Երևան, 27.Նոյեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Տնտե­սա­կան բա­լան­սը լի­ո­վին խախտ­վել է. ի՞նչ քայ­լեր են անհ­րա­ժեշտ

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Համաճարակի բռնկումը բացասական է ազդել համաշխարհային տնտեսության բոլոր ճյուղերի վրա, որի արդյունքում ականատես ենք լինում նոր համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամին։ Իսկ թե որքան ժամանակ կարող է տևել այսպիսի իրավիճակը, դեռևս դժվար է կանխատեսել։

Եվ քանի որ երկրների տնտեսությունները փոխկապակցված են, ապա տնտեսապես հզոր որևէ երկրում (օրինակ՝ Չինաստան) ցնցումներն ազդում են գրեթե բոլոր երկրների տնտեսական արդյունքների վրա։ Ստեղծված իրավիճակը հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է, որ երկրների կառավարությունները կարողանան ճիշտ և ժամանակին գնահատել իրադարձությունները, համապատասխան գործողությունների ծրագրեր մշակել և համագործակցել միմյանց հետ։

Եվ տնտեսական առումով այս ճգնաժամային իրավիճակը լուրջ ռիսկային տարրեր է պարունակում նաև Հայաստանի համար։ Բացի այն, որ Հայաստանի տնտեսությունը բացասական ազդակներ է ստանում արտաքին աշխարհից, ներքին ֆինանսատնտեսական բալանսը նույնպես խախտված է։

Զարմանալի չէ, որ անցած մեկ-երկու շաբաթում առևտրաշրջանառության մեծ աճ է արձանագրվել, ինչը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ քաղաքացիները նպատակ ունեն այս օրերի համար ինչքան հնարավոր է սննդի և այլ անհրաժեշտ ապրանքների մեծ պաշար հավաքել։ Մարդկանց մոտ նաև մտավախություն կար, թե կարող է առաջիկայում անհրաժեշտ ապրանքների պակաս առաջ գալ։ Եվ պատահական չէ, որ մի քանի օր խանութներում հերթեր էին գոյանում։ Եվ ընդհանրապես, սննդի առևտրի ոլորտը ծաղկում է:

Մինչ առևտրի ոլորտում աճ է արձանագրվում, տնտեսության որոշ ոլորտներում իրավիճակը շատ ծանր է։ Խոսքը մասնավորապես վերաբերում է հյուրանոցային բիզնեսին, ռեստորաններին, զվարճանքի կենտրոններին, ավիաբիզնեսին, սպասարկման և տնտեսական գործունեության այլ ուղղություններին։

Այնպիսի իրավիճակ է ստեղծվել, որ տնտեսության մի ոլորտում գերաճ է նկատվում, իսկ այլ ոլորներում՝ անկումային իրավիճակ։ Այսինքն՝ տնտեսական բալանսը լիովին խախտվել է, որն անհրաժեշտ է վերականգնել։ Սակայն այն հնարավոր չէ իրականացնել առանց պետության աջակցության։

Պետությունը պետք է անհրաժեշտ ներարկումներ կատարի այն ճյուղերում, որոնք մեծապես տուժել են շարունակվող ճգնաժամային իրավիճակից։ Եվ կոնկրետ քայլեր ձեռնարկելու հարցում մեր կառավարությունը կարող է համագործակցել այլ երկրների կառավարությունների հետ, նրանցից աջակցություն ստանալ կամ կիրառել նաև նրանց փորձը։

Իսկ այս պահին ի՞նչ ճանապարհով է առաջ շարժվում գործադիրը։ Վարչապետը կառավարության վերջին նիստին հայտարարեց, թե քանի որ ճգնաժամային իրավիճակով պայմանավորված՝ բիզնեսի որոշ ոլորտներ ֆինանսական բարդություններ են ունենալու, իրենք ճգնաժամային վարկային պորտֆելներ են առաջարկում բիզնեսին:

Այս վարկային պորտֆելների էությունն այն է, որ ֆինանսավորման որոշակի տոկոսն իրականացնում են առևտրային բանկերը և վարկային կազմակերպությունները, մնացյալը՝ 25-50 տոկոսը, ֆինանսավորում է կառավարությունը: Կառավարության տվածն անտոկոս է, իսկ բանկերի տվածի տոկոսները նույնպես սուբսիդավորում է կառավարությունը: Այսինքն՝ տնտեսվարողը զրո տոկոսով ստանում է վարկային միջոցներ:

Առաջին հայացքից թվում է, թե անտոկոս վարկերը լուրջ աջակցություն են լինելու բիզնեսի համար, սակայն այդպես չէ, քանի որ տնտեսվարողները խնդիրներ են ունենալու այս վարկերի նույնիսկ մայր գումարները վերադարձնելու հարցում։ Եթե տնտեսվարողը շարունակում է վնասներ կրել, ապա արդյոք հնարավորություն կունենա՞ մարել վարկը։

Եվ բացառված չէ, որ բիզնեսի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ ուղղակի հրաժարվեն վարկ վերցնելուց՝ մտավախություն ունենալով, թե չեն կարող այնքան շահույթ ունենալ, որ մարեն վարկի գումարները։

Իսկ ամենահավանական տարբերակն այն է, որ նրանք օպտիմալացնեն բիզնեսը կամ փոխեն իրենց գործունեության ոլորտը, ինչը կարող է բացասական հետևանքներ ունենալ։ Օրինակ՝ մեծ թվով աշխատակիցներ կարող են կորցնել իրենց աշխատանքը, և երկրում սրվի սոցիալական լարվածությունը։ Ուստի այսպիսի իրավիճակում լավագույն լուծումը կարող է լինել միայն տնտեսվարողների վնասների փոխհատուցումը, որը հնարավորություն կտա նրանց զերծ մնալ կտրուկ և անցանկալի գործողություններից։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

 

Կցրտի՞․ ի՞նչ եղանակ սպասել ձմռան առաջին օրը Ձեռք են բերվել մեծաքանակ փրկարարական միջոցներ․ ՆԳՆ Խաբեություն Հաագայի Միջազգային քրեական դատարանի անդամակցության վերաբերյալ․ Էդմոն ՄարուքյանՊատգամավորները Մոսկվա կգործուղվեն Հայ ժողովուրդը միշտ զորակցել է պաղեստինյան արդար դատին․ Արամ Ա Վեհափառ Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Անդրեն հեռացել է Հայաստանից (լուսանկարներ) Դավթաշեն կամրջի՝ Վաղարշյան փողոցից դեպի Սասնա Ծռերի փողոցի ուղղությամբ փակ են լինելու երթևեկելի երկու ուղղության 1-ին գոտիները Ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են մի քանի մեքենաներ, կա վիրավոր Տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակումը կդառնա տարածաշրջանում խաղաղության հաստատման առանցքային գործոններից մեկը. Խուդաթյան Էստոնիան 2026 թվականին Հայաստանում դեսպանություն կբացի Շրի Լանկայում ավելի քան 40 մարդ է զոհվել սողանքների և ջրհեղեղների հետևանքով Հրդեհների բոլոր օջախները մարվել են. ՆԳՆ նոր հորդորը ՆԳՆ–ից հաստատում են՝ ոստիկանության ծառայողը վերջ է դրել կյանքին «ԿԽՄԿ-ն Բաքվի հետ երկխոսությունը վերականգնելու ուղի է փնտրում». Զառա Ամատունի Փաշինյանը հանդիպել է Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու մի խումբ եպիսկոպոսների հետ «Մատչելի բնակարան՝ երիտասարդ ընտանիքներին» պետական նպատակային ծրագրի իրականացման համար գումար կհատկացվի Հոնկոնգի ողբերգական հրդեհը դառնում է Չինաստանի իշխանության ամենախոշոր փորձությունը Պուտինը հայտարարել է, թե չէր սպասում, որ ԱՄՆ-ն պատժամիջոցներ կկիրառի ԼՈՒԿՕՅԼ-ի և Ռոսնեֆտի դեմ Չարենցի փողոցում 32-ամյա վարորդը Cadillac-ով վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին. վերջինս տեղափոխվել է հիվանդանոց Պարեկային ծառայության աշխատակիցն ինքնասպանություն է գործել Փաշինյանին հնարավոր է հաղթել․ Նաիրի Սարգսյան ՀԱՊԿ երկրները հարգանքով են վերաբերվում Հայաստանի դիրքորոշմանը. Պուտին Մեր մրցակցային առավելություններից մեկն էլ այն է, որ մենք մեծամիտ չենք․ Նաիրի ՍարգսյանԻսրայելը հարվածներ է հասցրել Լիբանանին Մամիկոնյանց փողոցում բախվել են «Changan»-ը և «Nissan Rogue»-ը, այնուհետև «Changan»-ը բախվել է կայանված «BMW»-ին․ կա վիրավոր Սպանության փորձի մեղադրանքով հետախուզվող է հայտնաբերվել Բագրատաշենի սահմանային անցակետում Տարածված վիրուսի ֆոնին դպրոցները փակելու անհրաժեշտություն կա՞ Ժիրայր Լիպարիտյանի մանիպուլյացիաները Պետրոսի եթերում․ Ադրբեջանականացումը արդեն հիմա է Առեղծվածային ու nղբերգական դեպք՝ Երևանում, ավտոշուկայի հարևանությամբ հայտնաբերվել է hրազենային վնասվածքով տղամարդ Ճիշտը «ցո՞ւլն» է. ինչպես ձախողվեց նախկին օմբուդսմենը Ինչպես են արևային վահանակները լույսը վերածում էլեկտրաէներգիայի Ալլա Պուգաչովային պարտավորեցրել են ապամոնտաժել նրա կառուցած փայտե պիրսը ՍոլնեչնոգորսկումԴատախազությունը դարձել է հանցանքները պարտակող. Արմեն ՄանվելյանԲանակը թալանեցիք, կարմիր գծերը անցաք, պատասխա՛ն եք տալու․ Նառա Գևորգյան «Մեր ձևով» ժողովրդական շարժման աշխատանքային այցը ՍտեփանավանՓաշինյանը կորցրել է ժողովրդի վստահությունը ու չի տիրապետում իրավիճակին. Մարիաննա ՂահրամանյանԿլոր սեղան-քննարկում նոր աշխարհակարգի և Հայաստանի աշխարհաքաղաքական ընտրության վերաբերյալԵղանակը՝ առաջիկա օրերինԼիդյա Մանթաշյանը ազատ կարձակվի, կալանքը վերացվեց IDBank-ը թողարկել է պարտատոմսերի 2026 թվականի առաջին տրանշը Փաշինյանը գնում է Կիմ Չեն Ընի ճանապարհով, նա բռնապետ է. Ավետիք ՉալաբյանՄերձիշխանական շրջանակները սեփականել են քաղհասարակության դերը. Մենուա ՍողոմոնյանԻ՞նչ է առաջարկվում կենսաթոշակի և նպաստի շահառուների համար«Առաջարկ Հայաստանին» նախաձեռնության ներկայացուցիչների այցը Սյունիք Թուրքիան ակտիվանում է Հարավային Կովկասում Ծաղր սեփական ժողովրդի հանդեպ. ինչպե՞ս որակազրկեցին զեկույցը Ինչպես նվազեցնել ձմեռային կոմունալ ծախսերը3 հայեր այլ անձանց հետ միասին Ղրիմի կամրջի աhաբեկչության գործով դատապարտվել են ցմաh ազատազրկման Հուսալիության և ֆունկցիոնալության չափանիշ. ինչո՞ւ են խողովակային բանալիները կոչվում նաև «գազային» կամ «շվեդական». «Փաստ»