Երևան, 14.Սեպտեմբեր.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (21 ՄԱՐՏԻ). Սաքսոֆոնի արտոնագրումը, «Թվիթթերի» ստեղծումը, գերձայնային արագության պայմաններում իրականացված առաջին կատապուլտացումը. «Փաստ»

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

ՏՈՆԵՐ ԵՎ ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ

Դաունի սինդրոմ ունեցողների համաշխարհային օր, Պոեզիայի համաշխարհային օր, Ռասայական խտրականության վերացման համաշխարհային օր, Տիկնիկային թատրոնի համաշխարհային օր, Անտառների համաշխարհային օր, Արաբական աշխարհ՝ Մայրերի օր, Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն՝ Մարդու իրավունքի օր, Վրաստան՝ Սահմանապահի օր, Նամիբիա՝ Անկախության օր, Իրաք՝ Գարնան օր, Ճապոնիա՝ Գարնանային գիշերահավասարի օր։

ՀԱՅ–ՀԱՅԱՍՏԱՆ

1763 –վախճանվել է Հայոց կաթողիկոս Հակոբ Ե Շամախեցին։

1828– Ռուսաստանի ցար Նիկոլայ Առաջինի հրամանագրով ստեղծվել է Հայկական մարզը Երևան կենտրոնով:

1878– ծնվել է թատրոնի դերասանուհի Հասմիկը։

1898 – ծնվել է հնագետ, պատմաբան, վիմագրագետ Սեդրակ Բարխուդարյանը։

1902 – ծնվել է հայ խորհրդային ֆիտոֆիզիոլոգ Միքայել Չայլախյանը։

1926 – ծնվել է վիրաբույժ–ուռուցքաբան Միքայել Հայրապետյանը։

1942 – վախճանվել է բանաստեղծ Վահան Միրաքյանը։

1981– գործարկվել է Արփա – Սևան ջրանցքը։

1988– տեղի է ունեցել ԽՄԿԿ ԿԿ Քաղբյուրոյի նիստ, որի ընթացքում քննարկվել է Հայաստանում աճող ազգային–ժողովրդական շարժումը և «Ղարաբաղ» կոմիտեի գործունեությունը։

1992–Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ժամանակ կողմերի միջև կնքվել է ժամանակավոր մեկշաբաթյա հրադադար, որի ավարտից անմիջապես հետո ադրբեջանական բանակը ձեռնարկել է լայնամասշտաբ հարձակում Ստեփանակերտի վրա։

2002–կառավարությունն իր համաձայնությունն է տվել Հայաստանի և Ռուսաստանի կառավարությունների միջև համաձայնագրի կնքման առաջարկությանը, որով մի շարք պետական ձեռնարկություններ փոխանցվել են Ռուսաստանին՝ այդ երկրին ունեցած 94 մլն դոլար պարտքի դիմաց: Դրանք են՝ Հրազդանի ՋԷԿ–ը, «Մարս» գործարանը և ռազմաարդյունաբերական համալիրի հետ կապված երեք գիտական հաստատություններ։

2006 – վախճանվել է դերասան Գևորգ Աշուղյանը։

2008 – Երևանում վերացվել է արտակարգ դրությունը։

2015–Հայաստանը թողարկել է 500 միլիոն դոլարի պարտատոմսեր՝ 10 տարի ժամկետով և 7,5 տոկոս եկամտաբերությամբ։

2016– Պոեզիայի համաշխարհային օրը Երևանում՝ Հայաստանի գրողների միության հարևանությամբ, բացվել է Լևոն Անանյանի անվան Պոեզիայի պուրակը:

2017–նախաստորագրվել է Հայաստան– ԵՄ Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը։

2019– կառավարության որոշմամբ ապրիլի վերջին շաբաթ օրը համարվել է «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու օր»:

2021–վախճանվել է Հայաստանի կոմպոզիտորների միության անդամ, կոմպոզիտոր Սուրեն Զաքարյանը:

2022– Ադրբեջանի ուղիղ միջամտության հետևանքով Արցախում կրկին դադարեցվել է գազամատակարարումը:

ԱՇԽԱՐՀ

630 – Բյուզանդիայի կայսր Հերակլիոս Ա–ն պարսիկներից հետ է վերցրել Հիսուս Քրիստոսի խաչափայտը և վերադարձրել այն Երուսաղեմ։

1098 –Ռոբերտ Մոլեմսկին Սիտոյում հիմնադրել է Ցիստերցիանցիների օրդենը։

1413 – Հենրիխ 5–րդը դարձել է Անգլիայի թագավոր։

1556 –Օքսֆորդում այրել են եպիսկոպոս Թոմաս Կրանմերին, որը Ավետարանը թարգմանել էր անգլերեն։

1666 –Կանադայում տեղի է ունեցել առաջին մարդահամարը, որի ժամանակ արձանագրվել է, որ երկրի բնակիչների թիվը կազմում է 3000 մարդ։

