Երևան, 25.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Պետական պարտքը մոտենում է իր «պիկին»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ
Ցանկացած երկրի գործունեության առանցքային նպատակներից մեկը երկրի տնտեսական անվտանգության ապահովումն է, որը հնարավորություն կտա պետությանն ապրել բնականոն կյանքով: Տնտեսական անվտանգության հարցում յուրաքանչյուր երկրի համար կան մի շարք սպառնալիքներ, որոնց կանխարգելումն ու կարգավորւմը դառնում է երկրի անվտանգության ապահովման հիմնական ուղղությունը:
 
Այս համատեքստում բացառություն չէ նաև Հայաստանի Հանրապետությունը, որի տնտեսական անվտանգության պահովման հիմնական սպառնալիքներից մեկը պետական պարտքի բարձր մակարդակն է: Թե ինչքանով է պարտքը վտանգավոր, գնահատվում է որոշակի չափորոշիչների հիման վրա: Զարգացող երկրների տնտեսական անվտանգության գնահատման միջազգային պրակտիկայում ընդունված է, որ երբ պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը գերազանցում է 50%-ը, դառնում է կառավարման ու կայունության տեսակետից ռիսկային: Շատ երկրներում այս գործակիցն ամրագրվում է օրենքով, և կառավարություններն ամեն ինչ անում են պետական պարտքի մակարդակը բարելավելու ուղղությամբ:
 
2016 թվականի հուլիսի 31-ի դրությամբ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը կազմում է 5.384 մլրդ դոլար: 2015-ի տարեվերջի համեմատությամբ այն ավելացել է 306.511 մլն դոլարով կամ 6.3%-ով:
 
ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության տրամադրած տվյալների համաձայն՝ դրանից 4.493 մլրդ դոլարն արտաքին պարտքն է, որից ՀՀ կառավարության պարտքը կազմում է 3.99 մլրդ դոլար, իսկ Կենտրոնական բանկինը՝ 502.4 մլն դոլար: ՀՀ համախառն արտաքին պարտքը 2015-ի տարեվերջի համեմատ ավելացել է 4%-ով:
 
ՀՀ ներքին պարտքը կազմում է 891.193 մլն դոլար: 2015-ի տարեվերջի համեմատ այն ավելացել է 17%-ով:
 
2015թ. սեպտեմբերի վերջին ՀՀ պետական պարտքը կազմել է 4 մլրդ 778 մլն 509 հազար ԱՄՆ դոլար (2 տրլն 272 մլրդ 611.1 մլն դրամ)՝ 2014թ. դեպտեմբերի վերջի 4 մլրդ 441 մլն 524 հազար դոլարի դիմաց. 2015թ. առաջին ինն ամիսներին այն աճել է 336 մլն 985 հազար դոլարով կամ մոտ 7.6 տոկոսով: ՀՀ ԱՎԾ-ի տվյալներով՝ Հայաստանի համախառն պետական պարտքը 2016թ. կկազմի ՀՆԱ-ի 49,4 տոկոսը: Fitch Ratings միջազգային վարկանշային գործակալությունը Հայաստանի իր հերթական դիտարկման մեջ կանխատեսել է, որ Հայաստանի պետական պարտքը 2017թ. կաճի մինչև 52,4 տոկոսով՝ ՀՆԱ-ի համեմատ, մինչդեռ, ըստ ՀԲ-ի կանխատեսումների, հաջորդ երկու տարիներին պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը կնվազի 2017-ին 51.5%-ով, 2018-ին՝ 50.04%-ով:
 
Այս երկու կանխատեսումներով հանդերձ, ակնհայտ է դառնում, որ եթե անգամ հնարավոր լինի զսպել պետական պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցության 50 տոկոսի սահմանաչափին հասնելը, միևնույն է, այս ցուցանիշը գտնվում է վտանգավորության բարձագույն մակարդակում, ՀՀ պետական պարտքը հասել է իր «պիկին» և լուրջ քայլեր են անհրաժեշտ ձեռնարկել խնդիրը լուծելու համար, հակառակ դեպքում վտանգը և կորուստները կարող են աղետաբեր և կործանարար լինել մեր երկրի տնտեսության համար:

Հայկ Բեջանյան, Past.am վերլուծաբան

Հայաստանի և Թուրքիայի երկկողմ երկխոսության մակարդակով արդեն հասունացել է այն պահը, երբ-որ սիմվոլիկ և նույնիսկ ոչ սիմվոլիկ քայլեր պետք է տեղի ունենան. Փաշինյան Դու էլ ես դա անում ամեն օր, բայց չգիտես՝ ինչ վտանգի ես ենթարկվումԲախվել են ուղևորատար ավտոբուսը և բեռնատարը. կա 9 զnհ, 21 վիրավnր Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ. oդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կնվազի 5-7 աստիճանով Համաշխարհային ճանաչում ունեցող երկրորդ «գասկոնացին»... Դ'Արտանյանից հետո. «Փաստ»Նախքան Ամանոր ձյո՞ւն կգա․ ի՞նչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին Ոչ օլիմպիական մարզաձևերի միությունը պարգևներ է հանձնել պատերազմում վիրավորված մարզիկներին Վիճաբանություն Երևանում, անչափահասները ծե ծել են 16-ամյա տղայի, ով հետո տեղափոխվել է հիվանդանոցԱդրբեջանական բենզինի երկրորդ շահառուն Սամվել Ալեքսանյանն է ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ( 25 դեկտեմբեր). Մեծ հանրահավաք Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում. «Փաստ»Ադրբեջանից նավթ գնելով, Հայաստանը կախվածության մեջ է հայտնվելու․ Ավետիք ՀարությունյանՓաշինյանին ոչ Հայկ Սարգսյանն է պետք, ոչ՝ նրա հարազատները Բաքուն պատրվակ է փնտրում. ինչի՞ց են կատաղել ագրեսիայի աղբյուր Ադրբեջանում. «Փաստ»Փաշինյանի իշխանությունը փակում է «Շողակաթ» հեռուստաընկերությունը ՀԱԵ-ի վրա հարձակումը կրոնական հարց չէ, այլ պատմական ուղեծրի ձևափոխում. «Փաստ»Պետությունը, որը գտնում է գումար պարգևավճարների համար, բայց «չի գտնում» թոշակի բարձրացման համար, գիտակցաբար նվաստացնում է իր տարեց քաղաքացիներին. Հրայր ԿամենդատյանԱմեն պատգամավոր 3 միլիոն դրամ պրեմիա է ստացել. Էդմոն ՄարուքյանԱյն մասին, թե ինչու գործող վարչախումբն ընդունակ չի կանգնեցնել արտաքին քաղաքական ձախողումների շարանը. Ավետիք Չալաբյան«Հայտնվել է շրջափակման մեջ, գերի չընկնելու համար մենամարտի բռնվել թշնամու հետ». Դավիթ Ասլիյանն անմահացել է սեպտեմբերի 27-ին Մատաղիս-Թալիշ սահմանագծին. «Փաստ»«ՀայաՔվեականների» խաչքավորությամբ Սանահինում մկրտվեցին մի խումբ լոռեցիներԱվստրալիան կսկսի անվճար արևային էլեկտրաէներգիա բաշխել քաղաքացիներինՈվ է իրականում տուժում Վաշինգտոնում կնքված հուշագրի գործարկումից․ ԱՄՆ-ի հետ հուշագրի ստորագրման բացասական հետևանքները Գործող իշխանության հակաեկեղեցական քայլերը Վիճաբանություն Երևանում, անչափահասները ծեծել են 16-ամյա տղայի, ով հետո տեղափոխվել է հիվանդանոցԿհավաքագրվի վարելահողերի չօգտագործվող տարածքների մասին ամբողջական տեղեկատվություն. «Փաստ»Վթար. ջուր չի լինելու Աշխարհաքաղաքական նոր դասավորությունը և տարածաշրջանային ամբիցիաների հատումը. «Փաստ»ՀՀ ԱԳՆ–ն հայտնել է, թե երբ կսկսվի «Թրամփի ուղու» շինարարությունը Ներքաղաքական տարվա... զրոյական կետը. «Փաստ»Դոլարը թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացել․ փոխարժեքն՝ այսօր Բժշկության աղոթք«Այս իշխանությունների վերարտադրման պարագայում զոհասեղանին ենք դնելու Հայաստանի Հանրապետության գոյի և հետագա ճակատագրի հարցը». «Փաստ»Անկում՝ առանց անկարգելի. մինչև ո՞ր կետը. «Փաստ»Արդեն բացեիբաց են խոստովանում, որ նպատակը Եկեղեցին քանդելն է. «Փաստ»Արդյո՞ք բացահայտվում են խարդախությունները. «Փաստ»Ժողովուրդն ու Եկեղեցին միասնական են՝ ընդդեմ իշխանության հակաեկեղեցական արշավի. «Փաստ»«Ալ Նասրը» 5:1 հաշվով հաղթեց «Ալ Զավրային» 22-ամյա երիտասարդը համարանիշները գողացել էր գումար շորթելու նպատակով Մահացել է REN TV-ի հիմնադիրը Կաթողիկոսի օրհնությամբ Մայր Տաճարում տեղի է ունեցել դպրության, աստիճանների տվչության արարողություն Նախքան Ամանոր ձյուն կգա՞․ ի՞նչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին Արթուր Դավթյանի վարկանիշը գերազանցել է անհրաժեշտ 2,500-ի շեմը, ինչի շնորհիվ նա կստանա գրոսմայստերի կոչումը «Ուսումնասիրվել է հուշահամալիրի շինարարական աշխատանքների՝ նախագծային լուծումներին համապատասխանությունը». ԿԳՄՍՆ Ողբերգական ավտովթար է տեղի ունեցել․ զոհ ու վիրավորներ կան Հայտնի հեռուստահաղորդավարը ընկել է շենքի տանիքից Արտառոց դեպք Երևանում․ Իջևանի հիվանդանոց դիմած երիտասարդը հայտնել է, որ իր նկատմամբ Երևանում պարեկը բռնություն է կատարել «Եվրոմեդիա24»–ը «Հայ երգի պահապան» պատվավոր մրցանակը շնորհել է Ռուբեն Մաթևոսյանին (տեսանյութ)34-ամյա վարորդը «Hongqi»-ով վրաերթի է ենթարկել փողոցը թույլատրելի հատվածով անցնող 3 աղջկա Ավտովթար․ բեռնատարը դեպքի վայրից դիմել է փախուստի Մենք մեր հակառակորդներին ասացինք` Հայաստանը թույլ չէ, պարզապես ունի թույլ ղեկավարություն. այս տարի մենք հույսը վերադարձրինք մեր ազգին