Yerevan, 15.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Ժամանակն է վերցնել Սահմանադրությունը, բացել այն և վերընթերցել

BLOG

Արմեն Հովասափյանը Ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.

ՀՀ քաղաքական դաշտում քննարկվող թիվ մեկ հարցն առաջիկայում սպասվող սահմանադրական հանրաքվեն է: Գրեթե բոլոր քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներն ու քաղաքականությունից քիչ թե շատ հասկացող անհատներն առիթը բաց չեն թողնում, որպեսզի ևս մեկ անգամ քննարկեն այդ թեման, ու յուրաքանչյուրը հաստատի իր տեսությունը: Վստահ կարելի է ասել, որ իրականում քչերն են ծանոթ առաջարկվող նոր նախագծին ու «Սահմանադրություն» ասվածին առհասարակ:

Սահմանադրությունը պետության հիմնական օրենքն է, որը սահմանում է նրա պետական կառուցվածքը, կառավարման և իշխանության մարմինների համակարգը, նրանց իրավասությունները և ձևավորման կարգը, ընտրական համակարգը, քաղաքացիական իրավունքները և ազատությունը, ինչպես նաև դատական համակարգը։ Սահմանադրությունը երկրում գործող օրենսդրության հիմքն է։
«Սահմանադրություն» տերմինն ունի բավականին հին պատմություն։ Ժողովրդական պատմագրությունն ուսումնասիրելով` կարող ենք փաստել, որ տերմինը ծագել է լատինական «constitution» բառից, որը նշանակում է «սահմանում», «կառուցվածք»։

Սահմանադրական իրավունքի տեսությունում սահմանադրությունը հանդես է գալիս իր կոնկրետ իրավանորմերով, որպես կոնկրետ սահմանադրություն, որոնց միջոցով կարգավորվում և լուծվում են տվյալ երկրներին հատուկ հիմնարար իրավահարաբերությունները: 
17-18-րդ դարերում ձևավորված պատկերացումները սկզբնավորվել են հիմնականում եվրոպական Վերածննդի հումանիստական գաղափարների ազդեցությամբ: Հումանիզմի գաղափարները ժառանգեցին և զարգացրեցին 17-18-րդ դարերի եվրոպական մտածողները:
Դեռևս մ.թ.ա 4-րդ դարում Արիստոտելը «սահմանադրություն» հասկացությունն օգտագործում էր պետության կառուցվածքի, պետական իշխանության արդյունավետ կազմակերպման, նրա` ժողովրդավարական և արդարացի լինելու մասին խոսելիս։ Հին Հունաստանում և Հին Հռոմում երկար ժամանակ սահմանադրություն էին կոչվում նաև կայսրերի, միապետերի ընդունած իրավական ակտերը, չնայած իրականում դրանք ներկայումս կիրառվող սահմանադրական ակտերի հետ համեմատել չի կարելի:

Առաջին քաղաքական փաստաթուղթը, որը բնական իրավունքը հանդիսավորապես ազդարարեց իբրև պետական իշխանության հոգածության առարակա և դրա պաշտպանությունն իբրև պետական իշխանության սահմանափակում ու իշխանության անմիջական պարտականություն, Անկախության ամերիկյան հռչակագիրն է (1776թ.): 
ԱՄՆ սահմանադրությունը ընդունվել է 1787 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Ֆիլադելֆիայում։ ԱՄՆ սահմանադրությունն աշխարհում համարվում է առաջինը ժամանակակից հասկացողության մեջ։ Այն կազմված է յոթ հոդվածներից։ Դրա ընդունման պահից քսանյոթ փոփոխություն է մտցվել, և դրա անբաժան մաս են կազմում։ Ասել է թե՝ վերջին 230 տարիների ընթացքում ԱՄՆ-ի սահմաններից ներս օրենքները կարգավորվում են օրենքի այդ «հնաբնակի» ուղղորդմամբ:
Սահմանադրության գաղափարն առաջին հերթին փիլիսոփայական, քաղաքագիտական, իրավական մի շարք նորարարական գաղափարների հանրագումար է:

Քանի որ հասարակությունը և պետությունը մշտապես կարիք ունեն լուծելու ինչպես իրենց առջև դրված, այնպես էլ անընդհատ առաջացող նորանոր հիմնախնդիրները, հաղթահարել առկա դժվարություններն ու տարբեր կարգի բախումները, ուստի անհրաժեշտ է ստեղծել բոլորի համար ընդունելի որոշակի կանոններ ու կառուցակարգեր, այլ բառով ասած՝ սահմանադրություն: Այսինքն՝ սահմանադրությունը սահմանում է այնպիսի ղեկավարող սկզբունքներ, որոնց միջոցով կարելի է ձևավորել հասարակական համաձայնություն և քաղաքական միասնության հաստատման, հասարակության, անհատի ու պետության միջև հարաբերությունների, պետության գործունեության կարգավորման հիմքերը:

ՀԳ. Ճիշտ ժամանակն է հիշել ԱՄՆ 7-րդ նախագահ Էնդրյու Ջոնսոն խոսքերը (1866թ.). «Ժամանակն է վերցնել Սահմանադրությունը, բացել, վերընթերցել այն և խորապես ըմբռնել դրա դրույթները»:

Idram Announces Partnership with WeChat PayAraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for NatureSpeed-Mentoring Event Accelerates Green Innovations within the Ucom Fellowship Program Ucom Supports the Development of High-Tech Education in Armenia Dalan Technopark announces its first bond issuance. Placement Partner is Cube InvestIdram Junior Participants Receive Prizes: The First Junius Financial Literacy Competition ConcludesLusine Yeghiazaryan joins the Board of Trustees of the Music for the Future Foundation5,312,038 AMD for “Symphonic Forest”: the November beneficiary is AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature, a national hackathonUcom’s Green Initiative Reaches Urtsadzor AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population "You Choose the Destination": New Promotion for AraratBank Mastercard World Travel CardholdersYoung Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom