Երևան, 27.Նոյեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


«Ո՞րն է սկզբում եղել՝ հա՞վը, թե՞ ձուն». գիտական պատասխանը կա.

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Մենք գիտենք, որ...

Հանրահայտ փիլիսոփայական հարցը` «Ո՞րն է սկզբում եղել՝ հա՞վը, թե՞ ձուն», պատասխան չունի: Մի կողմից՝ հավի ծննդյան համար ձու է պետք, մյուս կողմից էլ՝ ձու առաջանալու համար հավ է պետք:

Իրականում այդպես չէ: Այդ հարցը ունի ռեալ և գիտականորեն հաստատված պատասխան: Ինչպես ասում էր հանրահայտ գենետիկ Խոլդեյնը (1892–1964), «եթե հաճախ տրվող հարցին, թե՝ ո՞րն է սկզբից եղել՝ հա՞վը, թե՞ ձուն, չի հնչում պատասխան, դա նշանակում է երկու բան. կամ այդ մարդուն չեն սովորեցրել էվոլյուցիայի տեսությունը, կամ էլ նա չի հավատում այդ տեսությանը»:

Եթե հետևենք էվոլյուցիայի տեսությանը՝ կպարզվի, որ հավն է առաջացել ձվից: Մի շատ պարզ բացատրություն. թռչունները առաջացել են սողուններից (դինոզավրերից), իսկ սողունները ևս «ձու են դնում», այսինքն՝ առաջին թռչունը առաջացել է ձվից :

Եթե հարցը մի քիչ ընդարձակենք, կստացվի հետևյալը: Ձուն այնքան էլ հասարակ բան չէ: Այն երկու իմաստ ունի՝ բիոլոգի համար դա ձվաբջիջն է, իսկ խոհարարի համար հենց այդ նույն ձվաբջիջը պարունակող հավկիթը՝ նախատեսված ուտելու համար:

Ըստ էության, «ձու» ասելով՝ կարելի է հասկանալ նաև կառուցվածքով և ֆունկցիայով նրան նման այլ բիոլոգիական օբյեկտներ՝ ձկնկիթը, սողունների ձվերը, կաթնասունների ձվաբջիջը և այլն: Եթե ընդունենք, որ այդպես է, և մեր փիլիսոփայական հարցը ձևակերպենք հետևյալ կերպ՝ «Ո՞րն է սկզբում եղել՝ կենդանի օրգանի՞զմը, թե՞ ձուն», պատասխանը կլինի՝ կենդանի օրգանիզմը, քանի որ սկզբից նրանք առաջացել են, ապա էվոլ յուցիայի ընթացքում ձեռք բերել բազմանալու հատկություն:

Ի դեպ, այս պրոբլեմի մասին խոհեր կարելի է գտնել հին հույն փիլիսոփաների գրվածքներում: Դա նշանակում է, որ այն ժամանակ ևս այս հարցը քննարկվել է: Օրինակ, Արիստոտելը գտնում էր, որ և՛ թռչունը, և՛ ձուն առաջացել են միաժամանակ, քանի որ, եթե եղել է առաջին մարդը ապա նա չպետք է ունենա հայր և մայր, իսկ դա, ըստ փիլիսոփայի, հակասում է բնությանը: Նույն տրամաբանությամբ, ձուն չէր կարող լինել առանց թռչնի, իսկ թռչունը՝ առանց ձվի, հետևաբար՝ նրանք առաջացել են միաժամանակ:

Ինձ թվում է, որ մեր նախապապ Նոյը մի քիչ անխելք է եղել:

« Ն ո յ ը  ա մ ե ն  ի ն չ  ա ն ո ւ մ   է ա յ ն պ ե ս , ինչպես իրեն պատվիրել է Աստված: Շինարարության ավարտից հետո Աստված Նոյին ասաց, որ նա մտնի տապանի մեջ՝ իր կնոջ և որդիների հետ։ Բացի այդ, տապանում հավաքի նաև բոլոր կենդանիներից մեկ զույգ։ Նա նաև պետք  է սնունդ հավաքեր իրենց և կենդանիների համար»։ 

Չէ, նա արել է այն, ինչ ասել է Աստված: Սակայն տրամաբանական հարց է ծագում՝ ինչո՞ւ կենդանիներ: Այդ կենդանիների մեծ մասը ձու է ածում, վերցնեիր այդ ձվերի ամեն տեսակից մի 100 հատ. սա տնտեսապես շահավետ է. կեր պետք չէ, իսկ ընթացքում կարելի է նաև ձվածեղ ուտել: 

