Ո՞րն է աշխարհի ամենամեծ ու ամենաջրառատ ջրվեժը, եթե դա ո՛չ Նիագարան է, ո՛չ Անխելը, ո՛չ էլ Վիկտորիան

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 14 March, 2019 15:02

Մենք գիտենք, որ...

Ըստ ջրառատության, ամենամեծ ջրվեժը համարվում է Նիագարան ՝ վայրկյանում 5900 խմ ջուր, իսկ Անխելի ջրվեժը ամենաբարձրն է, և այնտեղ ջուրը թափվում է մոտավորապես 1054 մետր բարձրությունից:

Իրականում այդպես չէ:

Իհարկե, Նիագարա ջրվեժի լայնությունը մոտ 1 կիլոմետր է (որոշ չափումներով՝ 1,2 կիլոմետր), բարձրությունը՝ 50 մետր, և յուրաքանչյուր վայրկյանում անդունդն է հոսում 5900 խմ ջուր, Անխել ջրվեժի լայնությունը 107 մետր է, բարձրությունը՝ 1054 մետր, իսկ ջրառատությունը՝ 300 խմ/վրկ, Վիկտորիա ջրվեժի լայնությունը 1,8 կիլոմետր է, բարձրությունը՝ 180 մետր: Սակայն այս բոլոր ջրվեժները չեն կարող անգամ համեմատվել աշխարհի ամենաջրառատ, ամենալայն և ամենաբարձր ջրվեժի հետ: Միայն թե հարցն այն է, որ ոչ ոք չի կարող տեսնել այդ ջրվեժը, քանի որ այն ստորջրյա է: Նրա լայնությունը 160 կիլոմետր է, բարձրությունը՝ 3,5 կիլոմետր, իսկ ջրառատությունը մոտավորապես 5 000 000 խմ/վրկ: Անգամ համեմատելու բան չկա այլ ջրվեժների հետ: Սա Դանիական նեղուցի ջրվեժն է, որը գտնվում է Գրենլանդիայի և Իսլանդիայի միջև, իսկ Գրենլանդական ծովի ջուրը ջրվեժի տեսքով թափվում է Իրմինգերի ծով, կամ, ավելի պարզ ասած, Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսից ջուրը թափվում է Ատլանտյան օվկիանոս: Երկրի վրա, իհարկե, կան նաև այլ ստորջրյա ջրվեժներ (հասարակածային շրջաններում, Արկտիկայի շրջակայքում, Ջիբրալթարի նեղուցում և այլն), բայց Դանիական նեղուցի ջրվեժը ամենամեծն է: Հարց է ծագում, թե ինչպես է հնարավոր, որ ջրի մեջ ջրվեժ լինի, ինչպես կարող է ջուրը ջրի մեջ ներքև հոսել: Դանիական նեղուցի ջրվեժի դեպքում դրա առաջանալու պատճառը Գրենլանդական ծովի սառը արկտիկական ջրի խառնվելն է Իրմենգերի ծովի առավել տաք ջրերին: Քանի որ սառը ջրի մոլեկուլները առավել իներտ են և ոչ ակտիվ, նրանք առավել քիչ տեղ են զբաղեցնում՝ «քիփ կպնելով» մեկը մյուսին, արդյունքում ստացվում է առավել խիտ կամ ծանր ջուր: Երբ Գրենլանդական ծովի սառը և ծանր ջուրը հանդիպում է Իրմենգերի ծովի առավել տաք և թեթև ջրին, իր ծանրության շնորհիվ սկսում է հոսել դեպի ծովի հատակը՝ առաջացնելով ջրվեժ: Հասնելով հատակին՝ ջրվեժի ջուրը առաջացնում է ջրի ծավալային ստորջրյա հոսք, որը հոսում է դեպի հարավ՝ փոխատեղվելով դեպի հյուսիս մակերեսորեն հոսող տաք ջրի հետ: Այս հոսքում եղած ջրի քանակը 20-40 անգամ գերազանցում է Ատլանտյան օվկիանոս թափվող բոլոր գետերի ջրերը:

Իհարկե, ստորջրյա ջրվեժ տեսնելը դժվար է: Բայց պարզվում է, որ որոշ դեպքերում անգամ դրանք է հնարավոր տեսնել: Դրա համար պետք է գնալ Հնդկական օվկիանոսի Մավրիկիա կղզին: Այդ կղզու հարավարևելյան հատվածում գտնվող Լե-ՄորնԲրաբան թերակղզու մի հատվածում ոչ սովորական ստորջրյա լանդշաֆտ է, և առկա են արտահայտված ստորջրյա հոսանքներ: Արդյունքում այդ հոսանքները, իրենց հոսքով տեղափոխելով տիղմ ու ավազ, ստեղծում են այնպիսի տպավորություն, որ ջրի խորքում երևում է ստորջրյա ջրվեժ: Ամբողջ աշխարհից զբոսաշրջիկներ են գալիս նայելու այդ բնական հրաշքին: Այստեղ անգամ կարելի է ինքնաթիռ վարձել, որպեսզի հնարավոր լինի դիտել «ստորջրյա ջրվեժը» թռչնի թռիչքի բարձրությունից: Իրականում դա տեսողական խաբկանք է, այնտեղ ոչ մի ստորջրյա ջրվեժ էլ չկա: Բնությունը, կարծես, ուզում է ցույց տալ, թե ինչպիսին կլիներ ստորջրյա ջրվեժը, եթե այն տեսանելի լիներ:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը