Երևան, 08.Օգոստոս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ե՞րբ մարդկությունը կհասնի աստղերին. «խանգարողն» էլի Էյնշտեյնն է

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մենք գիտենք, որ...

Հաշվի առնելով գիտության ներկա զարգացումը՝ կարելի է ասել, որ հեռու չէ այն օրը, երբ մարդկությունը թռիչք կիրականացնի դեպի այլ աստղեր։ 

Իրականում այդպես չէ։

Հնարավոր է, որ ապագայում հնարավոր լինի շրջանցել ներկայումս հայտնի ֆիզիկայի օրենքները, բայց ներկայիս օրենքների պայմաններում հասնել անգամ մոտակա աստղերին գործնականում անհնար է։ Բանն այն է, որ անգամ մեր Արեգակնային համակարգին ամենամոտ աստղը՝ Պրոքսիմա Ցենտավրան, մեզանից հեռու է ամբողջ 4,22 լուսատարով, այսինքն՝ անգամ լույսը իր 300 000 կիլոմետր վայրկյան արագությամբ հասնում է այս աստղին 4 տարի անց։ Ինչ վերաբերում է մնացած աստղերին, այդ հեռավորություններն ահռելի են։ Ներկայումս մարդու կյանքում միջաստղային ճանապարհորդություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ արագությունները բազմակի գերազանցում են այն արագությունը, ինչը կարող են ապահովել ժամանակակից տիեզերանավերը: Սարքեր, որոնց ուղղակի նպատակը կլինի մոտակա աստղերին հասնելը, մինչև 21–րդ դարի սկիզբ չեն ստեղծվել: 20–րդ դարի երկրորդ կեսին միջուկային հրթիռների հիման վրա ստեղծվել են Orion և  Dedal փորձնական միջաստղային տիեզերանավերի զարգացման ծրագրեր: Նրանց շարունակությունը հանդիսանում են Longshot և Icarus միջուկային աստղագնացների ժամանակակից նախագծերը: 2011 թվականին DARPA– ն NASA– ի հետ համատեղ հայտարարել է «100 տարի անց դեպի աստղերը» գաղափարական նախագծի մեկնարկի մասին, որի նպատակն է իրականացնել թռիչք այլ աստղային համակարգեր: Ըստ DARPA նախագծի համակարգող Պոլ Էրիմենկոյի, այս նախագծի նպատակն է ոչ թե տիեզերանավերի կառուցումը, այլ գիտնականների մի քանի սերունդներին խրախուսելը` տարբեր թեմաներով հետազոտություններ կատարելու և առաջընթաց տեխնոլոգիաներ ստեղծելու համար: Ames հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Սիմոն Բրոդենի խոսքերով, 15–20 տարվա ընթացքում կարող է մշակվել հեռավոր տիեզերք թռիչքների իրականացման շարժիչային նախագծեր: 2016 թվականին մեկնարկել է «Breakthrough Starshot» մասնավոր նախագիծը, որը նախատեսում է ստեղծել ծայրահեղ փոքրիկ ավտոմատ միջաստղային տիեզերանավ, որը, օգտագործելով լուսային առագաստը և բարձր ուժային լազերային արագացումը, հնարավորություն կտա մոտ 20 տարի անց հասնել 4.37 լուսատարի հեռավորությամբ գտնվող Ալֆա Ցենտավրա արեգակնային համակարգին։ Նշենք, որ ըստ նախագծի, նախատեսվում է, որ տիեզերանավը զարգացնելու է լույսի արագության մինչև 20% –ի չափով արագություն։ Արժե նշել, որ միջաստղային ճանապարհորդություններ իրականացնելու համար առաջարկվում են երկու ուղղություններ։ Առաջինը մի քանի հազար տարի տևողությամբ դանդաղ թռիչքն է առանց հատուկ շարժիչների (այս դեպքում ստեղծվում են «սերունդների տիեզերանավեր», մարդիկ սերունդներով ապրում են տիեզերանավում՝ ապահովելով հաջորդականությունը), և երկրորդը հատուկ շարժիչներով կամ առագաստներով արագ թռիչքն է, որի տևողությունը կարճ է մարդկային կյանքից։ Դժվար է ասել՝ որն է ճիշտը։

Ինչպես արդեն ասացինք, անհնար է ներկա գիտության իմացության պայմաններում իրականացնել միջաստղային ճամփորդություններ, քանի որ ամեն ինչին «խանգարում» է Ալբերտ Էյնշտեյնը։ Իհարկե, բազմաթիվ ֆիլմերում և ֆանտաստիկ վեպերում կարելի է տեսնել կամ կարդալ գերլուսային արագությունների մասին, բայց դա միայն ֆանտաստիկա է։ Ըստ Էյնշտեյնի, չկա լույսի արագությունից ավելի արագություն, և անհնար է գերազանցել այդ արագությունը։ Իհարկե, ներկայումս կան մի շարք տեսություններ, որոնք հակառակ են համաշխարհային «արագաչափին»։ Ըստ այդ տեսությունների, հարաբերականության տեսությունը հնարավորություն է տալիս օբյեկտի տեղափոխությունը տարածությունում լույսի արագությունից ավելի մեծ արագությամբ, եթե առկա է շեղված տարածա–ժամանակային իրականություն։ Նաև, ըստ գիտնական Կոնստանտին Ֆեոկտիստովի, չի կարելի բացառել մարդու աբստրակտ տելեպորտացիան, օրինակ, էլետրամագնիսական ալիքների տեսքով։ Սա կարող է լուծել միջաստղային ճանապարհորդությունների հարցը, քանի որ տելեպորտացիան իրականացվում է վայրկյանական։

