Վիեննայի «կառուցողական» հանդիպումը և Դավիթ Տոնոյանի շրջադարձային հայտարարությունը
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՆիկոլ Փաշինյան-Իլհամ Ալիև առաջին պաշտոնական հանդիպումից հետո հայտարարություններով հանդես եկան թե՛ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ղեկավարները և թե՛ համանախագահները։ Այդ հայտարարություններն ուրվագծում են կարգավորման գործընթացի ներկայիս հանգրվանը՝ տալով նաև որոշակի հետևոթյունների առիթ։ Վիեննայի հանդիպումը ու դրան հաջորդած արձագանքները ծնում են թե՛ որոշակի դրական և թե՛ բացասական արձանագրումներ։
Միջնորդները երկու առաջնորդների հանդիպումը գնահատել են «դրական և կառուցողական»։ Պետք է ընդունել, որ համանախագահների այս ձևակերպումը գրեթե միշտ տեղ է գտել Հայաստանի ու Ադրբեջանի ղեկավարների հանդիպումներից հետո, և այս հարթության վրա հազիվ թե գործ ունենք նոր գնահատականի հետ։
Հայաստանի վարչապետն ու Ադրբեջանի նախագահը հանդես են եկել հայտարարություններով, որոնք հիմնականում համահունչ են համանախագահների գնահատականներին, եթե անտեսենք այն հանգամանքը, որ Ալիևի խոսքում որոշակի քարոզչական ենթատեքստ կար։ Այնուամենայնիվ, վերանալով պրոպագանդիստական ու էյֆորիկ տրամադրություններից, փորձենք հասկանալ, թե ինչ հեռանկարներ ու մտահոգություններ է ծնում Վիեննայի հանդիպումը։
Ամենակարևոր ձեռքբերումը, թերևս, այն է, որ գործընթացը վերադարձել է Մինսկի խմբի համանախագահության ձևաչափ, ինչը չափազանց դրական ազդակ է հատկապես հայկական կողմի համար։ Փաշինյան-Ալիև նախորդ երեք հանդիպումները տեղի էին ունեցել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափից դուրս, ինչը որոշակի իմաստով ռիսկային է։ Միջնորդական պաշտոնական ձևաչափից դուրս որևէ բանակցություն կամ հանդիպում կարող է ապալեգիտիմացնել կարգավորման գործընթացը՝ դրանից բխող բոլոր ռիսկերով։ Վիեննայի հանդիպումն այս իմաստով իրապես նշանակալի է, որովհետև գործընթացը ոչ միայն վերադարձավ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հովանու ներքո, այլ նաև համանախագահները հայտարարեցին, որ երկու երկրների ղեկավարների «կառուցողական» հանդիպումը ճանապարհ է բացում նոր հանդիպումների համար, որոնց կայացմանն իրենց հանձնառությունը տվել են Փաշինյանն ու Ալիևը։
Հայաստանի ու Ադրբեջանի ղեկավարները պայմանավորվել են իրականացնել մարդասիրական քայլեր, ու թեև դրանց բովանդակութունը չի բացահայտվում, սակայն ենթադրելի է, որ խոսքը գերիների փոխանակման հնարավոր գործընթացի մասին է։ Սա թերևս Վիեննայի հանդիպման մյուս դրական արդյունքն է, մյուս կողմից, սակայն, առայժմ հայտնի չեն կոնկրետ պայմանավորվածությունների մասին, հետևաբար՝ այնքան էլ պարզ չէ, թե գործնականում ինչ քայլեր կհետևեն Վիեննայի հանդիպմանը։
Անշուտ, դրական է, որ Վիեննայի հանդիպմանը հետևում են պաշտոնական հայտարարություններ՝ հրադադարի ռեժիմի պահպանման անհրաժեշտության մասին։ Սա առնվազն նշանակում է, որ զգալիորեն փոքրանում են պատերազմի վերսկսման ռիսկերը, կամ գոնե հետաձգվում է բոլորի կողմից կանխատեսվող պատերազմը։ Մյուս կողմից՝ բացասական է այն, որ ԵԱՀԿ Մինսկի համանախագահության հայտարարությունում որևէ հիշատակում չկա Վիեննայի կամ Սանկտ-Պետերբուրգի պայմանավորվածությունների մասին ու հիշատակվում է «Դուշանբեում տեղի ունեցած խոսակցությունը»։ Ձևակերպումն ինքին մտահոգիչ է, որովհետև հրադադարի պահպանման ինստիտուցիոնալ պայմանավորվածություններն իջեցվում են «խոսակցության» մակարդակի։
