի հիմքեր չկան. «աննախադեպ» աճի ժամանակավոր էֆեկտը․ «Փաստ»

POLITICS
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Հայաստանում չորս տարի շարունակ քարոզվող աննախադեպիզմի երևույթը նոր դրսևորումներ է գրանցում։ Հիմա էլ ՀՀ իշխանությունները մատի փաթաթան են դարձրել 2022 թ. առաջին ինը ամիսների ընթացքում գրանցված 14,1 % աճը։ Այն տնտեսական ոլորտի պատասխանատուները ներկայացնում են որպես մի առանձնահատուկ երևույթ այն համատեքստում, թե իբր 2000-ականներից հետո երկնիշ թվով նման աճ չի գրանցվել, ապա փորձում են այդ փաստը հանրությանը մատուցել որպես իշխանությունների հետևողական ջանքերի արդյունք։ Իրականում տվյալ դեպքում երկնիշ թվով աճն ընդհանրապես իշխանությունների գործունեության հետ կապ չունի և ստացվել է նրանց կամքից անկախ։ Խնդիրն այն է, որ իշխանությունները որևէ առանձնահատուկ բարեփոխում չեն նախաձեռնել, արդեն մի քանի տարի է, ինչ շարունակում են իրենց նույն անհեռանկար տնտեսական քաղաքականությունը:

Եվ աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերի արդյունքում է, որ, պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, այս տարվա առաջին 9 ամիսներին Հայաստանում հաստատվել է Ռուսաստանի ավելի քան 40 հազար քաղաքացի, որի արդյունքում առևտուրն ու ծառայությունները հսկայական չափով աճել են։ Ըստ ԿԲ-ի տվյալների, այդ մարդիկ իրենց հետ Հայաստան են բերել 1,7 մլրդ դոլար։ Սա մի կողմից՝ վկայում է այն մասին, որ Հայաստանում տնտեսության ծավալն ու հագեցվածությունն այնքան փոքր են, որ դրսից եկած որոշ քանակության մարդկանց առկայությունը կարող է մեծ եղանակ փոխել, մյուս կողմից էլ՝ փաստում է այն մասին, որ գրանցված աճը ժամանակավոր էֆեկտ է ունենալու և երկարաժամկետ հեռանկարում տնտեսության իրական հատվածի վրա ավելի քիչ դրական էֆեկտ է ունենալու, քան ակնկալվում էր։

Պետք է նաև հաշվի առնել, որ գրանցված աճի ազդեցությունը չեզոքացվում է գնաճի արդյունքում, քանի որ թանկացումները շարունակվում են, և դա այն պարագայում, երբ դոլարի փոխարժեքը շարունակում է իջնել։ Բնական է, որ դոլարի ցածր փոխարժեքի պարագայում ներկրվող ապրանքների գները պետք է իջնեին, բայց դա տեղի չի ունենում՝ ըստ երևույթին այն պատճառով, որ ներկրողները գերշահույթներ են ստանում։ Իսկ գերշահույթներ ստանալու հարցում ներկրողների ախորժակը զսպելու խնդիրը իշխանությունների կողմից երբևէ քննարկման առարկա չի դառնում։ Դրա փոխարեն գնաճի դեմ պայքարի դրոշի ներքո ԿԲ-ն բարձրացնում է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը, իսկ ԿԲ նախագահ Մարտին Գալստյանը հայտարարում է, թե գնաճային սպասումները պահպանվելու են։

Նման դիրքորոշումը հիմք է տալիս ենթադրելու, որ միգուցե իշխանություններն առկա իրավիճակում ունեն նաև իրենց շահագրգռվածությունը, քանի որ ներկրողների գերշահույթներից ունեն իրենց մասնաբաժինը։ Լուրջ խնդիր է նաև այն, որ գրանցված աճը հավասարաչափ բաշխված չէ։ Այսինքն, մի ոլորտում անոմալ աճ է գրանցվում, որի տեմպը հետագայում դժվար է պահել, իսկ մյուս ոլորտում անկում է գրանցվում, որը հետագայում դժվար է լինելու աճի վերածելը։ Օրինակ՝ գյուղատնտեսությունում 0,7 տոկոս անկում է գրանցվել։ Դոլարի փոխարժեքի նվազման արդյունքում մեծապես տուժում է արտահանումը։ Բարդ է իրադրությունը նաև ՏՏ ոլորտում, որի շրջանակներում գործունեություն ծավալող ընկերությունները մեծ վնասներ են կրում։ Իշխանավորները ամեն առիթի հպարտանում են բյուջե մուտքերի ավելացմամբ, բայց չեն ցանկանում սուբսիդավորել այն ուղղությունները, որտեղ այս պահին դժվարություններ են նկատվում։

Մարտին Գալստյանը նշում է, թե ԿԲ-ն փորձում է աջակցել դոլարի փոխարժեքի նվազումից առավել տուժող ոլորտներին, բայց պետք է նշել, որ շոշափելի քայլեր այդպես էլ չեն ձեռնարկվում։ Ավելի ստույգ՝ ոչինչ չի արվում: Մի շարք ոլորտներ էլ ահռելի աճի արդյունքում այնքան են արհեստական գերտաքացել, որ եթե այն չզսպվի, ապա շատ շուտով հնարավոր է, որ միանգամից փլուզում տեղի ունենա։ Օրինակ՝ Փաշինյանը հայտարարում է, թե ՀՀ-ում այնպիսի չափերի շինարարություն է սկսվել, որ արտադրողները չեն հասցնում ցեմենտով ապահովել։ Բայց տեսնում ենք, որ անշարժ գույքի և շինարարության ոլորտի աճը ոչ թե բնականոն պահանջարկի արդյունք է, այլ պայմանավորված է ընդամենը արտասահմանցիների հոսքով, ու եթե այդ մարդիկ մի օր էլ հանկարծ նույն աշխարհաքաղաքական գործոններով պայմանավորված հեռանան ՀՀ-ից, ապա անշարժ գույքի շուկան կգահավիժի, գները սրընթաց կընկնեն, ու կառուցապատողները ահռելի վնասներ կկրեն կամ էլ կկանգնեն սնանկացման եզրին։

Ի վերջո, եթե տնտեսական առաջընթացն իրական հիմքերի վրա է, ապա ինչո՞ւ են մասնագիտացված կառույցները Հայաստանում աղքատության մակարդակի ավելացում կանխատեսում։ Այլ կերպ ասած՝ գրանցված աճը փուչիկ է, և եղած տեմպերը պահելու համար ուղղակի հիմքեր չկան։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Կիսվել
Timeline
Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives Financial Literacy with Idram and IDBank: A Meeting with the Students of the Republican Center for Children and Youth
All Timeline »
Most Popular
1 Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Conc... 2 Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s... 3 Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US 4 AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little Ones 5 Opportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region...
Poll