Կամո Խաչիկյան 

Կամչատկայում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել Թրամփի հատուկ բանագնացն ու Ալիևը հանդիպում են ունեցել. կողմերը փաստաթուղթ են ստորագրել Ռուսաստանի հայերի միության ղեկավարը մեկնաբանել է Հայաստանի, ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի ղեկավարների վաղվա հանդիպումը Հայ-ադրբեջանական համաձայնագիրը կապահովի ՌԴ-ն և Չինաստանը շրջանցող նավթի և գազի մատակարարումները. ԱՄՆ սենատոր Վաճառված թունավոր ալկոհոլից մահացածների թիվը հասել է 12-ի․ ՌԴ Ուղևորատար ինքնաթիռը արտակարգ վայրէջք է կատարել Շերեմետևոյում Օգոստոսի 8-ին, 11-ին, 12-ին, 13-ին, 14-ին գազ չի լինելու․ հասցեներ Լոռիում երեխաների միջև վիճաբանությունն ավարտվել է 12-ամյա երեխայի դանակահարությամբ. Shamshyan.com Ռուսաստանի ԱԳՆ-ն քննադատել է Կիևին ուկրաինացի ռազմագերիներին չընդունելու համար Ֆրանսիայում պայքարում են գրեթե 80 տարվա ընթացքում երկրի ամենախոշոր անտառային հրդեհի դեմ Վանաձորում իրականացվել է հատուկ օպերացիա Ամերիկայի Հայ Դատի Հանձնախումբը Թրամփ-Փաշինյան-Ալիև գագաթնաժողովին ընդառաջ հանդես է եկել կոչով Այսօր-վաղը որոշվող՝ մեր երեխաների ապագայի մասին ճակատագրական հարցերը իշխանությունը գաղտնի է պահում․ Թաթոյան Ողբերգական դեպք՝ Շիրակի մարզում․ 39-ամյա Արտյոմ Ծ.-ն մահացել է Լիբանանը համաձայնել է «Հըզբոլլահ»-ի զինաթափման վերաբերյալ ԱՄՆ առաջարկին Երկրորդ Ղարաբաղյան պատերազմից ի վեր Իրանին զգուշացրել են Թուրանի միջանցքի սպառնալիքի մասին. իրանցի փորձագետ Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու 2025 թվականի երկրորդ եռամսյակում Հայաստանից Վրաստան է այցելել մոտ 130 հազար զբոսաշրջիկ Ցուցաբերեք զգոնություն․ Գագիկ Սուրենյանի հորդորը Պարզվել է երեկ ողբերգական ավտովթարի հետևանքով ՊՆ մահացած, վիրավոր զինծառայողների և վարորդների ինքնությունը Դատարանը մերժել է Աղվան Արշակյանի պաշտպանների միջնորդությունը՝ անընթեռնելի և անորակ փաստաթղթերի հիմքովՍելավահոսքի սպառնալիք կա, զգոն եղեք․ Լարսը փակ է Միացյալ Նահանգները Պուտինին առաջարկել է Ուկրաինայում հրադադարի դիմաց վերացնել պատժամիջոցները Նորավարտ սպաները վիճակահանությամբ ընտրել են իրենց ծառայության վայրերը ՌԴ ԶՈւ-ն հարված է հասցրել Ուկրաինայի ԶՈւ-ի կողմից օգտագործվող երկաթուղային հանգույցին Վարդավառին «ՈՒԱԶ»-ներով մտել են Սևանա լիճ և աղտոտել լճի ջրերը. նյութերն ուղարկվել են ԲԸՏՄ Զելենսկին Մակրոնին հայտնել է, որ պատրաստ է հրադադարի և սպասում է ՌԴ արձագանքին «Կալաշնիկովի» ինքնաձիգ, 3 ատրճանակ, 6 հրացան, նռնակներ ու ականներ․ ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքի կամավոր հանձնում Արմավիրում Հայաստանում 2025 թվականի առաջին կեսին բեռնափոխադրումների ծավալն աճել է Ջրային կոմիտեի գլխավոր քարտուղարին ազատեցին պաշտոնից Խաղաղության երաշխավորը Հարավային Կովկասում միշտ եղել է Ռուսաստանը, ոչ թե ԱՄՆ-ը. Մհեր ԱվետիսյանՀՀ պետական պարտքը հունիսի 30-ի դրությամբ 13 մլրդ 852 մլն 137 հազար դոլար է 64-ամյա տղամարդու բակում հայտնաբերվել է կանեփի 402 թուփ․ Սպիտակի համայնքային ոստիկանների բացահայտումը Մահացել է երգիչ Արամոյի և լրագրող Աշոտ Գևորգյանի մայրը Սոֆի Դևոյանը սիրելիի հետ տեսանյութ է հրապարակել Ինչ փաստաթղթեր կստորագրեն Հայաստանը, Ադրբեջանը և ԱՄՆ-ն․ Kyiv Post Փրկարարները հայտնաբերել են մոլորված քաղաքացիներին Ռուսաստանը Կովկասի տարածքում նոր հակամարտություն է կանխատեսել Հրդեհ՝ Երևանում, էլեկտրաենթակայանում հրդեհ է բռնկվել. ժամանել է հրշեջների մի քանի մարտական հաշվարկ Մեծ Բրիտանիան սկսել է ուկրաինացիներին զանգվածաբար մերժել մշտական ապաստանի տրամադրումը Պուտինը հնարավոր է համարել Զելենսկու հետ հանդիպումը ՀՀ մշտական բնակչությունը շուրջ 3 մլն 84.4 հազար մարդ է Հայտնի են Ոսկե գնդակի հավակնորդները (տեսանյութ) ՀՀ պետական պարտքը հունիսի 30-ի դրությամբ 13 մլրդ 852 մլն 137 հազար դոլար է Հալաբյան փողոցի շենքերից մեկի մոտակայքում այրվում է ենթակայան Լոռիում գումարը կիսելու պատճառով վիճաբանության ժամանակ դանակահարություն է եղել Սյունիքում «ՎԱԶ 2107»-ը բախվել է ավտոբուսին, ապա բեռնատարին. կան տուժածներ Թուրքիայի նախագահն ինքն է տարբեր առիթներով խոսել իրենց` արցախյան 3-րդ պատերազմում ունեցած առանցքային դերի մասին. Աբրահամյան Զանգը հեռվից է քաղցր հնչում, կամ՝ դուրս գալն ի՞նչ կարժենա Պետությունը ոչ թե իշխանությունն է, այլ ազգը, ժողովուրդը. Արմեն Մանվելյան