Վիեննայի հանդիպմանը հաջորդած պաշտոնական հանդիպումներում արտացոլված չէ հայկական այն օրակարգը, ինչի մասին Նիկոլ Փաշինյանը խոսել էր մարտի 12-ին, Ստեփանակերտում ունեցած իր ելույթում։ Սա, իհարկե, որոշակիորեն մտահոգիչ է ու առնվազն խոսում է այն մասին, որ Բաքուն և միջնորդները դեռ պատրաստ չեն հաշվի նստել Երևանի՝ արցախյան նոր քաղաքականության հետ, մյուս կողմից՝ պետք չէ տրվել պատրանքներին ու կարծել, թե ընդամենը մեկ հանդիպման արդյունքում հնարավոր կլիներ Արցախը վերադարձնել բանակցային գործընթաց կամ հստակեցված տեսնել կարգավորման երեք սկզբունքներն ու վեց տարրերը։ Ի դեպ, երեկ ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում Փաշինյանը պնդեց իմ այս դիտարկումը. նա Վիեննայում առաջ է քաշել ստեփանակերտյան օրակարգը ու հետևողական է լինելու այս հարցում։ Այլ խնդիր է, որ Բաքուն մեկ հանդիպման ընթացքում չէր համաձայնելու Երևանի մոտեցումներին. դրա համար անհրաժեշտ են հետևողական դիվանագիտական ջանքեր։
Ի դեպ, ուշագրավ է, որ Փաշինյան-Ալիև հանդիպումից անմիջապես հետո Նյու Յորքի հայ համայնքի հետ հանդիպման ժամանակ Հայաստանի պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանն ասել է. «Ես` որպես պաշտպանության նախարար, ասում եմ՝ «տարածքներ՝ խաղաղության դիմաց» ձևաչափը վերաձևակերպել եմ, մենք հակառակն ենք անելու՝ «նոր պատերազմ՝ նոր տարածքների դիմաց»:
Դժվար է ասել, թե ո՞րն է եղել Տոնոյանի նման շրջադարձային հայտարարության ենթատեքստը, արդյո՞ք այն մարտավարական քայլ է՝ պայմանավորված Փաշինյան-Ալիև հանդիպմամբ, թե՞ գալիս է լրացնելու Հայաստանի իշխանությունների՝ արցախյան նոր քաղաքականությունը։ Մի կողմից՝ շատ բնական է պաշտպանության նախարարի շուրթերից նման հայտարարություն լսելը, մանավանդ նա բանակցային գործընթացի մասնակից չէ, այլ պաշտոնյա, որը պատասխանատու է երկրի պաշտպանության համար, մյուս կողմից՝ այս հայտարարությունը քիչ աղերսներ ունի ռեալպոլիտիկի հետ ու, ամենայն հավանականությամբ, քարոզչական կամ մարտավարական նշանակություն ունի։ «Նոր պատերազմ, նոր տարածքներ» կոնցեպտը կարող է աշխատել, եթե ունենք նոր որակի պետություն՝ կենսունակ կառավարման համակարգով, մրցունակ տնտեսությամբ, և կայուն դաշնակիցներ։ Անգամ հեղափոխության մեկ տարին այս խնդիրները չի լուծել։ Սակայն հուսանք, որ Տոնոյանի հայտարարությունը հենց ներքին ու արտաքին քաղաքականության կարևոր վերափոխումների մեկնարկի ազդանշան է։
ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ
Ռուսաստանը գերազանցում է ԱՄՆ-ին միջուկային կարողություններով
Նոր Նորքում Chevrolet-ն բախվել է բետոնե արգելապատնեշին. 26–ամյա վարորդին հասցրել են հիվանդանոց
Հրդեհի ահազանգ Թումանյան փողոցում․ ինչ վնասներ են եղել
Ուկրաինան Լատվիայից ստացել է 21 զրահափոխադրիչ
Թոշակառուների համար դեղերի գներն անհասանելի են. Հրայր Կամենդատյան
Հայոց եկեղեցին փորձում են բնաջնջել միայն մեր թշնամիները և մեկ էլ Փաշինյանը. Արմեն Մանվելյան
Համապարփակ պաշտպանությունն այն է, երբ ամեն մեկն իր տեղում և ոլորտում գիտի իր անելիքը. Մենուա Սողոմոնյան
Երվանդ Երկանյանի սիմֆոնիկ «Ձոն»-ը՝ Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ. Երևանում կայացել է պրեմիերան
Խոշոր վթար՝ Երևանում, 26-ամյա վարորդը «Chevrolet»-ով բախվել է արգելապատնեշի և տեղափոխվել է հիվանդանոց
Մինչև ո՞ւր կհասնի ոսկու գինը
Հաղորդում հանցագործության մասին. ՔՊ-ականները անցել են վարչական ռեսուրսի օգտագործմանն ու կաշառքի
Ինչու է սրացել Նիկոլի «Սերժացավը»․ Արմեն Աշոտյան
Բիզնես վարկի նոր, շահավետ առաջարկ ԱրարատԲանկից․ «Արի մեզ մոտ»
