Երևան, 25.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Պետական պարտքը մոտենում է իր «պիկին»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ
Ցանկացած երկրի գործունեության առանցքային նպատակներից մեկը երկրի տնտեսական անվտանգության ապահովումն է, որը հնարավորություն կտա պետությանն ապրել բնականոն կյանքով: Տնտեսական անվտանգության հարցում յուրաքանչյուր երկրի համար կան մի շարք սպառնալիքներ, որոնց կանխարգելումն ու կարգավորւմը դառնում է երկրի անվտանգության ապահովման հիմնական ուղղությունը:
 
Այս համատեքստում բացառություն չէ նաև Հայաստանի Հանրապետությունը, որի տնտեսական անվտանգության պահովման հիմնական սպառնալիքներից մեկը պետական պարտքի բարձր մակարդակն է: Թե ինչքանով է պարտքը վտանգավոր, գնահատվում է որոշակի չափորոշիչների հիման վրա: Զարգացող երկրների տնտեսական անվտանգության գնահատման միջազգային պրակտիկայում ընդունված է, որ երբ պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը գերազանցում է 50%-ը, դառնում է կառավարման ու կայունության տեսակետից ռիսկային: Շատ երկրներում այս գործակիցն ամրագրվում է օրենքով, և կառավարություններն ամեն ինչ անում են պետական պարտքի մակարդակը բարելավելու ուղղությամբ:
 
2016 թվականի հուլիսի 31-ի դրությամբ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը կազմում է 5.384 մլրդ դոլար: 2015-ի տարեվերջի համեմատությամբ այն ավելացել է 306.511 մլն դոլարով կամ 6.3%-ով:
 
ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության տրամադրած տվյալների համաձայն՝ դրանից 4.493 մլրդ դոլարն արտաքին պարտքն է, որից ՀՀ կառավարության պարտքը կազմում է 3.99 մլրդ դոլար, իսկ Կենտրոնական բանկինը՝ 502.4 մլն դոլար: ՀՀ համախառն արտաքին պարտքը 2015-ի տարեվերջի համեմատ ավելացել է 4%-ով:
 
ՀՀ ներքին պարտքը կազմում է 891.193 մլն դոլար: 2015-ի տարեվերջի համեմատ այն ավելացել է 17%-ով:
 
2015թ. սեպտեմբերի վերջին ՀՀ պետական պարտքը կազմել է 4 մլրդ 778 մլն 509 հազար ԱՄՆ դոլար (2 տրլն 272 մլրդ 611.1 մլն դրամ)՝ 2014թ. դեպտեմբերի վերջի 4 մլրդ 441 մլն 524 հազար դոլարի դիմաց. 2015թ. առաջին ինն ամիսներին այն աճել է 336 մլն 985 հազար դոլարով կամ մոտ 7.6 տոկոսով: ՀՀ ԱՎԾ-ի տվյալներով՝ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը 2016թ. կկազմի ՀՆԱ-ի 49,4 տոկոսը: Fitch Ratings միջազգային վարկանշային գործակալությունը Հայաստանի իր հերթական դիտարկման մեջ կանխատեսել է, որ Հայաստանի պետական պարտքը 2017թ. կաճի մինչև 52,4 տոկոսով՝ ՀՆԱ-ի համեմատ, մինչդեռ, ըստ ՀԲ-ի կանխատեսումների, հաջորդ երկու տարիներին պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը կնվազի 2017-ին 51.5%-ով, 2018-ին՝ 50.04%-ով:
 
Այս երկու կանխատեսումներով հանդերձ, ակնհայտ է դառնում, որ եթե անգամ հնարավոր լինի զսպել պետական պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցության 50 տոկոսի սահմանաչափին հասնելը, միևնույն է, այս ցուցանիշը գտնվում է վտանգավորության բարձագույն մակարդակում, ՀՀ պետական պարտքը հասել է իր «պիկին» և լուրջ քայլեր են անհրաժեշտ ձեռնարկել խնդիրը լուծելու համար, հակառակ դեպքում վտանգը և կորուստները կարող են աղետաբեր և կործանարար լինել մեր երկրի տնտեսության համար:

