Ու՞ր էր, թե հայը գոնե հետին խելք ունենար․ Լևոն Տեր-Պետրոսյան
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ
ilur.am կայքում հրապարակվել է ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի անդրադարձը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ և Հայաստանում կատարվող իրադարձությունների վերաբերյալ.
Ավելի մեծ սուտ, քան «հայի հետին խելք» իմաստակությունը, երբեք գոյություն չի ունեցել, հակառակ պարագայում 1915-ի ողբերգությունից և պատմական հայրենիքի կորստից հետո հայ ժողովուրդը նոր ողբերգությունների չէր ենթարկվի։ Դժբախտաբար վերջին պատուհասից հետո անգամ տեղի ունեցող իրադարձություններն ու դրանց ուղեկցող արձագանքներն էլ ցույց են տալիս, որ մենք դատապարտված ենք «հայի հետին խելք» առասպելից չձերբազատվելու ախտին։ Բավական է հետևել, թե ինչպիսի հրապարակային խոսք է հնչում ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Սփյուռում։ Թե՛ նիկոլականները, թե՛ նրանց հակառակորդները, նույնիսկ այս պատուհասից հետո, չեն հրաժարվում իրենց հայդատական, ոչմիթիզհողական հոխորտանքներից՝ ևս մեկ անգամ ապացուցելով, որ «հայի հետին խելք» ասույթը ոչ միայն ցնորամտություն է, այլև անբուժելի հիվանդություն։
Մեր սերնդին վիճակվել է ականատես լինել հասուն ազգերի կողմից «հետին խելքի» դրսևորման մի շարք օրինակների։ Ես այդ մասին խոսել եմ դեռևս 2007թ․ իմ ելույթներից մեկում, ուստի կրկնությունից խուսափելու համար բավարար եմ համարում կատարել հետևյալ մեջբերումը․
«Շատ ժողովուրդներ ու պետություններ տարբեր հանգամանքներում ու տարբեր պատճառներով հայտնվել են համազգային աղետի առջև։ Հայերն ու հրեաները ենթարկվել են ցեղասպանության։ Գերմանիան ու Ճապոնիան ջախջախիչ պարտություն կրելով, հիմնահատակ ավերվել են։ Օսմանյան Թուրքիան, Բրիտանիան և Ռուսաստանը կորցրել են իրենց հզորագույն կայսրությունները։ Նրանցից յուրաքանչյուրն իր ողբերգությունը համարում է եզակի. ինչպես արտահայտվել է Տոլստոյը՝ «Երջանիկները նման են իրար, իսկ դժբախտները՝ դժբախտ յուրովի»։ Սակայն համազգային ողբերգություն ապրած համարյա բոլոր ժողովուրդներն ու պետություններն էլ այդ ողբերգությունը դարձրել են ոչ թե հուսալքության կամ թերարժեքության, այլ ապաքինման ու հզորացման գործոն։ Նրանք իրենց մեջ ուժ են գտել ոչ միայն ամոքելու իրենց վերքերը, ազատվելու պատմական բարդույթներից, այլև վերածնունդ ապրելու ու դասվելու աշխարհի ամենակենսունակ ու ծաղկուն պետությունների շարքը։ Ի՞նչ է մեզ խանգարում՝ շարունակ ողբալու, աշխարհից դժգոհելու և արդարություն մուրալու փոխարեն, հետևել այդ ազգերի օրինակին։ Մինչև չհաղթահարենք զոհի հոգեբանությունը, մինչև չազատվենք անցյալի բարդույթներից, մինչև չնայենք դեպի ապագա՝ մենք ժամանակակից ու կենսունակ ազգ չենք կարող դառնալ։ Այդ հոգեբանությունը հաղթահարելու միակ միջոցը Հայաստան երկրի շենացումն ու հզորացումն է՝ երկիր, որն այսօր գտնվում է բորենիների ձեռքում։ Պատմությունը հպարտության աղբյուր է շատ ազգերի համար, բայց պատմական բեռը՝ անցանկալի կապանք» (Լ․ Տեր-Պետրոսյան, Վերադարձ, Երևան, 2009, էջ 116-117)։
«Հայի հետին խելք» արտահայտությունը իմաստ կարող է ունենալ միայն այս ճշմարտությունն ըմբռնելուց հետո։
Ու՞ր էր, թե հայը գոնե հետին խելք ունենար:
Երկրի հյուսիսում հայտնաբերվել է Հիսուսի օծման պատկերով մի կոթող. Նարեկ Կարապետյան
Հռոմի պապն ու Էրդողանը կհանդիպեն՝ քննարկելու տարածաշրջանային և համաշխարհային զարգացումներին վերաբերող հարցեր
Իմ խոսքը Ազգային ժողովում քաղբանտարկյալների մասին. Ռուբեն Մխիթարյան
Ֆլիկը՝ «Չելսիից» կրած պարտության մասին
Պուտինը Բիշքեկում ղրղզական ազգային երաժշտական գործիք՝ կոմուզ է նվագել
Քիմ Քարդաշյանին քննադատել են փղի կաշվից պատրաստված հազվագյուտ Hermès Birkin պայուսակի համար
Ցավակցում եմ զոհված փրկարարի ընտանիքի անդամներին, հարազատներին. Էդմոն Մարուքյան
Օդի աղտոտվածությունն այս տարածաշրջանում ունի խիստ սեզոնային բնույթ և պայմանավորված է առավելապես աշխարհագրական գործոններով․ Տիգրան Ավինյան
