Հեռահար կառավարման վահանակ կամ՝ պուլտ. ինչպե՞ս է այն հայտնվել մեր կյանքում. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Այդ սարքը հայերեն կարելի է անվանել «հեռահար կառավարման վահանակ» երկար անունով, կամ կարճ՝ հեռակառավարիչ անունով, բայց ժողովրդի մոտ ընդունված է դրա ավելի կարճ անվանումը՝ պուլտ: Հեռակառավարիչը, հայտնվելով մարդկանց կյանքում, կարողացել է այն ավելի հարմարավետ դարձնել:

Հեռուստաալիքները փոխելու համար այլևս անհրաժեշտ չէ բարձրանալ բազմոցից: Այս սարքը ստեղծվել է ամերիկացի գյուտարար Ռոբերտ Ադլերի կողմից: Հեռուստատեսության ամերիկյան ակադեմիան 1956 թվականին այդ «տեխնոլոգիական հրաշքը» ստեղծողին շնորհել է «Էմմի» մրցանակ: Ռադիոտեխնիկայի ինստիտուտը տաղանդավոր գյուտարարին է հանձնել հեղինակավոր մրցանակը մարդկության համար ակնառու տեխնիկական նվաճումների համար: Բայց Ադլերից առաջ էլ շատ գյուտարարներ փորձել են հեռակառավարման վահանակ ստեղծել:

Blab-off սարքը («անջատել շատախոսությունը») թողարկվել է 1950-ականներին: Դրանից օգտվելով՝ մարդիկ հնարավորություն են ստացել բարձրացնել կամ նվազեցնել հեռուստացույցի ձայնը առանց բազմոցից վեր կենալու: Որոշ ժամանակ անց «Zenith» ընկերությանը (մասնավորապես հենց այդ ընկերությունում էր աշխատել Ռոբերտ Ադլերը) հաջողվել է թողարկել «Lazy Bones» (թարգմանաբար նշանակում է «ծույլ») անվանումը կրող «պուլտը»: Սակայն այդ սարքի և հեռուստացույցի միջև միշտ մալուխ է եղել:

Շուտով այդ ընկերությանը հաջողվել է առանց լարերի հեռակառավարման մոդել մշակել: Բայց նորաստեղծ սարքն ունեցել է չլուծված խնդիր՝ արհեստական լուսավորությունը խանգարել է սարքում օգտագործվող լուսային ազդանշանի անդրադարձմանը: Ադլերը որոշել է օգտագործել ոչ թե լուսային, այլ ուլտրաձայնային ազդանշանը: Ներդրված նորարարությունից հետո վահանակն սկսել է մասսայական պահանջարկ վայելել, քանի որ այն ավելի գործնական է եղել օգտագործման մեջ:

Դրանից հետո՝ գրեթե քառորդ դար, գյուտարարներից ոչ ոք չէր կարող ավելի լավ բան առաջարկել, քան Ռոբերտ Ադլերի հայտնագործածը, և դա մինչև 1980 թվականին ինֆրակարմիր ճառագայթման հայտնաբերումը: Ժամանակակից համարյա բոլոր հեռակառավարման սարքերի աշխատանքը հիմնված է այդ սկզբունքի վրա: Ավելացնենք, որ Ռոբերտ Ադլերն իր կյանքի ընթացքում 180 արտոնագիր է ստացել էլեկտրոնիկայի ոլորտում կատարած աշխատանքների համար:

Ուլտրաձայնային տեխնոլոգիաները և ճառագայթային խողովակները այն ոլորտներն են, որոնցում նա շատ էր սիրում հայտնագործություններ կատարել, ինչի համար էլ ժամանակին ստացել է նաև Էդիսոնի մեդալ: ԽՍՀՄ-ում հեռակառավարիչը ավելի ուշ է մուտք գործել, քան կապիտալիստական երկրներում: Սակայն խորհրդային մարդիկ ևս կարողացել են հեռակառավարել հեռուստացույցը առանց բազմոցից վեր կենալու:

Օրինակ՝ այդ նպատակի համար շատ հարմար է եղել երկար ճիպոտը, «պոլի փայտը», իսկ որոշներն էլ որպես հեռահար կառավարման վահանակ «օգտագործել» են կանանց, երեխաներին, իսկ որոշ սանձարձակներն էլ՝ անգամ զոքանչներին:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում