Երևան, 05.Նոյեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (30 ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ)․Առաջին հիդրոէլեկտրակայանը, առաջին արհեստական մետաքսը, առաջին հակաբիոտիկը, առաջին ատոմային սուզանավը. «Փաստ»

ԼԱՅՖ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

ՏՈՆԵՐ ԵՎ ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ

Թարգմանչի համաշխարհային օր, Աբխազիա՝ Անկախության օր, Բոտսվանա՝ Անկախության օր, Ղազախստան՝ Արդարադատության համակարգի աշխատողների օր, Ուկրաինա՝ Որդեգրման օր։

ՀԱՅ-ՀԱՅԱՍՏԱՆ

1139 – 11 բալանոց երկրաշարժ է տեղի ունեցել Գանձակում, որին զոհ է գնացել մոտ 230 հազար մարդ։

1808 – ռուս գեներալ-ֆելդմարշալ Իվան Գուդովիչը գրավել է Էջմիածինը և ընդհուպ մոտեցել Երևանին։

1915 – Թուրքիայում Ուռհայի ինքնապաշտպանության ժամանակ թուրքական զինված ուժերը հարձակվել են հայկական թաղամասի վրա և, մոտ 400 զոհ տալով, նահանջել։

1919 – ծնվել է նշանավոր գրող, բանաստեղծ Գևորգ Էմինը։

1930 – ծնվել է թատրոնի ճանաչված դերասանուհի Սվետլանա Գրիգորյանը։

1934 – ծնվել է ճանաչված կինոռեժիսոր, սցենարիստ Հենրիկ Մալ յանը։

1985 – վախճանվել է հայ խորհրդային աստղագետ, Միջազգային աստղագիտական միության «Գալակտիկաներ» հանձնաժողովի նախագահ Բենիամին Մարգարյանը։

2003 – վախճանվել է ամերիկահայ իրավաբան Ռոբերտ Քարդաշյանը։

2006 –Երևանում տեղի է ունեցել Ֆրանսիայի հրապարակի բացման հանդիսավոր արարողությունն ու «Շառլ Ազնավուրը և իր ընկերները» բացօթյա համերգը:

2011 – ՀԱԿ-ը ազդարարել է շուրջօրյա հանրահավաքների մեկնարկի մասին։

2020 –ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդը կոչ է արել Հայաստանին և Ադրբեջանին՝ անհապաղ դադարեցնել ռազմական գործողությունները Լեռնային Ղարաբաղում:

2023 – ավարտվել է Արցախի Հանրապետու թյան տա րած քից բռնի տեղա հանությունը. բռնագաղթածների թվաքանակը կազմել է 100480, Արցախի Հանրապետության տարածքում մնացել է մի քանի տասնյակ հայ:

ԱՇԽԱՐՀ

1207 – ծնվել է պարսից կանոնիկ բանաստեղծ-սուֆիստ Ջալալեդդին Ռումին։

1399 – Հենրիխ 4-րդը դարձել է Անգլիայի թագավոր։

1452 – գերմանական Մայնցում Հովհաննես Գուտենբերգի կողմից առաջին անգամ տպագրվել է «Աստվածաշունչը»։

1630 – Ամերիկայում կայացվել է առաջին մահվան դատավճիռը Ջոն Բիլլինգտոնի նկատմամբ. նրան կախել են սպանության համար։

1715 – ծնվել է ֆրանսիացի փիլիսոփա Էտիեն դե Կոնդիլ յակը՝ ասոցիատիվ հոգեբանության հիմնադիրը։

1791– տեղի է ունեցել Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտի «Կախարդական սրինգ» օպերայի առաջնախաղը։

1799 – ռուս զորահրամանատար Սուվորովի Շվեյցարական արշավանքի ժամանակ տեղի է ունեցել ճակատամարտ Գլարուսի մոտ։

1809 – ԱՄՆ-ի Ուեյն ամրոցում տեղի է ունեցել պայմանագրի ստորագրում հնդկացիների հետ, ըստ որի, հնդկացիները ամերիկացիներին են զիջել 3 միլիոն ակր հող։

1846 – Չարլտոնում (ԱՄՆ, Մասաչուսեթս նահանգ) բժիշկ Ուիլ յամ Մորտոնը աշխարհում առաջին անգամ ատամ է հանել՝ որպես անզգայացում օգտագործելով դիէթիլ եթերը։

1882 – Էպպլտոնում (ԱՄՆ, Վիսկոնսին նահանգ) Ֆոքս գետի վրա գործարկվել է աշխարհում առաջին հիդրոէլեկտրակայանը, որը սկսել է հոսանք մատակարարել բազմաթիվ սպառողների. կայանի հզորությունը կազմել է 12,5 կիլովատտ։

