Երևան, 06.Նոյեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Գտնվել է լու­ծում, որն այն­քան էլ լու­ծում չէ. պրոբ­լեմ­ներ՝ ան­գամ գործ­նա­կան հար­թու­թյան վրա

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

Հայաստանում թավշյա հեղափոխության հաղթանակից հետո ամենատարածված սյուժեն համայնքներից շատերում տեղի ունեցող մինի հեղափոխություններն են, որոնց մասնակիցները պահանջում են իրենց քաղաքապետի կամ գյուղապետի հրաժարականը։ Քաղաքական կայացած համակարգեր ունեցող երկրներում նման պրակտիկան նույնիսկ զարմանալի կլիներ, որովհետև տեղական իշխանությունը չպետք է տրվեր քաղաքական կոնյուկտուրայի փոփոխությանը։ Սակայն Հայաստանում հետհեղափոխական տեղական հուզումները նույնիսկ օրինաչափություն են. տեղական իշխանությունը, մեծ հաշվով, չի եղել ինքնուրույն ինստիտուտ ու, ըստ էության, հանդիսացել է հին համակարգի լոկալ դրսևորումը։ Գյուղապետի պաշտոնը հաճախ եղել է ինդուլգենցիա, որով «պարգևատրվել» են տեղական կլանները՝ համապետական ընտրություններում իշխանության թեկնածուին կամ կուսակցությանն աջակցելու համար։ Այս միտումը նոր դրսևորում ստացավ համայնքների խոշորացման գործընթացից հետո։ Համայնքների խոշորացման գործընթացը շատ դեպքերում արհեստական էր ու ենթարկվում էր հենց քրեաօլիգարխիկ համակարգի տրամաբանությանը՝ դառնալով ստատուս-քվոյի ամրապնդման կարևոր գործիք, ինստիտուտ։

Այս իրողությունների համատեքստում խիստ օրինաչափ է, որ հեղափոխությունից հետո ամբողջ երկրում սկսեց համանյքապետների հրաժարականների պահանջով անցկացվող ակցիաների գործընթաց։ Առավել օդիոզ համայնքապետները հեռացան կենտրոնական իշխանության փոխվելուն զուգահեռ, մյուսները՝ հարուցված քրեական գործերի ճնշման տակ։ Եղան նաև արտառոց դեպքեր։ Օրինակ՝ Արարատի մարզի Ուրցաձոր համայնքի ղեկավարը հրաժարական տվեց մարզպետի ու Պետական վերահսկողության ծառայության պետի ուղղակի կամ քողարկված ճնշման արդյունքում, սակայն արտահերթ ընտրություններում բավականին համոզիչ հաղթանակ տարավ։ Սակայն մի շարք համայնքներում ճգնաժամային, նույնիսկ՝ ֆորս-մաժորային իրավիճակները շարունակվում են. համայնքի բնակիչների մի մասը, նույնիսկ մեծամասնությունը պահաջում է իր ղեկավարի հրաժարականը, սակայն վերջինս համառորեն չի հեռանում՝ պասիվ դիմադրություն ցույց տալով, որոշ դեպքերում՝ մոբիլիզացնելով իր կողմնակիցներին։

Երբ իշխանությունը չունի իրավական կամ վարչական գործիքներ՝ թերացած համայնքապետից ազատվելու կամ տարբեր համայնքների բնակիչների պահանջները բավարարելու համար, բնական է, որ պետք է փորձի խնդրին տալ օրենսդրական կարգավորում։ Հենց այդ նպատակով էլ խորհրդարանական մեծամասնության նախաձեռնությամբ փորձ է արվում օրենսդրորեն ամրագրել տեղական հանրաքվեների ինստիտուտը։ Ըստ մտահղացման, եթե հանրաքվեին մասնակցի ընտրության իրավունք ունեցող քաղաքացիների 40 տոկոսը, ապա հնարավոր կլինի անվստահություն հայտնել գործող ղեկավարին ու նշանակել նոր ընտրություններ, այլ խոսքով՝ ստեղծվում է համայնքի ղեկավարին պաշտոնանկ անելու օրենսդրական մեխանիզմ։

Իհարկե, օրենսդրական հնարավոր կարգավորումը կօգնի, որպեսզի մի շարք համայնքներում ֆորս-մաժորային վիճակները հաղթահարվեն։ Դա այդպես է անկասկած, սակայն առաջարկվող լուծումը նույնպես ինստիտուցիոնալ չէ, ավելին՝ կարող է ծնել մի շարք ռիսկեր։ Նախ՝ այս հարցում գոյություն ունի իրավական խնդիր, ու անպայման անհրաժեշտ կլինի Սահմանադրական դատարանի դրական եզրակացությունը, մյուս կողմից՝ տեղական հանրաքվեների ինստիտուտը դառնում է համայնքային իշխանությունը խոցելի դարձնող գործոն, որը միաժամանակ ուժեղ լծակ է դառնում կառավարության ու մարզպետների համար՝ անցանկալի համայնքապետներին հեռացնելու, առնվազն՝ «խեղճացնելու» համար։ Հետո՝ տեղական հանրաքվեների ինստիտուտն ակնհայտորեն կաշկանդում է համայնքապետներին, որովհետև նրանք չեն կարող ընդունել ոչ պոպուլ յար որոշումներ, որոնք գուցե անհրաժեշտություն են քաղաքի, գյուղի երկարաժամկետ զարգացման համատեքստում։

Օրենքի նախագիծը պրոբլեմներ է հարուցում անգամ գործնական հարթության վրա։ Եթե որևէ համայնքում ընտրություններին մասնակցում են մեծ թվով թեկնածուներ, ապա քաղաքապետը կամ գյուղապետը կարող են ընտրվել, օրինակ, 20% քվեով, իսկ դա նշանակում է, որ միանգամայն լեգիտիմ ընտրությունների հենց հաջորդ օրը պարտված թեկնածուները կարող են կոնսոլիդացվել ու, տեղական հանրաքվե նախաձեռնելով, իր պաշտոնից արագ հեռացնել միանգամայն լեգիտիմ համայնքապետին։

Այս իրավիճակը հաշվի առնելով՝ իշխանությունները պետք է կարողանան գտնել մարզերում իրավիճակը կայունացնող այլ լուծումներ՝ արդյունավետ կառավարման համակարգը փորձելով ներդնել ՏԻՄ հերթական ընտրությունների միջոցով։

ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ

Ռուսաստանը գերազանցում է ԱՄՆ-ին միջուկային կարողություններով Նոր Նորքում Chevrolet-ն բախվել է բետոնե արգելապատնեշին. 26–ամյա վարորդին հասցրել են հիվանդանոց Հրդեհի ահազանգ Թումանյան փողոցում․ ինչ վնասներ են եղել Ուկրաինան Լատվիայից ստացել է 21 զրահափոխադրիչ Թոշակառուների համար դեղերի գներն անհասանելի են. Հրայր ԿամենդատյանՀայոց եկեղեցին փորձում են բնաջնջել միայն մեր թշնամիները և մեկ էլ Փաշինյանը. Արմեն ՄանվելյանՀամապարփակ պաշտպանությունն այն է, երբ ամեն մեկն իր տեղում և ոլորտում գիտի իր անելիքը. Մենուա ՍողոմոնյանԵրվանդ Երկանյանի սիմֆոնիկ «Ձոն»-ը՝ Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ. Երևանում կայացել է պրեմիերանԽոշոր վթար՝ Երևանում, 26-ամյա վարորդը «Chevrolet»-ով բախվել է արգելապատնեշի և տեղափոխվել է հիվանդանոցՄինչև ո՞ւր կհասնի ոսկու գինըՀաղորդում հանցագործության մասին. ՔՊ-ականները անցել են վարչական ռեսուրսի օգտագործմանն ու կաշառքի Ինչու է սրացել Նիկոլի «Սերժացավը»․ Արմեն ԱշոտյանԲիզնես վարկի նոր, շահավետ առաջարկ ԱրարատԲանկից․ «Արի մեզ մոտ» Իշխանության փոփոխություններն են գարանտը զարգացող, նորմալ, ժողովրդավար երկրի, իսկ ժողովրդավար երկիրն էլ գարանտն է զարգացող տնտեսության. Նարեկ Կարապետյան «Համահայկական ճակատ» կուսակցությունը՝ Հայաստանի եզդիական համայնքի կողքին Արյան ճնշման վերահսկման լավագույն դեղամիջոցները. ինչ են խորհուրդ տալիս բժիշկներըՆոր օդային հասանքներ են ներթափանցում Հայաստան․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասինԻնչու է մեկ ականջակալ օգտագործելը վտանգավոր. թաքնված սպառնալիք Ցորենի գնացքներն ու իշխանականների ցնծագին աղմուկը Մոտ է Ուկրաինան նացիստական ժամանակավորներից ազատագրելու օրը․ Զախարովա Փաշինյանը ձախողել է դեմոգրաֆիկական քաղաքականությունը Փաշինյանի թիրախում Սերժ Սարգսյանն է Ներսում հրդեհի հետքեր չկա՞ն, աշխատակիցները գործազուրկ կմնա՞ն․ տնօրենը մանրամասնեց Փաշինյանը շարունակում է կացնային մեթոդներով խաղաղության պատրանք վաճառել Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս որոշվեց ստեղծել բնական գազավորված ջրի «անալոգը». «Փաստ»Հրդեհի վայրից 1 հոգու բերման ենթարկեցին․ ի՞նչ էր արել քաղաքացին «Գունավոր» նանոնախշերը կբարձրացնեն պերովսկիտային արևային մարտկոցների արդյունավետությունը Գիտությանը հատկացվում է մեր ՀՆԱ-ի ընդամենը 0,35 տոկոսը. Ատոմ ՄխիթարյանՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (6 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ).Դադարեցվել են բեռնափոխադրումները դեպի Հայաստան, թուրքերը մտել են Ալեքսանդրապոլ, ռուսները գրավել են Կարսը. «Փաստ»ՀՀ-ում 2 ուսուցիչ կա՝ ամեն ամիս ստանում են ավելի քան 700,000 դրամ. Փաշինյան Նոր կադրեր «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում հրդեհի վայրից (տեսանյութ) «Փաշինյանը շուտով Ալիևի ձեռքից կուտի. Թրամփն է հրամայել». «Փաստ»Խոշոր հրդեհ «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում (տեսանյութեր) Twix-ի կոնֆետի մեջ կարի ասեղ են հայտնաբերել«Ադրբեջանից և Թուրքիայից աջակցության ակնկալիք ունեն». «Փաստ»Պարտությունը քաղաքական ու դիվանագիտական է եղել, ոչ թե ռազմական. Դավիթ Սարգսյան Ինքնաթիռի պայթյունի հետևանքով 12 մարդ և մեկ երեխա է զոհվել․ (տեսանյութ)«Ամուսնուս, աղջկաս մահվանից հետո հանուն Վաչագանիս էի ապրում, հիմա սա ապրել չէ». ավագ սերժանտ Վաչագան Դադալ յանն անմահացել է 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ին «Լուսնյակ» կոչվող տեղանքում. «Փաստ»Վաշինգտոնյան հուշագրի հակառակ կողմը Կինը նիհարեցնող դեղամիջոց է ընդունել և հայտնվել վերակենդանացման բաժանմունքումԱրմեն Ստեփանյան. Էներգախնայող տեխնոլոգիաները կարեւոր են խոշոր բիզնեսի համար Ոչ միայն անհատի, այլև գլոբալ անվտանգային խնդիր. զեղծարարությունները «կատարելագործվում» են, իսկ դրանց դեմ պայքարի միջոցնե՞րը. «Փաստ»Ռուբենը մեր ժողովրդի պայքարի կենդանի ոգին է, նրա աննկուն, հայրենասեր և մարդասեր տեսակի իրական մարմնացումը. Ավետիք ՉալաբյանՎթար. հարյուրավոր հասցեներում մի քանի ժամ ջուր չի լինի Նարեկ Կարապետյանի հարցազրույցը Թաքեր Կարլսոնին՝ հայ իրականության միջազգային հնչեղության նշան Չափազանց բարդ իրադրություն, «մուսկուլների» ցուցադրում տարածաշրջանում. «Փաստ»Ներկա «լավությունները» հետո ժողովրդի «քթերից են բերելու». «Փաստ»Դոլարը թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացել․ փոխարժեքն՝ այսօր Օրվա խորհուրդՄշակութային արժեքների արտահանման համար պետտուրքի նոր տեսակ կսահմանվի. նախագիծ. «Փաստ»