Երևան, 08.Օգոստոս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Դուք իրոք հավատո՞ւմ եք, որ փղերը վախենում են մկներից. իզուր

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մենք գիտենք, որ...

Փղերը վախենում են մկներից: Ընդ որում, համարվում է, որ այդ վախի պատճառն այն է, որ մկները կարող են անցնել փղի կնճիթի (կամ ականջի) մեջ և ստեղծել անհարմարավետության զգացում, երբեմն անգամ շնչահեղձություն: Կա նաև վարկած, որ մուկը կարող է կրծել քնած փղի ներբանը և անցնել նրա ոտքի մեջ. այդ իսկ պատճառով փղերը կանգնած են քնում:

Իրականում այդպես չէ:

Փղերը մկներից իրականում չեն վախենում: Ի դեպ, նշենք, որ փղերը ոչ միշտ են կանգնած քնում, եթե կա հնարավորություն, նրանք պառկում են: Իսկ արդյո՞ք մկնիկը կարող է այդ դեպքում նրա ներբանները կրծել: Հարց է ծագում՝ իսկ ինչի՞ համար կրծել, չէ՞ որ մկների հիմնական կերը բուսական է, բացի այդ, չնայած փղի ներբանները որոշ հատվածներում բարակ են, այնուամենայնիվ, այն ծակելու համար կրծելը տևական ժամանակ կպահանջի: Հետո էլ փոքրիկ մկնիկը օրվա ընթացքում արևի տակ գերտաքացած հսկայի մոտ գտնվելիս անպայման ջերմային հարված կստանա և կսատկի: Ինչ վերաբերում է փղի կնճիթի մեջ մուկ մտնելուն, ապա պետք է ասել, որ փիղը դրանից հաստատ շնչահեղձ չի լինի, քանի որ նա բերանով էլ է շնչում: Հետո էլ կնճիթի մեջ գտնվող մկնիկին դուրս շպրտելու համար փղին անգամ պետք չէ փռշտալ, բավական է ընդամենը խորը արտաշնչել, և մկնիկը դուրս կթռչի: Այնուամենայնիվ, մարդկանց մեջ արմատացած է այն կայուն մոլորությունը, որ փղերը վախենում են մկներից: Նշենք, որ այդ մասին դեռևս 2000 տարի առաջ Պլինոս Ավագն է գրել: Ըստ նրա խոսքերի, փղերը անգամ հրաժարվում են այն կերից, որը մկնահոտ ունի: Փղերի «մկնաֆոբիայի» մասին գրվածքներ են հայտնվել 19-րդ դարի սկզբներին, ընդ որում, այդ գրվածքները ոչ թե կենդանաբանների գրչին էին պատկանում, այլ լրագրողների: Գրվում էր, որ կրկեսի փղերին վարժեցնելիս կարևոր է, որ նրա վանդակ մուկ չմտնի, քանի որ այդ կենդանու տեսքից փիղը սարսափում է, սկսում է անկանոն շարժվել, պտտվել և արդյունքում ջարդում է վանդակը կամ էլ անգամ սատկում: Այս հոդվածները շատ արագ հետաքրքրեցին գիտնականներին, և արդյունքում բազմաթիվ փորձեր կատարվեցին մկների և փղերի մասնակցությամբ: Փորձերը բազմատեսակ էին՝ ինչպես էգ, այնպես էլ արու, ծեր և երիտասարդ, վայրի և ընտելացրած փղերի վանդակ էին լցնում մկներ և այլ կրծողներ, բայց ամեն դեպքում արդյունքը նույնն էր՝ հսկաները ուշադրություն չէին դարձնում այս մանր, արագաշարժ կենդանիներին: Գիտնականները անգամ փղի կնճիթի մեջ մուկ էին մտցնում, մկներին թաքցնում էին կերի մեջ, քնած ժամանակ էին մկներ լցնում վանդակ և այլն: Փղերը երբեք ցույց չտվեցին, որ վախեցել են, ավելին՝ հաճախ նրանք իրենց վանդակում հայտնված կրծողին էին մոտեցնում իրենց կնճիթները և հոտոտում, անգամ կնճիթով բարձրացնելով՝ մոտեցնում աչքերին՝ ավելի լավ նայելու համար: Պարզ է, որ այս փորձերի ժամանակ զգալի քանակությամբ կրծողներ են հայտնվել հսկաների ոտքերի տակ, ընդ որում՝ փղերը երբեք հատուկ չեն փորձել սպանել նրանց, այդ ամենը եղել է պատահականորեն: Ճշմարտության համար պետք է նշել, որ երբեմն առաջին անգամ փղի վանդակ մտցրած մկնիկը իրոք թեթև վախեցնում է փղին, բայց շուտով դա փոխվում է հետաքրքրության, և երկրորդ անգամ մկնիկ տեսնելիս փիղը այդ ռեակցիան չի տալիս: Ի դեպ, նույն երևույթն է նկատվում նաև, եթե փղի վանդակ են մտցնում հավ, ճագար կամ այլ կենդանի: Ստացվում է, որ փղերը հատուկ «մկնաֆոբիա» չունեն: Փիղը ընդամենը սկզբից զգուշավորություն է ցուցաբերում: Ներկայումս էլ են թերթերում երբեմն գրում, որ տրոպիկական գյուղերի բնակիչները վայրի փղերից իրենց ցանքատարածքները պաշտպանելու համար դաշտի շուրջ մկներ են բնակեցնում, որոնք էլ վախեցնում են փղերին: 