Արմանը, ինչպես և ամբողջ մրցաշարը, տպավորիչ էր․ նրան տիտղոսային մենամшրտից զրկելը կլինի իսկական հшնցագործություն․ Բադաև
Խաղաղությունը՝ լոզո՞ւնգ, թե արտաքին քաղաքականություն. հանդուրժողականությունը պետք է ձևավորվի դպրոցական տարիքից
ՆԳՆ ոստիկանությունը շարունակում է ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքի հայտնաբերումն ու առգրավումը (տեսանյութ)
Այդ երեխան մերն էր ու մեր մեջ նմանատիպ խոսակցություն երբեք չի եղել. ամուսինս երբևէ բռնության չի ենթարկել ո՛չ ինձ, ո՛չ երեխաներիս, չեմ հավատում, թե ինչու պետք է նման բան աներ. Ծափաթաղում սպանված 3-ամյա երեխայի մայր
Կարևորելով տեղեկատվական անվտանգությունը. IDBank-ը և Իդրամը APOCALYPSE CTF 2025 մրցույթի կողքին
Altterra Wines գինեգործարանը հաղթող է ճանաչվել Forbes-ի Top100Wines վարկանիշային ծրագրի «Մեծ Կովկաս» հեղինակավոր անվանակարգում
Զիջումները վերածվում են կապիտուլյացիայի, բայց խաղաղությունն այդպես էլ չի հաստատվում
Թուրքիան կշարունակի գնել ռուսական գազ. էներգետիկայի նախարար
Չարժե վաղաժամ եզրակացություններ անել Ուկրաինայի հակամարտnւթյան մոտալուտ ավարտի վերաբերյալ. Պեսկով
Էլեկտրամոբիլների ներմուծման համար ԱԱՀ-ից ազատման արտոնությունը կերկարաձգվի ևս մեկ տարով
Փրկարար է զոհվել
«Անկեղծ ես». Մագա Հարությունյանի ֆոտոշարքը
TRIPP-ը միայն խորացնելու է Հայաստանի շրջափակումը. Արմեն Մանվելյան
Արտենի գյուղում կասեցվել է կաթնամթերքի արտադրությունը
Բոլոր քաղաքագետները հայտարարում են, որ Թրամփը իր խոսքի տերն է «իսկական»՝ կարող է խոստանալ և հետո իր խոսքը հետ վերցնել. Մհեր Ավետիսյան
«Աշխարհի ամենաուժեղ կինը» տիտղոսի դափնեկիրը զրկվել է տիտղոսից, երբ պարզվել է, որ նա ծնվել է տղամարդ
«Հայությու՞ն, լսել եք՞». Ինչի մասին է հայ հայտնիների սոցիալական էջերում տարածվող արշավը
Ցավալի է, որ մեր ղեկավարները երբեք չեն հավատացել սեփական հետախուզությանը. Արշակ Կարապետյան
ՄԻԵԴ-ը Թուրքիային մեղավոր է ճանաչել՝ խnշտանգnւմների արգելքը խախտելու համար
ԶՊՄԿ-ը հերքում է քաղաքական ներգրավվածությունը
Երևանում բախվել են «Volkswagen»-ը, «Toyota»-ն, «Mercedes»-ը և «Lada»-ն. կան տուժածներ
Ուկրաինայի հակամարտnւթյան կարգավորման ծրագիրը 28 կետից կրճատվել է 22-ի. Թրամփ
IDBank-ի ներկայացուցիչ Իննեսա Ամիրբեկյանը՝ Առևտրի միջազգային պալատի (ICC) Բանկային հանձնաժողովի՝ երաշխիքների հարցերով Աշխատանքային խմբի համանախագահ
Ո՞վ էր հեղափոխության ինկասատորը և ինչո՞ւ քեզ վստահեցին իշխանությունը
Ծափաթաղում 3-ամյա երեխային uպանած հայրը բռնnւթյուն է գործադրել նաև երեխայի եղբոր նկատմամբ (տեսանյութ)
«Իմ կյանքը գլխիվայր շուռ տվեց Խորենը». Էմմա Ազիզյան
Արտակ Ջումայանն ազատվել է առողջապահության նախարարի տեղակալի պաշտոնից
Արմենչիկը երևանյան մենահամերգից նոր կադրեր է հրապարակել
Չեխիայում տների տանիքներին տեղադրում են արևային վահանակներ
ՀՀ-ում երջանիկ քաղաքացի չկա, չենք կարող անտարբեր լինել այս ճչացող անարդարության մասով
Խաղաղությունը՝ լոզունգ, թե՞ կրթական ծրագրի մաս. հանդուրժողականությունը պետք է ձեւավորվի դպրոցում
Վլադիմիր Սոլովյովին փորձել են թունավnրել
Իրական քաղաքացիական հասարակություն․ մարդու իրավունքների պաշտպանության գործիքներ.ՀայաՔվե հիմնասյուներ
Հայակենտրոն, նոր և առողջ ընդդիմադիր ուժերը պետք է մեկտեղեն ջանքերը. Ավետիք Չալաբյան
Հայհոյախոս իշխանությունը չպե´տք է առաջնորդի մեզ. Ատոմ Մխիթարյան
Հոնկոնգում խոշոր hրդեհ է բռնկվել. կան զnհեր (տեսանյութ)
Վահան Ավագյանն ընդդեմ Արիանա Հովսեփյանի գործով դատարանը որոշում է կայացրել
Մարդկանց անմեղության կանխավարկածը համատարած խախտվում է. Մենուա Սողոմոնյան
Ucom-ի գլխավոր տնօրեն Ռալֆ Յիրիկյանը վկայականներ հանձնեց Կիբերանվտանգության դասընթացի մասնակիցներին
Հզոր պայթյուն, վիրավnրներ կան (լուսանկար, տեսանյութ)
Ակբա բանկը և Պրոպարկոն ամփոփել են համագործակցության մեկամյակը
Ֆիզկուլտինստիտուտից 3 անձ է կալանավորվել. ո՞րն է պատճառը