1685– ծնվել է գերմանացի հռչակավոր երգահան Յոհան Սեբաստիան Բախը։

1768 –ծնվել է ֆրանսիացի մաթեմատիկոս և ֆիզիկոս Ժոզեֆ Ֆուրիեն։

1839 – ծնվել է ռուս կոմպոզիտոր Մոդեստ Մուսորգսկին։

1843 –ըստ Յոթերորդ օրվա ադվենտիստների, այդ օրը պետք է հայտնվեր Հիսուս Քրիստոսը։

1844 –համարվում է Բահայի օրացույցի սկզբի օր։

1846 –բելգիացի փողային երաժշտական գործիքների վարպետ Ադոլֆ Սաքսը արտոնագրել է սաքսոֆոնը։

1857– Ճապոնիայում տեղի է ունեցել երկրաշարժ, որի հետևանքով զոհվել է ավելի քան 100 000 մարդ:

1871 – Օտտո ֆոն Բիսմարկը նշանակվել է Գերմանիայի առաջին կանցլեր։

1917 –բոլ շևիկների կողմից ձերբակալվել են Ռոմանովների ընտանիքի անդամները, որոնք հետագայում գնդակահարվել են։

1921– հռչակվել է Վրաստանի Հանրապետությունը, որի մեջ, համաձայն Իոսիֆ Ստալինի հրամանի, մտել են Աջարիան, Աբխազիան և Հարավային Օսիան։

1923 – Փարիզում ոմն բժիշկ Ռոժեն հանդես է եկել հայտարարությամբ առ այն, որ ծխելը օգտակար է առողջության համար, քանի որ նիկոտինը ունի հակամանրէային ազդեցություն։

1925– ԱՄՆ–ի Թենեսի նահանգում ընդունվել է մի օրենք, որն արգելել է Չարլզ Դարվինի էվոլ յուցիոն տեսության դասավանդումը, քանի որ այն հակասում է Աստվածաշնչին։

1936 – վախճանվել է ռուս կոմպոզիտոր և դիրիժոր Ալեքսանդր Գլազունովը։

1946 –Նյու Յորքում ստեղծվել է ՄԱԿ–ի ժամանակավոր շտաբ–բնակարանը։

1962 –ըստ ամերիկացիների, գերձայնային արագության պայմաններում իրականացվել է առաջին կատապուլտացումը, որը իրականացրել է գորշ արջը՝ դուրս նետվելով 10 կմ բարձրությունից մոտ 1400 կմ/ժամ արագությամբ և հաջողությամբ հասել գետնին։

1963 –փակվել է ԱՄՆ–ի Սան Ֆրանցիսկոյի ծովածոցում գտնվող մաքսիմալ անվտանգության Ալկատրաս բանտը։

1981 –ԱՄՆ–ում արձանագրվել է Լինչի դատաստանի վերջին դեպքը, որի զոհ է դարձել աֆրոամերիկացի Մայքլ Դոնալդը։

1990 –Նամիբիան հայտարարել է իր անկախությունը ՀԱՀ–ից։

1998 – վախճանվել է բալետի ռուս պարուհի Գալինա Ուլանովան։

2000 – Հովհաննես Պողոս 2–րդը կատարել է այց Իսրայել, որը որևէ Հռոմի պապ չէր իրականացրել։

2006 –Ջեկ Դորսին ուղարկել է առաջին հաղորդագրությունը առ այն, որ ստեղծել է «Թվիթթեր» սոցիալական ցանցը։

2012– վախճանվել է իտալացի բանաստեղծ և սցենարիստ Տոնինո Գուերան։

2014– Ռուսաստանի Դաշնային խորհուրդը հաստատել է Ղրիմը Ռուսաստանին միացնելու պայմանագիրը։