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը

Ինչպես նվազեցնել ձմեռային կոմունալ ծախսերը3 հայեր այլ անձանց հետ միասին Ղրիմի կամրջի աhաբեկչության գործով դատապարտվել են ցմաh ազատազրկման Հուսալիության և ֆունկցիոնալության չափանիշ. ինչո՞ւ են խողովակային բանալիները կոչվում նաև «գազային» կամ «շվեդական». «Փաստ»Արարատի մարզում բախվել են մարդատար գնացք և «Opel»Արցախից խոսելը Փաշինյանի համար ծայրահեղականություն է. Հովհաննես ԻշխանյանՀայաստանում քաղաքական պատվերի արդյունքում կիրառվում է միայն կալանքը․ Արամ ՎարդևանյանUcom-ն աջակցում է տիեզերական ճարտարագիտության զարգացմանը Հայաստանում (լուսանկարներ)ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (27 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ).Փոփոխվել է Հայաստանի Սահմանադրությունը, տեղի է ունեցել «Մայրիկ» ֆիլմի պրեմիերան. «Փաստ»Նոր տեղեկություն ընդունելության քննություների մասինՓաշինյանի՝ Սահմանադրությունը փոխելու ցանկությունը հիմնականում պայմանավորված է Ալիևի պահանջներով, բայց կան նաև այլ պատճառներ. «Փաստ»Խաղաղության ծրագրում պետք է փոփոխություններ արվենՖասթ Բանկը Mastercard World-ի նոր քարտապաններին տրամադրում է մինչև 25% քեշբեք Հայաստանը պետք է ոչ թե հեռանա ՀԱՊԿ-ից, այլ պետք է իր գործունեությունը ընդլայնի և ամրապնդի ՀԱՊԿ-ում. Մհեր ԱվետիսյանԲաքվում ուզում են, որ տարածաշրջանում Ռուսաստանին փոխարինի Ուկրաինան. «Փաստ»Լոռու մարզում 11-ամյա տղա է մահացել. երեխայի ծնողները մեղադրում են բժիշկներին Դիրքեր կան, որտեղ թշնամին զննում է մեր զինվորներին, նոր միայն թողնում է. Ավետիք ՔերոբյանՈրքա՞ն է կազմում Դիլիջանի և հարակից անտառների հրդեհների պատճառած վնասըՁմռանը մրսածության աճին նպաստող գործոնները. ինչպես չհիվանդանալ«Որդիներս ուժ տվողը դարձան, և այն, որ պետք է բարձր պահենք Սամվելիս անունը». Սամվել Մանասյանն անմահացել է հոկտեմբերի 17-ին Մարտակերտում. «Փաստ»Հայ գերիների նկատմամբ բռնության ֆոնին կոչ ենք անում ԵԽ պատգամավորներին այցելել Բաքու․հայտարարություն Ինչպե՞ս օգտվել բազմավեկտորակտիվությունից ու հետաքրքրություններից. «Փաստ»Վարդան Ջհանյանը մասնակցել է CRIRSCO-ի նախագահ Գարթ Քիրքհեմի հետ հանդիպմանը 19-ամյա գրոսմայստերը՝ 2025 թվականի ՖԻԴԵ-ի շախմատի աշխարհի գավաթի հաղթող Այն մասին, թե ինչպես իշխանությունը կորցնելու վախից մեր աչքերի առաջ հիմա ծնվում է ամենաայլանդակ բռնատիրությունը. Ավետիք ՉալաբյանԴիլիջանի ոլորանների և «Լեռնային Հայաստան» առողջարանի մոտակայքում բռնկված hրդեհներն ամբողջությամբ մեկուսացված են. ՀՀ ՆԳՆ փրկարար ծառայություն Ապագա ռիսկերի բարձրացման վտանգավոր միտումները. «Փաստ»Թրամփի և Պուտինի զրույցը փոխել է պատերազմի ընթացքըԶանգեզուրի միջանցքից մինչև տոտալ վերահսկողություն․ Վաշինգտոնյան միֆի փլուզումը Երևանում օդի աղտոտվածությունը մոտեցել է կենսաբանական աղետի շեմին․ Սամվել ֆարմանյան 24 ժամ ջուր չի լինելու Ժողովրդական վստահության աճը և «Մեր Ձևով» շարժման նոր քաղաքական որակը «Այս գործընթացներն արդեն իսկ ազդել են մեր ներդրումային գրավչության վրա». «Փաստ»Կյանքից հեռացել է Նելլի ՀակոբյանըԿմշակվի շարժական աղբյուրներից մթնոլորտն աղտոտող նյութերի արտանետումների հաշվարկման միասնական ուղեցույց. «Փաստ»Օրվա աղոթքՔարոզչապղպջակներ, որ մի քանի րոպե էլ չեն դիմանում. «Փաստ»Ինչո՞ւ են «նիկոլական նարատիվներ» շրջանառում. «Փաստ»Բոլորի դեմ ատելություն ու թշնամանք է գեներացնում, պառակտում մտցնում. «Փաստ»Զիջումները վերածվում են կապիտուլյացիայի, բայց խաղաղություն այդպես էլ չի հաստատվում. «Փաստ»Ռազմական հեղաշրջում` Գվինեա-Բիսաուում Թայվանը մտադիր է պաշտպանության համար լրացուցիչ 40 միլիարդ դոլար հատկացնել 70,000 դոլար՝ մեկ տոմսի համար. այժմ դուք կարող եք վճարել «Ոսկե գլոբուս» մրցանակաբաշխությանը մասնակցելու համարՀռոմի պապն արգելել է բազմակնությունը և բազմամուսնությունը ՀԱՊԿ ղեկավարները հանդիպել են ղրղզական յուրդում Ուկրաինացիները չպետք է կախված լինեն միայն գործընկերներից․ Զելենսկի «Կրասնոդարը» հաղթեց «Օրենբուրգին»՝ դուրս գալով կիսաեզրափակիչ․ Սպերցյանը մասնակցեց հանդիպմանըՄայրը մուրճով սպանել է 6–ամյա որդուն Ընտրություններին միջամտելու վերաբերյալ Թրամփի դեմ հարուցված գործը կարճվել է Սրետենսկի վանքի երգչախումբը երգել է Մոսկվա-Երևան չվերթի ինքնաթիռում (տեսանյութ) Գյումրիում անհայտ անձը մուտք է գործել կոշիկի խանութ և փորձել խանութում տեղադրված բանկոմատից կատարել գnղություն