Yerevan, 27.November.2025,
00
:
00
English
Հայերեն Русский
BREAKING
Lavrov: Russia intends to outline concrete steps to resolve issues in Karabakh Armenia President signs decree on calling snap parliamentary elections on June 20 Armenia President petitions to Constitutional Court Armenia legislature convenes special session to consider new Electoral Code Latvia parliament recognizes Armenian Genocide 145 new cases of COVID-19 confirmed in Armenia Armenia acting Deputy PM receives Iran Ambassador Azerbaijanis advance in territory of Nor Ghazanchi village of Karabakh's Martakert again, negotiations underway Lebanon official to Armenians: You were killed by sword, we—by famine, blockade, but culprit is one Al-Arabia: 10,000 people parade with torches in Yerevan in memory of 1.5 million Armenians killed in Ottoman Turkey Greek PM expects to meet with Erdogan in the near future Armenia Ombudsman on protest held in front of Prosecutor General's Office


Առաջին օդագնացը Ռայտ եղբայրները չեն, այլ... կառապան

SOCIETY
Կիսվել


Մենք գիտենք, որ...

Առաջին ինքնաթիռը նախագծել են ամերիկացի Ռայտ եղբայրները և իրականացրել են օդից ծանր սարքով առաջին թռիչքը: 1902–ի վերջին նրանք մի շարք թռիչքներ իրականացրեցին, որից ամենաերկարատևը 26 վայրկյան էր, հեռավորությունը՝ 190 մետր: 

Իրականում այդպես չէ: Այն մարդու անունը, ով առաջին անգամ թռել է օդից ծանր սարքով դեռևս 1853 թվականին, հայտնի չէ, բայց հայտնի է, որ նա կառապան էր աշխատում: 

Պատմությունն այսպիսին է: Յորկշիրցի արիստոկրատ Ջորջ Կեյլին (1773–1857) օդագնացության պիոներներից էր: Նա դեռևս երիտասարդ հասակից ուսումնասիրում էր թռչունների թռիչքը և կարողացավ նկարագրել թռիչքի դեպքում «վեր բարձրացնող ուժի, ճակատային դիմադրության» մեխանիզմը, որի շնորհիվ և ստեղծեց մի շարք թռչող սարքերի նմուշներ: Ընդ որում, նա նախագծել և կառուցել է ինչպես շարժիչներով ( շոգեշարժիչ, վառոդային շարժիչ) սարքեր, այնպես էլ պլաներներ (առանց շարժիչի թռչող սարքեր): Հենց պլաներներն էլ նրան հաջողություն բերեցին (ի դեպ, Ռայտ եղբայրները ևս առաջին անգամ պլաներով են թռել):

Երեք տասնամյակ Կեյլին փորձարկում էր իր սարքերը, փոփոխություններ մտցնում, նորը կառուցում, նորից փորձում, և վերջապես 1853 թվականին նա զգաց, որ իր սարքը կարող է կենդանի «ուղևոր» օդ բարձրացնել: Բրոպտոմ–Դեյլ տեղանքում Կեյլիին վերջապես հաջողվեց համոզել իր կառապանին քշել «հրեշանման սարքը»: Այդ կառապանն էլ հենց եղավ օդից ծանր սարքով առաջին անգամ թռած մարդը: Թռիչքը հաջող անցավ, բայց կառապանը վայրէջքից հետո բողոքեց, որ նրան վարձել են ձիերին կառավարելու համար, այլ ոչ թե թռչելու:

Ջորջ Կեյլիից բացի, մինչև Ռայտ եղբայրները, պլաներներով բազմաթիվ թռիչքներ է իրականացրել նաև Օտտո Լիլենտայլը (1848– 1896), ով, ի դեպ, այդպիսի մի թռիչքի ժամանակ էլ հենց ջախջախվել է ու մահացել:

 Համարվում է, որ Ռայտ եղբայրներին առաջինն են համարում այն պատճառով, որ իրականացրել են առաջին կառավարվող թռիչքը, բայց 1901 թվականին կառավարվող թռիչք է իրականացրել Ալբերտո–Սանթոս Դյումոնը՝ զանգվածային միջոցառման ժամանակ պտտվելով Էյֆել յան աշտարակի շուրջը (իհարկե, պետք է նշել, որ դա կատարվել է օդից թեթև սարքով):

Իրականում Ռայտ եղբայրներին առաջինը համարելու պատճառն այն է, որ նրանք անմիջապես արտոնագրել են իրենց գյուտն ու թռիչքը, իսկ նրանցից առաջ նույն բանը արածները արտոնագրում չեն իրականացրել: Առաջարկում եմ Նիկոլ Փաշինյանին արտոնագրել «Թավշյա հեղափոխությունը», քանի որ դրանից առաջ ոչ մեկը դա չի արել, անգամ Սահակաշվիլին: Պատկերացնո՞ւմ եք՝ ինչ օգուտ կտա Հայաստանին: Օրինակ, Պապուա Նոր Գվինեաում կատարվում է «թավշյա հեղափոխություն» և արտոնագրային իրավունքով կառավարության կազմի երկու նախարարական աթոռ տրվում է մեզ՝ հայերիս: Լա՞վ է: Իհարկե, լավ է:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը

 

Կիսվել
Timeline
Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital FutureIDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United StatesRoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.” Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad AnnouncedUnibank's VISA DIGITAL cards are now free Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of UnderstandingIdram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant InternationalSTEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s SupportSolar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of Ucom and SunChild Idram Announces Partnership with WeChat PayAraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for NatureSpeed-Mentoring Event Accelerates Green Innovations within the Ucom Fellowship Program Ucom Supports the Development of High-Tech Education in Armenia Dalan Technopark announces its first bond issuance. Placement Partner is Cube InvestIdram Junior Participants Receive Prizes: The First Junius Financial Literacy Competition ConcludesLusine Yeghiazaryan joins the Board of Trustees of the Music for the Future Foundation5,312,038 AMD for “Symphonic Forest”: the November beneficiary is AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature, a national hackathonUcom’s Green Initiative Reaches Urtsadzor AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population "You Choose the Destination": New Promotion for AraratBank Mastercard World Travel CardholdersYoung Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia
All Timeline »
Most Popular
1 GRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Co... 2 Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, ... 3 IDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in Armenia 4 Ucom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia 5 Idram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system Idram...
Poll