Իշխանության փոփոխություններն են գարանտը զարգացող, նորմալ, ժողովրդավար երկրի, իսկ ժողովրդավար երկիրն էլ գարանտն է զարգացող տնտեսության. Նարեկ Կարապետյան
«Համահայկական ճակատ» կուսակցությունը՝ Հայաստանի եզդիական համայնքի կողքին
Արյան ճնշման վերահսկման լավագույն դեղամիջոցները. ինչ են խորհուրդ տալիս բժիշկները
Նոր օդային հասանքներ են ներթափանցում Հայաստան․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին
Ինչու է մեկ ականջակալ օգտագործելը վտանգավոր. թաքնված սպառնալիք
Ցորենի գնացքներն ու իշխանականների ցնծագին աղմուկը
Մոտ է Ուկրաինան նացիստական ժամանակավորներից ազատագրելու օրը․ Զախարովա
Փաշինյանը ձախողել է դեմոգրաֆիկական քաղաքականությունը
Փաշինյանի թիրախում Սերժ Սարգսյանն է
Ներսում հրդեհի հետքեր չկա՞ն, աշխատակիցները գործազուրկ կմնա՞ն․ տնօրենը մանրամասնեց
Փաշինյանը շարունակում է կացնային մեթոդներով խաղաղության պատրանք վաճառել
Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս որոշվեց ստեղծել բնական գազավորված ջրի «անալոգը». «Փաստ»
Հրդեհի վայրից 1 հոգու բերման ենթարկեցին․ ի՞նչ էր արել քաղաքացին
«Գունավոր» նանոնախշերը կբարձրացնեն պերովսկիտային արևային մարտկոցների արդյունավետությունը
Գիտությանը հատկացվում է մեր ՀՆԱ-ի ընդամենը 0,35 տոկոսը. Ատոմ Մխիթարյան
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (6 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ).Դադարեցվել են բեռնափոխադրումները դեպի Հայաստան, թուրքերը մտել են Ալեքսանդրապոլ, ռուսները գրավել են Կարսը. «Փաստ»
ՀՀ-ում 2 ուսուցիչ կա՝ ամեն ամիս ստանում են ավելի քան 700,000 դրամ. Փաշինյան
Նոր կադրեր «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում հրդեհի վայրից (տեսանյութ)
«Փաշինյանը շուտով Ալիևի ձեռքից կուտի. Թրամփն է հրամայել». «Փաստ»
Խոշոր հրդեհ «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում (տեսանյութեր)
Twix-ի կոնֆետի մեջ կարի ասեղ են հայտնաբերել
«Ադրբեջանից և Թուրքիայից աջակցության ակնկալիք ունեն». «Փաստ»
Պարտությունը քաղաքական ու դիվանագիտական է եղել, ոչ թե ռազմական. Դավիթ Սարգսյան
Ինքնաթիռի պայթյունի հետևանքով 12 մարդ և մեկ երեխա է զոհվել․ (տեսանյութ)
«Ամուսնուս, աղջկաս մահվանից հետո հանուն Վաչագանիս էի ապրում, հիմա սա ապրել չէ». ավագ սերժանտ Վաչագան Դադալ յանն անմահացել է 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ին «Լուսնյակ» կոչվող տեղանքում. «Փաստ»
Վաշինգտոնյան հուշագրի հակառակ կողմը
Կինը նիհարեցնող դեղամիջոց է ընդունել և հայտնվել վերակենդանացման բաժանմունքում
Արմեն Ստեփանյան. Էներգախնայող տեխնոլոգիաները կարեւոր են խոշոր բիզնեսի համար
Ոչ միայն անհատի, այլև գլոբալ անվտանգային խնդիր. զեղծարարությունները «կատարելագործվում» են, իսկ դրանց դեմ պայքարի միջոցնե՞րը. «Փաստ»
Ռուբենը մեր ժողովրդի պայքարի կենդանի ոգին է, նրա աննկուն, հայրենասեր և մարդասեր տեսակի իրական մարմնացումը. Ավետիք Չալաբյան
Վթար. հարյուրավոր հասցեներում մի քանի ժամ ջուր չի լինի
Նարեկ Կարապետյանի հարցազրույցը Թաքեր Կարլսոնին՝ հայ իրականության միջազգային հնչեղության նշան
Չափազանց բարդ իրադրություն, «մուսկուլների» ցուցադրում տարածաշրջանում. «Փաստ»
Ներկա «լավությունները» հետո ժողովրդի «քթերից են բերելու». «Փաստ»
Դոլարը թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացել․ փոխարժեքն՝ այսօր
Օրվա խորհուրդ
Մշակութային արժեքների արտահանման համար պետտուրքի նոր տեսակ կսահմանվի. նախագիծ. «Փաստ» 