1895 - Մադագասկարը անցել է Ֆրանսիայի ենթակայության տակ։

1897 – վախճանվել է միանձնուհի, կաթոլիկ սուրբ Թերեզ Լիզյոացին՝ այն չորս կանանցից մեկը պատմության մեջ, որն արժանացել է Եկեղեցու դոկտորի կոչման։

1901 –Ֆրանսիայում մտցվել է 36 կիլոմետր/ժամ արագությունը գերազանցող ավտոմեքենաների պարտադիր գրանցում։

1902 – արտոնագրվել է առաջին արհեստական մետաքսը (վիսկոզա)։

1928 – անգլիացի մանրէաբան Ալեքսանդր Ֆլեմինգը հայտարարել է, որ հայտնագործել է առաջին հակաբիոտիկը՝ պենիցիլինը։

1929 – Ֆրանկֆուրտ-Մայնում գերմանացի ավտոկոնստրուկտոր Ֆրից ֆոն Օփելը, որը հանրահայտ Ադամ Օփելի թոռն է, իրականացրել է թռիչք հրթիռային շարժիչով ինքնաթիռով. 75 վայրկյանի ընթացքում նա անցել է 3 կիլոմետր։

1954 – անցնելով բոլոր փորձարկումները՝ մարտական հերթապահության է անցել առաջին ատոմային սուզանավը՝ «Նաուտիլուսը» (ԱՄՆ)։

1964 – ծնվել է իտալացի դերասանուհի Մոնիկա Բելուչին։

1975– հայտնաբերվել է Յուպիտերի արբանյակ Ֆեմիստոն։

1994 – Կանադայի Գերագույն դատարանը որոշել է, որ սեռական ոտնձգությունների մեջ մեղադրվող տղամարդը որպես մեղմացուցիչ հանգամանք կարող է ներկայացնել իր հարբած լինելու փաստը։

1999 – սկսվել է Երկրորդ չեչենական պատերազմը։

2005 – դանիական «Jyllands-Posten» թերթում տպագրվել են Իսլամ կրոնի հիմնադիր Մուհամմեդ մարգարեի ծաղրանկարները, ինչը բողոքի մեծ ալիք է բարձրացրել մահմեդական աշխարհում։

2009 –Եվրամիության հանձնաժողովը եզրակացրել է, որ Հարավային Օսիայում պատերազմը սկսել է Վրաստանը, սակայն նաև մեղադրվել է Ռուսաստանը՝ հակամարտությանը սադրելու և ոչ համարժեք պատասխան տալու մեջ։