2022– Չինաստանի Տենսյանե նահանգում ընկել է Բոինգ–737 մարդատար ինքնաթիռը, զոհվել է 132 մարդ:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Էլբրուսում ճոպանուղու վթարից հետո 25 լեռնագնաց մնացել է լեռան վրա «Բավարիայի» հաղթանակը՝ 5:0 (տեսանյութ) Զելենսկին վիրավորվել է Թրամփի` «սա Բայդենի և Զելենսկու պատերազմն է» հայտարարությունից Սեպտեմբերի 15-ին, 16-ին, 17-ին, 18-ին, 19-ին գազ չի լինի․ հասցեներ Հայաստան կժամանի Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր Անտոնիու Կուխեայի պատվիրակությունը Ի՞նչ եղանակ սպասել սեպտեմբերի 14-ից 18-ը ԵԱՏՄ դրոշը բարձրացվել է Էլբրուսի վրա Կա 10 վիրավոր․ «Թալինի վիշկա»-ի մոտ բախվել են 2 «Opel»-ները և «Chevrolet»-ը Ավտովթար է տեղի ունեցել Զովունի-Եղվարդ ճանապարհին. մոպեդավարը հոսպիտալացվել է Սպերցյանն ընդդեմ Սևիկյանի․ Կրասնոդարը հաղթեց, Սպերցյանը՝ գոլային փոխանցման հեղինակ Համացանցի հիթ դարձած Arame & D'Litte-ի երգի պրեմիերան` «Նամակ իմ աղջկան» Լեհաստանում անհայտ անձինք կտրել են ուկրաինական եկեղեցու գլխավոր գմբեթի խաչը Արսեն Գրիգորյանն ու Անժելա Սաֆարյանը նկարահանվել են նոր ֆիլմում Վարորդը վրաերթի է ենթարկել քաղաքացիներին, նրանք հոսպիտալացվել են Մեծի Տանն Կիլիկիո Հայր սուրբը ընդգծել է միջեկեղեցական հարաբերությունների բարգավաճման կարևորությունը Լեհաստանը ռազմական ինքնաթիռներ է տեղակայել` Ուկրաինայում անօդաչու թռչող սարքերի հարվածի սպառնալիքի պատճառով Վթար է. ջուր չի լինելու 18-ամյա Համլետ Մանուկյանի պատվին մարմնամարզության նոր տարր կանվանվի Արմաշ գյուղի տներից մեկում հրդեհ է բռնկվել Ավտովթար Աբովյանի եկեղեցու մոտ. 3 վիրավորները 48-ամյա տղամարդն ու նրա երկու որդիներ են Արտակարգ դեպք Վանաձոր քաղաքում Ռուսաստանի Օրյոլի մարզում երկաթուղու վրա պայթյուն է տեղի ունեցել. 2 մարդ զոհվել է «Սպարտակ»-ի գլխավոր մարզիչը հեռացվել է Մոսկվայում փող շատ է, բայց միշտ և ամենուր չի բավականացնում. Պուտին Էլինա Ավանեսյանը հիվանդության պատճառով դադար է վերցնում կարիերայում Կալանավորվել է Վրաստանի պաշտպանության նախկին նախարարը Նոր Հաճնում հրդեհ է բռնկվել Երևանի 4 վարչական շրջանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան Մադրիդի սրճարանում պայթյունի հետևանքով 14 մարդ է վիրավորվել Երեւանում վաղը մի խումբ հայեր կհավաքվեն ԱՄՆ դեսպանատան դիմաց հարգանքի տուրք մատուցելու Չարլի Քըրքի հիշատակին Այս իշխանությունը 100% կախվածություն ունի Թուրքիայից և Ադրբեջանից«Ինտերի» մեկնարկային կազմը Ֆուտբոլի լրագրողների Հայաստանի հավաքականը՝ Եվրոպայի լրագրողների առաջնության հաղթող Դիանա Եղոյանը հրաշալի ելույթ է ունեցել «Ну-ка, все вместе!» մրցույթում․ նա կիսաեզրափակչում է (տեսանյութ) Պուտինը Մոսկվայում նոր Ազգային տիեզերական կենտրոն է բացել Հարյուր հազարավոր մարդիկ դուրս են եկել փողոցներ․ Անգլիա (տեսանյութ) Ըմբիշ Արման Անդրեասյանը հաղթել է ադրբեջանցի մրցակցին և անցել կիսաեզրափակիչ (տեսանյութ) Վթար Արտենի-Արագածավան ճանապարհին․ վիրավnրներ կան Խափանման միջոց կալանքը փոխարինվեց ՀՀ-ից բացակայելու արգելքով․ Սոսե Չանդոյան «Մանթաշյանց» գործարարների ակումբը բիզնեսի շահերը պաշտպանող օրենսդրական փոփոխություններ է առաջարկել Մեր ուղին միանշանակ պայքարն է` առանց որի չի լինի կյանք, հայրենիք և ազատություն. Տիգրան ԱբրահամյանՉինաստանը դժգոհ է ԱՄՆ-ից առևտրային բանակցություններից առաջ Ի վերջո ի՞նչ խնդիր էր լուծում ԵԱՀԿ Մինսկի խումբըԻմացա՝ Հայաստանում պատերազմ ա սկսվել, բայց չէի պատկերացնում, որ դա իմ ընտանիքին ա կպնելու․ այսօր Ջերմուկի մարտերի 3-րդ տարին է Հրդեհ Դիլիջան քաղաքում․ կանխվել է տարածումը դեպի ռեստորան Արցախն Ադրբեջանից ժամանակին անջատվել է` միջազգային իրավունքի և ԽՍՀՄ կանոններով. Արմեն ՄանվելյանԹուրք-ադրբեջանական պահանջներին հարմարվելն անիմաստ է. Ավետիք ՉալաբյանԹրամփը կրկին շփոթել է Հայաստանը Ալբանիայի հետ Հայ-թուրքական իմիտացիա. Թուրքիայի նախապայմաններն անփոփոխ են Թեթև ինչպես գործվածքը, հզոր ինչպես արևային կայանը. չինական արևային վահանակների հզորությունը հասել է ռեկորդային մակարդակի