Yerevan, 06.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Սամուրայների զենքերը՝ սո՞ւր, նետուաղե՞ղ, թե՞ հրազեն

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մենք գիտենք, որ...

Սամուրայի գլխավոր զենքը եղել է սուրը. այն նաև համարվել է «սամուրայի հոգի», որից սամուրայը երբեք չի բաժանվել։

Իրականում այնքան էլ այդպես չէ։

Այլ բան է ծիսական գործողությունը և լրիվ այլ բան՝ իրական ճակատամարտը։ Իրականում սամուրայների համար սուրը հիմնական զենք չի հանդիսացել։ Այս ռազմիկների համար հիմնական զենքը եղել է մեծ աղեղը, որից նրանք մահաբեր նետեր են արձակել ուղղակի ընթացքից՝ ձիու վրա նստած։ Այս ամենը հաստատում է անգամ էտիմոլոգիա գիտությունը (բառագիտություն, կամ՝ բառերի նշանակության մասին գիտություն)։ Բանն այն է, որ ճապոներեն «կռվել» և «նետ արձակել աղեղից» բառակապակցությունները հնչում են միատեսակ։ Ստացվում է, որ այս զինատեսակը շատ հին է և եղել է առասպելական հնագույն ժամանակներում պատերազմելու հիմնական զինատեսակը։ Իհարկե, սամուրայը սուր ունեցել է, բայց դա ավելի շուտ հանդիսացել է ինքնապաշտպանության զենք, ճիշտ այնպես, ինչպես հիմա ժամանակակից բանակներում սպաները ատրճանակ են կրում, որը ճակատամարտելու զենք չես համարի։ Ավելի ուշ՝ մոտավորապես 14-րդ դարից սկսած, սամուրայների ամենաօգտագործվող զինատեսակներից է դարձել հեծյալի նիզակը, իսկ ավելի ուշ՝ 16-րդ դարում, անգամ՝ հրազենը։ Սուրը սամուրայի համար դարձել է «սամուրայի հոգի» միայն 1600 թվականից հետո՝ Էդոյի դարաշրջանում, ճիշտ այն ժամանակ, երբ պատերազմները Ճապոնիայում դադարեցին, և ամբողջ երկիրը համախմբվեց Տոկուգավա տան իշխանության տակ։ Այդ ժամանակ նետեր արձակող կամ նիզակով հեծելազորայինի կերպարը արդեն պահանջված չէր։ Եվ արդյունքում սամուրայի համար առաջնահերթ դարձավ սուրը ճիշտ այնպես, ինչպես ժամանակին եվրոպացի ազնվականների համար առաջնային էր դարձել սուսերը, որպես մենամարտի զենք։ Չնայած, իհարկե, անգամ այդ ժամանակ սամուրայները մնացած զինատեսակներից ևս օգտվում էին։

Միանգամայն պարզ է, որ սամուրայների զենքերի վերաբերյալ այս համընդհանուր մոլորությունների պատճառը Հոլիվուդն է և սամուրայների վերաբերյալ նկարահանած ֆիլմերը, որի հետևանքով հասարակության մեջ ստեղծվել է այս սխալ պատկերացումները։ Իսկ հրազենով սամուրայն ընդհանրապես չի տեղավորվում նրա վերաբերյալ ստեղծված այս պատկերում, և այդ տրամաբանությամբ՝ սամուրայը ոչ միայն այն չպետք է օգտագործի, այլ նաև պետք է արհամարհի։ Իրականում ճապոնացի ռազմիկները՝ սամուրայները, հրազենը անգամ ավելի էֆեկտիվ էին օգտագործում, քան եվրոպացիները նույն ժամանակներում։ Ընդ որում, Ճապոնիան արտադրում էր ավելի որակյալ և դիմացկուն հրազեն, քան Եվրոպան։ Սամուրայները հիմար չէին, նրանք հայտնի էին իրենց հարմարվողականությամբ և ցանկացած նորարարություն օգտագործում էին։ Չինական ներխուժումը և եվրոպական մշակույթի ազդեցությունը, այսպես, թե այնպես, ազդել են Ճապոնիայի վրա։ Արդյունքում ճապոնացի վարպետները փոխառել են ուրիշներից ոչ միայն հրացանը, այլ նաև սկսել են եվրոպական տիպի զրահներ ստեղծել։ Ինչքան էլ ճապոնացի սամուրայները կապված լինեին իրենց աղեղներին, միևնույն է, նրանք չէն կարող անտեսել այն փաստը, որ, օրինակ, պորտուգալացիների զենքը, որը կոչվում էր արկեբուզա, առավել էֆեկտիվ է նետ ու աղեղից։ Ճապոնիայում օգտագործվում էր մի քանի տեսակի հրազեն՝ սկսած հին պատրույգային հրացանից, վերջացրած, չնայած հազվագուտ հանդիպող, բայց լիարժեք թնդանոթներով (վերջիններս հայթայթվում էին խորտակված եվրոպական նավերից)։ Ժամանակին Ճապոնիայում հայտնի էր Կռվող պրովինցիաների մեծ դայմե (ֆեոդալ կոմս) Օդա Նաբունոգան, որը վարպետորեն էր օգտագործում հրազենը կռվի դաշտում, և ոչ ոք չէր կարող նրան գերազանցել։ Իսկ այլ դայմեներ՝ Տեկեդա Սիգեն, Նակուգավա Նեյասուն և Դատե Մասամունեն վարպետորեն օգտագործում էին նշանառուներ, խրամատային հրետանի և մեծ թվով արկեբուզաներ, ինչը տալիս էր ցնցող արդյունք։

Իհարկե, ներկայումս շատերը համարում են, որ ճապոնական բանակում հրազեն օգտագործել են հիմնականում հետևակայինները՝ ասիգարուները, և հետևաբար սամուրայները պետք է արհամարհեին հրազենը։ Իրականում ասիգարուն կռվի ժամանակ ընդամենը «թնդանոթի միս» է եղել, և այդ իսկ պատճառով ավելի հեշտ էր նրան սովորեցնել կրակել հրազենից, քան թե նետ ու աղեղից, որից կրակելը համարվում էր «բարձրագույն արվեստ»։ Սակայն դա չի նշանակում, որ սամուրայը հրազեն չի օգտագործել, ավելին՝ իրենց հատուկ ջանասիրությամբ նրանք հետևողականորեն սովորում էին այս զենքի օգտագործման գիտությունը։ Չնայած, իհարկե, չի կարելի բացառել, որ այնտեղ ևս կգտնվեին մարդիկ, որոնք կարհամարհեին «երկարաոտ հարավային բարբարոսների զենքը»։ Այնուամենայնիվ, չմոռանանք, որ նման հազվագյուտ մարդիկ հանդիպում են ոչ միայն նրանց մոտ։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց  Past.am-ը

Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives Financial Literacy with Idram and IDBank: A Meeting with the Students of the Republican Center for Children and Youth