2015 – Սիրիայում սկսվել է Ռուսաստանի զինված ուժերի ռազմական օպերացիան։

2022 – Ուկրաինայում հատուկ գործողության ժամանակ Ռուսաստանն, ըստ Դոնեցկի, Լուգանսկի, Խերսոնի և Զապորոժիեի մարզերում անցկացված հանրաքվեի արդյունքների, այդ մարզերը ընդգրկել է ՌԴ կազմի մեջ:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Հեշտ փորձառություն = բարձր լոյալություՄեծ պատիվ է, որ մոտ տաս տարի ղեկավարել եմ Հայաստանի Զինված ուժերի հետախուզության վարչությունը․ Արշակ ԿարապետյանԻշխանությունը ձախողեց կաթողիկոսին հրաժարական պարտադրելու գործը Դպրոցական աղջկա փայծաղը պատռվել է խաղահրապարակում խաղալու ժամանակՀայ ժողովրդին հենց ազգայինն է պետք․ Նաիրի ՍարգսյանԱմերիաբանկի կորպորատիվ վարկային պորտֆելը գերազանցել է 1 տրիլիոն դրամըՆիկոլը դարձել է Ալիևի հոգեբանը, փորձում է մեզ համոզել, որ լավ մարդ է, «հիմնավոր» ամբիցիաներ ունի Ինչ եղանակ կլինի նոյեմբերի 5-ից 10-ը ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից Եզրաս արք. Ներսիսյանի պարգևատրումը հստակ մեսիջ է ՀՀ կառավարությանը (տեսանյութ) Մաhացել է երգչուհի Էմմա Պետրոսյանի մայրը «ՀայաՔվեի» Ստեփանավանի գրասենյակում հյուրընկալվել են Աշոտաբերդ թաղամասի փայտաշեն տների հրդեհից տուժած բնակիչներըԻշխանությունը կարող է գնալ արտահերթի Դասի ժամանակ առևանգել են ֆիզկուլտուրայի ուսուցչինԶՊՄԿ-ում մեկնարկել է «Վարքագծի կանոնագրքի և Քաղաքականությունների» ուսուցման գործընթացը44-օրյա պատերազմից առաջ լուծարվել են ՀՀ ԶՈւ չորս ռեզերվային գնդերը. Ավետիք ՉալաբյանՀայաստանը՝ գլոբալ ֆինանսական ու տեխնոլոգիական քննարկումների կենտրոնում Բոլոր փորձարկված շրթներկերում հայտնաբերվել է թունավոր կադմիում. վերջին հետազոտություններըԵրրորդ ժամկետի մոլորությունը և ժողովրդի մենակության վտանգը Ամիօ բանկը՝ հեղինակավոր Khaleej Times-ում Ինչպես է Փաշինյանը խաղում Ալիևի «Արևմտյան Ադրբեջանի» սցենարով Նոյեմբերը պատրաստվում է երեք մագնիսական փոթորիկների. երբ սպասել դրանցՀայաստան է ժամանել բիլիարդի բազմակի աշխարհի չեմպիոն Իոսիֆ Աբրամովը. Գագիկ ԾառուկյանՍերժ Սարգսյանի դեմ քրեական գործերը, որոնք հիմնված են կեղծ մեղադրանքների և մտացածին իրողությունների վրա, 7 տարուց ավելի է անպտուղ շարունակվում են․ Աբրահամյան Վթար. ջուր չի լինելու մի շարք հասցեներում Մենք շատ լավ ենք պատկերացնում գյուղացու հոգսը և պատրաստակամ ենք միշտ լինել նրա կողքին. Սևակ Խաչատրյան Մերձիշխանական շրջանակները ցնծում են. Ադրբեջանից ցորեն է գալիս Հայաստան․ Էդմոն Մարուքյան«Երջանկության քարտեզը»՝ ըստ աստղագուշակի նշաններիՄահացել է հեռուստահաղորդավար, դերասան Յուրի Նիկոլաևը Ուժեղ երկրաշարժ է տեղի ունեցել ՌԴ-ում ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհները հիմնականում անցանելի են Իրավապահ մարմինների և պաշտոնյաների շրջանում գործում է վախը. Հոգեւորականների որս է սկսվել. Կոստանյան Ինչպե՞ս ապրել խաղաղ և անվտանգ․ համապարփակ անվտանգություն. ՀայաՔվե հիմնասյուներԴոլարն ու ռուբլին թանկացել են․ փոխարժեքն՝ այսօր Օրվա խորհուրդ ՌԴ-ն Ադրբեջանին այս տարի մատակարարել է առնվազն 5 միավոր ТОР-М2Е զենիթահրթիռային համալիր. քաղաքագետՕդի ջերմաստիճանն կբարձրանա 3-5 աստիճանով․ ի՞նչ եղանակ սպասել նոյեմբերի 5-ից 9-ը ԱՄՆ նահանգներից մեկի խոշոր հիվանդանոցը սխալմամբ մահվան մասին ծանուցումներ է ուղարկել ավելի քան 500 ողջ բուժառուի Ռուսական դռոնային հարձակում՝ 2 քաղաքացու մահվան պատճառ Կուպյանցի շրջանում Աշոտ Մովսիսյանը դարձել է Եվրոպայի Մ23 տարեկանների առաջնության ոսկե մեդալակիր ԱՄՆ-ն ցանկանում է Ռուսաստանի հետ կնքել մարտավարական միջուկային զենքի վերահսկողության մասին պայմանագիր Կոտրել են սգո սրահի ապակիները և փորձել գողություն կատարել ՌԴ նախագահը Ալեքսանդր Նևսկու շքանշան է շնորհել Հայ Առաքելական եկեղեցու Ռուսաստանի և Նոր Նախիջևանի թեմի առաջնորդ Եզրաս արքեպիսկոպոսին ՉԼ․ ՊՍԺ-ի եւ «Բավարիայի» մեկնարկային կազմերը Հայաստանում էլեկտրական սկուտերների հետ կապված վթարների թիվն աճել է ավելի քան երեք անգամ Կաթողիկոսն ընդունել է Արգենտինայի օրենսդիր մարմնի ներկայացուցիչներին Ռուսական ծագման ցորենը ՌԴ-ից երկաթուղով տեղափոխվում է Հայաստան՝ Ադրբեջանի տարածքով. Պապոյան Կյանքից հեռացել է ռուս հայտնի հեռուստահաղորդավար Յուրի Նիկոլաևը 2 մարդ զոհվել է, 3-ը՝ հոսպիտալացվել․ Ծաղկահովիտ-Ապարան ճանապարհին մեքենաներ են բախվել 13-ամյա Տիգրան Համբարձումյանը՝ բաց կայծակնային շախմատի մրցաշարի չեմպիոն ԱՄՆ-ը նոր պատժամիջոցներ է սահմանել Չինաստանի և Հյուսիսային Կորեայի դեմ