Հայաստանի տնտեսությունը տոկոսներով. 2016–ի զեկույց

ECONOMICS 3 December, 2016 21:34

«Հայաստանը թվերով–2016» զեկույցի համաձայն` 2015 թ.–ին Հայաստանի համախառն ներքին արդյունքի 48,1%–ը կազմել են առևտուրն ու ծառայությունները, իսկ երկրորդ խոշոր ոլորտը կազմել է գյուղատնտեսությունը (ձկնաբուծության և այլ ճյուղերի հետ միասին) 17,3% տեսակարար կշռով: Ապա հաջորդում են արդյունաբերությունը՝ 16,3% և շինարարությունը՝ 9,5%–ով։ Ֆինանսական միջնորդության անուղղակիորեն չափվող ծառայությունները կազմել են՝ –1,8%: Միաժամանակ, ՀՆԱ–ի կառուցվածքում արտադրանքի զուտ հարկերը կազմել են 10,6%, իսկ ավելացված արժեքը՝ 89,4%: Ըստ այս թվերի, կարելի է ասել, մեր երկիրը նախկին ինդուստրիալ–ագրարային երկրից վերածվել է ծառայություններ մատուցող երկրի:

Արդյունաբերական արտադրանքի կառուցվածքում, մշակող արդյունաբերությունը կազմել է 62,5%, հանքագործական արդյունաբերությունը և բացահանքերի շահագործումը կազմել է 16,4%, իսկ էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը՝ 19,5%: Արդյունաբերական արտադրանքի 41%–ը ապահովել է Երևանը, Սյունիքի մարզը 13,3%–ով հանդիսանում է երկրորդ խոշոր արդյունաբերական մարզը, ապա հաջորդում են Արարատի մարզը՝ 12,8%–ով, Կոտայքի մարզը՝ 10%–ով և Լոռու մարզը՝ 9%–ով: Երևանը և այս չորս մարզերը միասին ապահովել են ամբողջ արդյունաբերական արտադրանքի 86%–ը:

Գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի մոտ 60,5%–ը ապահովել է բուսաբուծությունը, իսկ մնացած մասը անասնաբուծությունը: Գյուղատնտեսական համախառն արտադրանքի կառուցվածքում ամենամեծ մասն ապահովել են՝ մսի –20,4%, կարտոֆիլի –11,5%, բանջարեղենի –11,2%, կաթի –11% և հացահատիկի –9% արտադրանքները:

Մեր երկրում տրանսպորտային ծառայությունների կազմակերպումը հիմնականում կատարվում է ավտոմոբիլային տրանսպորտի միջոցով: Այսպես՝ տրանսպորտի բեռնափոխադրումների ծավալի 23%–ն ապահովել է երկաթուղին, 62%–ը՝ ավտոմոբիլային տրանսպորտը: Օդային տրանսպորտը ապահովել է՝ 0,1%–ը, իսկ խողովակաշարերով տեղափոխումը կազմել է 15%–ը: Իսկ ուղևորափոխադրումների զգալի մասը՝ 89%–ը, նույնպես իրականացվել է ավտոմոբիլային տրանսպորտի միջոցով, էլեկտրատրանսպորտով՝ 10,2%–ը: Մնացած չնչին մասը իրականացվել է օդային տրանսպորտով և երկաթուղով:

Հայաստանում շինարարության ծավալների 70%–ը իրականացվում է կազմակերպությունների և բնակչության ֆինանսական միջոցների հաշվին: Այսպես, շինարարության ծավալները, ըստ ֆինանսավորման աղբյուրների, բաշխվել են հետևյալ կերպ. կազմակերպությունների միջոցների հաշվին՝ 45%, բնակչության միջոցների հաշին՝ 24%, ապա հաջորդում է պետական բյուջեի հաշվին ֆինանսավորումը՝ 15,3% և միջազգային վարկերի հաշվին ֆինանսավորումը՝ 10,8%: Ըստ տնտեսական գործունեության տեսակների՝ շինարարության ոլորտում ամենամեծ ծավալի աշխատանքներ կատարվել են անշարժ գույքի գործունեության հետ կապված ոլորտում՝ 27,5%, ապա հաջորդում է տրանսպորտային նշանակության օբյեկտների շինարարությունը՝ 10,3%, կացության և հանրային սննդի օբյեկտների շինարարությունը՝ 6,7% և այլ ոլորտները փոքր մասնաբաժիններով:

Առևտրի շրջանառության 57,7%–ը իրականացվել է մանրածախ առևտրի միջոցով, 38,7%–ը՝ մեծածախ առևտրի, իսկ 3,6%–ը՝ ավտոմեքենաների առևտրի միջոցով: Մանրածախ առևտրի 73,7%–ը իրականացվել է խանութների միջոցով:

Իսկ ծառայությունների ծավալում ամենամեծ կշիռ ունի ֆինանսական և ապահովագրական գործունեությունը՝ 20,2%, ապա հաջորդում են՝ տեղեկատվությունը և կապի ծառայությունները՝ 19,1%, զվարճությունների և հանգստի ծառայությունները՝ 15,4% և տրանսպորտային ծառայությունները՝ 12,9%:

ՀՀ պետական բյուջեում հարկային եկամուտները և տուրքերը կազմել են՝ 91 %–ը, իսկ պաշտոնական դրամաշնորհները՝ 2,5%–ը: Մնացած եկամուտները կազմել են՝ 6,5%–ը:

Արտահանման կառուցվածքում՝ Եվրամիության երկրների մասնաբաժինը կազմել է՝ 27,8%, դեպի ԱՊՀ երկրներ՝ 19,3%–ը, իսկ այլ երկրներ՝ 52,9%: Իսկ ներմուծման կառուցվածքում՝ ԱՊՀ երկրների մասնաբաժինը կազմել է՝ 33,9%, ԵՄ–երկրներինը՝ 24,1%, իսկ այլ երկրներինը՝ 42%: Այսինքն, եթե 2015 թ.–ին արտահանման կառուցվածքում ԵՄ–ն ավելի առաջատար դիրքեր է գրանցել, քան ԱՊՀ–ն, ապա ներմուծման կառուցվածքում ԱՊՀ–ից ավելի շատ ենք ներմուծում, քան Եվրամիության երկրներից: