Երևան, 29.Ապրիլ.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ե՞րբ մարդկությունը կհասնի աստղերին. «խանգարողն» էլի Էյնշտեյնն է

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մենք գիտենք, որ...

Հաշվի առնելով գիտության ներկա զարգացումը՝ կարելի է ասել, որ հեռու չէ այն օրը, երբ մարդկությունը թռիչք կիրականացնի դեպի այլ աստղեր։ 

Իրականում այդպես չէ։

Հնարավոր է, որ ապագայում հնարավոր լինի շրջանցել ներկայումս հայտնի ֆիզիկայի օրենքները, բայց ներկայիս օրենքների պայմաններում հասնել անգամ մոտակա աստղերին գործնականում անհնար է։ Բանն այն է, որ անգամ մեր Արեգակնային համակարգին ամենամոտ աստղը՝ Պրոքսիմա Ցենտավրան, մեզանից հեռու է ամբողջ 4,22 լուսատարով, այսինքն՝ անգամ լույսը իր 300 000 կիլոմետր վայրկյան արագությամբ հասնում է այս աստղին 4 տարի անց։ Ինչ վերաբերում է մնացած աստղերին, այդ հեռավորություններն ահռելի են։ Ներկայումս մարդու կյանքում միջաստղային ճանապարհորդություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ արագությունները բազմակի գերազանցում են այն արագությունը, ինչը կարող են ապահովել ժամանակակից տիեզերանավերը: Սարքեր, որոնց ուղղակի նպատակը կլինի մոտակա աստղերին հասնելը, մինչև 21–րդ դարի սկիզբ չեն ստեղծվել: 20–րդ դարի երկրորդ կեսին միջուկային հրթիռների հիման վրա ստեղծվել են Orion և  Dedal փորձնական միջաստղային տիեզերանավերի զարգացման ծրագրեր: Նրանց շարունակությունը հանդիսանում են Longshot և Icarus միջուկային աստղագնացների ժամանակակից նախագծերը: 2011 թվականին DARPA– ն NASA– ի հետ համատեղ հայտարարել է «100 տարի անց դեպի աստղերը» գաղափարական նախագծի մեկնարկի մասին, որի նպատակն է իրականացնել թռիչք այլ աստղային համակարգեր: Ըստ DARPA նախագծի համակարգող Պոլ Էրիմենկոյի, այս նախագծի նպատակն է ոչ թե տիեզերանավերի կառուցումը, այլ գիտնականների մի քանի սերունդներին խրախուսելը` տարբեր թեմաներով հետազոտություններ կատարելու և առաջընթաց տեխնոլոգիաներ ստեղծելու համար: Ames հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Սիմոն Բրոդենի խոսքերով, 15–20 տարվա ընթացքում կարող է մշակվել հեռավոր տիեզերք թռիչքների իրականացման շարժիչային նախագծեր: 2016 թվականին մեկնարկել է «Breakthrough Starshot» մասնավոր նախագիծը, որը նախատեսում է ստեղծել ծայրահեղ փոքրիկ ավտոմատ միջաստղային տիեզերանավ, որը, օգտագործելով լուսային առագաստը և բարձր ուժային լազերային արագացումը, հնարավորություն կտա մոտ 20 տարի անց հասնել 4.37 լուսատարի հեռավորությամբ գտնվող Ալֆա Ցենտավրա արեգակնային համակարգին։ Նշենք, որ ըստ նախագծի, նախատեսվում է, որ տիեզերանավը զարգացնելու է լույսի արագության մինչև 20% –ի չափով արագություն։ Արժե նշել, որ միջաստղային ճանապարհորդություններ իրականացնելու համար առաջարկվում են երկու ուղղություններ։ Առաջինը մի քանի հազար տարի տևողությամբ դանդաղ թռիչքն է առանց հատուկ շարժիչների (այս դեպքում ստեղծվում են «սերունդների տիեզերանավեր», մարդիկ սերունդներով ապրում են տիեզերանավում՝ ապահովելով հաջորդականությունը), և երկրորդը հատուկ շարժիչներով կամ առագաստներով արագ թռիչքն է, որի տևողությունը կարճ է մարդկային կյանքից։ Դժվար է ասել՝ որն է ճիշտը։

Ինչպես արդեն ասացինք, անհնար է ներկա գիտության իմացության պայմաններում իրականացնել միջաստղային ճամփորդություններ, քանի որ ամեն ինչին «խանգարում» է Ալբերտ Էյնշտեյնը։ Իհարկե, բազմաթիվ ֆիլմերում և ֆանտաստիկ վեպերում կարելի է տեսնել կամ կարդալ գերլուսային արագությունների մասին, բայց դա միայն ֆանտաստիկա է։ Ըստ Էյնշտեյնի, չկա լույսի արագությունից ավելի արագություն, և անհնար է գերազանցել այդ արագությունը։ Իհարկե, ներկայումս կան մի շարք տեսություններ, որոնք հակառակ են համաշխարհային «արագաչափին»։ Ըստ այդ տեսությունների, հարաբերականության տեսությունը հնարավորություն է տալիս օբյեկտի տեղափոխությունը տարածությունում լույսի արագությունից ավելի մեծ արագությամբ, եթե առկա է շեղված տարածա–ժամանակային իրականություն։ Նաև, ըստ գիտնական Կոնստանտին Ֆեոկտիստովի, չի կարելի բացառել մարդու աբստրակտ տելեպորտացիան, օրինակ, էլետրամագնիսական ալիքների տեսքով։ Սա կարող է լուծել միջաստղային ճանապարհորդությունների հարցը, քանի որ տելեպորտացիան իրականացվում է վայրկյանական։

Կամո Խաչիկյան 

Իրանի տարածաշրջանային քաղաքականության առանձնահատկությունները. «Փաստ»Իշխանության ընտրած ճանապարհը պետք է մերժվի, դիմադրություն է պետք, և այն պետք է սկսել հենց հիմա. «Փաստ»Ջուր չի լինելու մի շարք հասցեներում ՆԱՏՕ-ն ՌԴ-ի սահմանների մոտ վարժանքների ժամանակ կիրառում է Կալինինգրադը գրшվելու սցենարներ. Պատրուշև Իրանի նախագահի բազմանշանակ հայտարարությունները Բաքվում Հայաստանի պետական համակարգում նոր խռովություն է հասունանում Ինչպե՞ս կփոխվի իրավիճակը միջնաժամկետ հեռանկարում. «Փաստ»Լոռիում մայրը 4 ամսական տղային հայտնաբերել է օրորոցում մահացած Երգչուհի Գաբի Գալոյանն ամուսնացել է Ծնվել է Եվա Զոհրաբյանի առաջնեկը «Հայկն ուզում էր գիտության մարդ դառնալ, պրպտող էր, հետաքրքրասեր, աշխատասեր». ավագ լեյտենանտ Հայկ Գասպարյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 14-ին Իշխանասարում. «Փաստ»Խոշոր վթար՝ Գյումրիում․ կա 5 վիրավոր Ամեն օր Աստծուն խնդրում եմ` փրկվենք Նիկոլից Նոր նախագիծ զարգացման կենտրոնների համար. «Փաստ»Կարևոր ՌԴ-ում գտնվող միգրանտների, նաև՝ հայերի համար․ 1 օր ժամանակ է մնացել Հայության գլխին վտանգ է կախված, քանի դեռ ցեղասպանները չեն պատժվել. Արմեն ՄանվելյանՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Գևորգ Պապոյանն ու ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Դավիթ Խուդաթյանն այցելել են «Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ» ՓԲԸ Պшյթյուն՝ Սևան-Երևան ավտոճանապարհի գազալցակայանում Սննդի անվտանգության խորքային խնդիրներն ու դրանց առանցքային շերտերը. «Փաստ»Ինժեները 8 տարի էլեկտրաէներգիայի համար չի վճարել. նրա տունը սնվում է նոութբուքերի 1000 մարտկոցներիցՊայթյուններ քաղաքներում․ ՌԴ ՊՆ-ն հայտնել է, թե ուկրաինական քանի անօդաչու թռչող սարք է ոչնչացվել գիշերը «Իշխող թիմի մեջ կա անհանգստություն, որ ընդհանուր զարգացումները, միտումներն իրենց դեմ են». «Փաստ»20.000.000 դրամ մրցանակային ֆոնդով ռեալիթի շոու՝ առաջին անգամ Հայաստանում Դոլարը էժանացել է, ռուբլին՝ թանկացել․ փոխարժեքն՝ այսօր Ցուրտ օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Այս խմբի իշխանավարումն ինքնին մեծ ու աղետային վրաերթ է. «Փաստ»ՀՀԿ - «Միասնական Ռուսաստան» միջկուսակցական համագործակցությունը զարգացման նոր փուլ է թևակոխում. Էդուարդ Շարմազանով Այլոք, ըստ Փաշինյանի, լավն են, մենք՝ վատը. «Փաստ»Հայաստանում երկրաշարժ է գրանցվել Նիկոլ Փաշինյանի շրջապատն էլ է դժգո՞հ նրա թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին քաղաքականությունից. «Փաստ»Թշնամին փորձում է հերքել անհերքելին. ի՞նչ է կատարվում Տեղ, Խոզնավար և Խնածախ գյուղերում. «Փաստ»Ի՞նչն էր միավորել Կապանի երիտասարդությանը. «Փաստ»Սենսացիաների պակաս չկա. ի՞նչ են «պատմում» հարկային ցուցանիշները. «Փաստ»Հայ ժողովուրդը չի կարող հանդուրժել ոտնձգությունը ազգային արժեքների դեմ. «Փաստ»Ֆուլ հաուսի հետ կապված օգոստոսին էլի անակնկալ կա. Գարիկ Սեփխանյան (տեսանյութ) Գազ չի լինելու ՀՀ հավաքականի կազմում միշտ ունեցել եմ հանդիպումներում հաղթելու եռանդ, կիրք և ցանկություն․ Մխիթարյան Այսօր շտապօգնության անձնակազմին դանակահարած տղամարդը նախկինում մի քանի անգամ տեղափոխվել է հոգեկան առողջության կենտրոն Լիբանանահայ երիտասարդը՝ դժբախտ պատահարի զոհ Ապրիլի 29-ին և 30-ին հարյուրավոր հասցեներում լույս չի լինելու Հրդեհ՝ Երևանի Տերյան փողոցի բնակելի շենքերից մեկում Ուշագնաց եղավ 3 հոգի, Ռուբեն Եսայանի ինքնազգացողությունը վատացավ. կայացավ «Մարդաuպանը ես եմ» գրքի շնորհանդեսը «Արցախ» կամերային նվագախումբը Նարեկ Հախնազարյանի ղեկավարությամբ հանդես կգա Սերգեյ Խաչատրյանի հետ «Այսօր 2 կոպեկ ավել վաստակելու և դահլիճում հանդիսատես լցնելու համար փորձում են կատարել հանդիսատեսի ցանկությունը». Շուշան Պետրոսյան Հայտնի է, թե երբ կարող է տեղի ունենալ Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև բանակցությունների հաջորդ փուլը Օդի ջերմաստիճանը զգալի կբարձրանա Հայերը և հույները նորից ու նորից գտնում են վերածնման ճանապարհը. ՀՀ դեսպան Ոգեկոչման արարողություն Բուխարեստում՝ նվիրված Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին «Բարսելոնա» Մ-19-ը՝ Պատանեկան Չեմպիոնների լիգայի հաղթող Ռուսաստանի ԶՈՒ-ն զանգվածային անօդաչու թռչող սարքերով հարված են հասցրել Չերկասիի օդանավակայանին (տեսանյութ)