Վերջերս հանրահայտ Discovery հեռուստաալիքը փորձեր է կատարել: Երկու փղերի ճանապարհին տեղադրել են փղային գոմաղբի կույտեր, որոնք փղերի մոտենալու ժամանակ տեղաշարժվում են պարանների օգնությամբ: Փղերը այս դեպքում ոչ մի ռեակցիա չեն ցուցաբերում, սակայն եթե գոմաղբի տակից մկնիկ է դուրս պրծնում, փղերը ցնցվում են և աշխատում չմոտենալ մկնիկին: Նշենք, որ փղերը վատ տեսողություն ունեն և դժվար թե հենց սկզբից նկատեն մկնիկին, հավանաբար նրանց վախեցնում են մկնիկի շարժումները և ձայները: Ընդ որում, պետք է հաստատապես նշել, որ այդ արձագանքը ոչ թե վախի, այլ անսպասելիության հետևանք է

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը

Կամչատկայում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել Թրամփի հատուկ բանագնացն ու Ալիևը հանդիպում են ունեցել. կողմերը փաստաթուղթ են ստորագրել Ռուսաստանի հայերի միության ղեկավարը մեկնաբանել է Հայաստանի, ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի ղեկավարների վաղվա հանդիպումը Հայ-ադրբեջանական համաձայնագիրը կապահովի ՌԴ-ն և Չինաստանը շրջանցող նավթի և գազի մատակարարումները. ԱՄՆ սենատոր Վաճառված թունավոր ալկոհոլից մահացածների թիվը հասել է 12-ի․ ՌԴ Ուղևորատար ինքնաթիռը արտակարգ վայրէջք է կատարել Շերեմետևոյում Օգոստոսի 8-ին, 11-ին, 12-ին, 13-ին, 14-ին գազ չի լինելու․ հասցեներ Լոռիում երեխաների միջև վիճաբանությունն ավարտվել է 12-ամյա երեխայի դանակահարությամբ. Shamshyan.com Ռուսաստանի ԱԳՆ-ն քննադատել է Կիևին ուկրաինացի ռազմագերիներին չընդունելու համար Ֆրանսիայում պայքարում են գրեթե 80 տարվա ընթացքում երկրի ամենախոշոր անտառային հրդեհի դեմ Վանաձորում իրականացվել է հատուկ օպերացիա Ամերիկայի Հայ Դատի Հանձնախումբը Թրամփ-Փաշինյան-Ալիև գագաթնաժողովին ընդառաջ հանդես է եկել կոչով Այսօր-վաղը որոշվող՝ մեր երեխաների ապագայի մասին ճակատագրական հարցերը իշխանությունը գաղտնի է պահում․ Թաթոյան Ողբերգական դեպք՝ Շիրակի մարզում․ 39-ամյա Արտյոմ Ծ.-ն մահացել է Լիբանանը համաձայնել է «Հըզբոլլահ»-ի զինաթափման վերաբերյալ ԱՄՆ առաջարկին Երկրորդ Ղարաբաղյան պատերազմից ի վեր Իրանին զգուշացրել են Թուրանի միջանցքի սպառնալիքի մասին. իրանցի փորձագետ Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու 2025 թվականի երկրորդ եռամսյակում Հայաստանից Վրաստան է այցելել մոտ 130 հազար զբոսաշրջիկ Ցուցաբերեք զգոնություն․ Գագիկ Սուրենյանի հորդորը Պարզվել է երեկ ողբերգական ավտովթարի հետևանքով ՊՆ մահացած, վիրավոր զինծառայողների և վարորդների ինքնությունը Դատարանը մերժել է Աղվան Արշակյանի պաշտպանների միջնորդությունը՝ անընթեռնելի և անորակ փաստաթղթերի հիմքովՍելավահոսքի սպառնալիք կա, զգոն եղեք․ Լարսը փակ է Միացյալ Նահանգները Պուտինին առաջարկել է Ուկրաինայում հրադադարի դիմաց վերացնել պատժամիջոցները Նորավարտ սպաները վիճակահանությամբ ընտրել են իրենց ծառայության վայրերը ՌԴ ԶՈւ-ն հարված է հասցրել Ուկրաինայի ԶՈւ-ի կողմից օգտագործվող երկաթուղային հանգույցին Վարդավառին «ՈՒԱԶ»-ներով մտել են Սևանա լիճ և աղտոտել լճի ջրերը. նյութերն ուղարկվել են ԲԸՏՄ Զելենսկին Մակրոնին հայտնել է, որ պատրաստ է հրադադարի և սպասում է ՌԴ արձագանքին «Կալաշնիկովի» ինքնաձիգ, 3 ատրճանակ, 6 հրացան, նռնակներ ու ականներ․ ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքի կամավոր հանձնում Արմավիրում Հայաստանում 2025 թվականի առաջին կեսին բեռնափոխադրումների ծավալն աճել է Ջրային կոմիտեի գլխավոր քարտուղարին ազատեցին պաշտոնից Խաղաղության երաշխավորը Հարավային Կովկասում միշտ եղել է Ռուսաստանը, ոչ թե ԱՄՆ-ը. Մհեր ԱվետիսյանՀՀ պետական պարտքը հունիսի 30-ի դրությամբ 13 մլրդ 852 մլն 137 հազար դոլար է 64-ամյա տղամարդու բակում հայտնաբերվել է կանեփի 402 թուփ․ Սպիտակի համայնքային ոստիկանների բացահայտումը Մահացել է երգիչ Արամոյի և լրագրող Աշոտ Գևորգյանի մայրը Սոֆի Դևոյանը սիրելիի հետ տեսանյութ է հրապարակել Ինչ փաստաթղթեր կստորագրեն Հայաստանը, Ադրբեջանը և ԱՄՆ-ն․ Kyiv Post Փրկարարները հայտնաբերել են մոլորված քաղաքացիներին Ռուսաստանը Կովկասի տարածքում նոր հակամարտություն է կանխատեսել Հրդեհ՝ Երևանում, էլեկտրաենթակայանում հրդեհ է բռնկվել. ժամանել է հրշեջների մի քանի մարտական հաշվարկ Մեծ Բրիտանիան սկսել է ուկրաինացիներին զանգվածաբար մերժել մշտական ապաստանի տրամադրումը Պուտինը հնարավոր է համարել Զելենսկու հետ հանդիպումը ՀՀ մշտական բնակչությունը շուրջ 3 մլն 84.4 հազար մարդ է Հայտնի են Ոսկե գնդակի հավակնորդները (տեսանյութ) ՀՀ պետական պարտքը հունիսի 30-ի դրությամբ 13 մլրդ 852 մլն 137 հազար դոլար է Հալաբյան փողոցի շենքերից մեկի մոտակայքում այրվում է ենթակայան Լոռիում գումարը կիսելու պատճառով վիճաբանության ժամանակ դանակահարություն է եղել Սյունիքում «ՎԱԶ 2107»-ը բախվել է ավտոբուսին, ապա բեռնատարին. կան տուժածներ Թուրքիայի նախագահն ինքն է տարբեր առիթներով խոսել իրենց` արցախյան 3-րդ պատերազմում ունեցած առանցքային դերի մասին. Աբրահամյան Զանգը հեռվից է քաղցր հնչում, կամ՝ դուրս գալն ի՞նչ կարժենա Պետությունը ոչ թե իշխանությունն է, այլ ազգը, ժողովուրդը. Արմեն Մանվելյան