Հայկ Բեջանյան, Past.am վերլուծաբան

Վթար․ անորոշ ժամանակ գազ չի լինի Դավթաշենի կամրջի վրա հանդիպակաց երթևեկող վարորդը հայտնաբերվել ու տուգանվել է «Աթլետիկոն» պատրաստ է հրաժարվել Սյորլոտից Գյանջայի դատարանը Կարեն Ավանեսյանին դատապարտել է 16 տարվա ազատազրկման (տեսանյութ) Եվս մեկ բարեփոխում՝ պրոֆեսիոնալ բանակի անցման ճանապարհին․ Սուրեն ՊապիկյանԱշխատանքային պայմանագրերի կնքումը, դադարումը և փոփոխումը կիրականացվի բացառապես թվային համակարգով Մահացել է «Մոսկվան արցունքներին չի հավատում» ֆիլմի գլխավոր դերակատար Վերա Ալենտովան Բաքվի դատարանը Կարեն Ավանեսյանին դատապարտել է 16 տարվա ազատազրկման Թույլ իշխանություն, բայց ուժեղ ֆեյքերի գործարան. Ալիկ Ալեքսանյան «Արևմտյան Ադրբեջան» կոչվածը քաղաքական կեղծիք է․ Ավետիք ՉալաբյանՅամալը բացատրել է, թե ինչու չունի ընկերուհի. պատճառը գիշերային սովորությունն է Ժամանակն է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ցամաքային սահմանը բացվի. Գևորգ Պապոյան. «Ազատություն» Հունվարի 1-ից կարգը կփոխվիԶՊՄԿ ն վերազինվում է նոր սարքավորումներով (տեսանյութ) ԱրարատԲանկն արժանացել է Visa-ի «Վստահելի գործընկերություն» 2025 մրցանակին Սկանդալային առաջնորդը չպետք է միանար հակաեկեղեցական արշավին․ Հրայր ԿամենդատյանԻշխանությունն իրավունք չունի միջամտել Եկեղեցու ներքին գործերին․ Ցոլակ ԱկոպյանՈսկու գինը կտրուկ անկում է ապրել «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամն արտահերթ ֆինանսական աջակցություն կտրամադրի «Արցախն իմ սրտում» սոցիալ-բարեգործական հիմնադրամին. Իվետա ՏոնոյանTeam-ի շուրջ 50 աշխատակից մեկնեց եվրոպական շրջագայության Մաղթում եմ՝ 2026-ին երկիրը անցնի հայրենիք սիրող մարդկանց ձեռքը. Վարդան Ղուկասյան Վթար․ անորոշ ժամանակ գազ չի լինի Հայաստանի և Թուրքիայի երկկողմ երկխոսության մակարդակով արդեն հասունացել է այն պահը, երբ-որ սիմվոլիկ և նույնիսկ ոչ սիմվոլիկ քայլեր պետք է տեղի ունենան. Փաշինյան Դու էլ ես դա անում ամեն օր, բայց չգիտես՝ ինչ վտանգի ես ենթարկվումԲախվել են ուղևորատար ավտոբուսը և բեռնատարը. կա 9 զnհ, 21 վիրավnր Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ. oդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կնվազի 5-7 աստիճանով Համաշխարհային ճանաչում ունեցող երկրորդ «գասկոնացին»... Դ'Արտանյանից հետո. «Փաստ»Նախքան Ամանոր ձյո՞ւն կգա․ ի՞նչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին Ոչ օլիմպիական մարզաձևերի միությունը պարգևներ է հանձնել պատերազմում վիրավորված մարզիկներին Վիճաբանություն Երևանում, անչափահասները ծե ծել են 16-ամյա տղայի, ով հետո տեղափոխվել է հիվանդանոցԱդրբեջանական բենզինի երկրորդ շահառուն Սամվել Ալեքսանյանն է ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ( 25 դեկտեմբեր). Մեծ հանրահավաք Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում. «Փաստ»Ադրբեջանից նավթ գնելով, Հայաստանը կախվածության մեջ է հայտնվելու․ Ավետիք ՀարությունյանՓաշինյանին ոչ Հայկ Սարգսյանն է պետք, ոչ՝ նրա հարազատները Բաքուն պատրվակ է փնտրում. ինչի՞ց են կատաղել ագրեսիայի աղբյուր Ադրբեջանում. «Փաստ»Փաշինյանի իշխանությունը փակում է «Շողակաթ» հեռուստաընկերությունը ՀԱԵ-ի վրա հարձակումը կրոնական հարց չէ, այլ պատմական ուղեծրի ձևափոխում. «Փաստ»Պետությունը, որը գտնում է գումար պարգևավճարների համար, բայց «չի գտնում» թոշակի բարձրացման համար, գիտակցաբար նվաստացնում է իր տարեց քաղաքացիներին. Հրայր ԿամենդատյանԱմեն պատգամավոր 3 միլիոն դրամ պրեմիա է ստացել. Էդմոն ՄարուքյանԱյն մասին, թե ինչու գործող վարչախումբն ընդունակ չի կանգնեցնել արտաքին քաղաքական ձախողումների շարանը. Ավետիք Չալաբյան«Հայտնվել է շրջափակման մեջ, գերի չընկնելու համար մենամարտի բռնվել թշնամու հետ». Դավիթ Ասլիյանն անմահացել է սեպտեմբերի 27-ին Մատաղիս-Թալիշ սահմանագծին. «Փաստ»«ՀայաՔվեականների» խաչքավորությամբ Սանահինում մկրտվեցին մի խումբ լոռեցիներԱվստրալիան կսկսի անվճար արևային էլեկտրաէներգիա բաշխել քաղաքացիներինՈվ է իրականում տուժում Վաշինգտոնում կնքված հուշագրի գործարկումից․ ԱՄՆ-ի հետ հուշագրի ստորագրման բացասական հետևանքները Գործող իշխանության հակաեկեղեցական քայլերը Վիճաբանություն Երևանում, անչափահասները ծեծել են 16-ամյա տղայի, ով հետո տեղափոխվել է հիվանդանոցԿհավաքագրվի վարելահողերի չօգտագործվող տարածքների մասին ամբողջական տեղեկատվություն. «Փաստ»Վթար. ջուր չի լինելու Աշխարհաքաղաքական նոր դասավորությունը և տարածաշրջանային ամբիցիաների հատումը. «Փաստ»ՀՀ ԱԳՆ–ն հայտնել է, թե երբ կսկսվի «Թրամփի ուղու» շինարարությունը