Երևան, 27.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Միջազգային իրավունքի տեսակետից Թուրքիան պարտավոր է դեպի ծով ելք չունեցող երկրին տարանցման ազատություն տալ

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

 «Միջազգային և համեմատական իրավունքի կենտրոն» հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ միջազգային իրավունքի մասնագետները շարունակում են աշխատել ՀՀ արտաքին քաղաքականության մի շարք հարցերի իրավական ասպեկտների վերլուծության ուղղությամբ։

«Միջազգային և համեմատական իրավունքի կենտրոն» ՀԿ-ի համահիմնադիր, տնօրեն, փորձագիտական խմբի ղեկավար, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, փաստաբան Եղիշե Կիրակոսյանը նշում է, որ փորձագիտական խումբն աշխատում է թիրախային մի շարք թեմաների շուրջ, որոնց առնչությամբ պատրաստված հուշագրերը երկու նպատակ ունեն՝ հանդիսանալ որպես ուղեցույց ավագ դիվանագետների, դեսպանների, որոշումներ կայացնողների համար։ Բացի այդ, այս եզրակացության հիման վրա կարող են կազմվել այլ հուշագրեր, իրավական փաստաթղթեր և շրջանառվել տարբեր միջազգային հարթակներում։ Փորձագիտական խմբի աշխատանքներին ներգրավված են միջազգային իրավունքի մասնագետ, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Լևոն Գևորգյանը, «Կոնցեռն դիալոգ» իրավաբանական գրասենյակի ավագ գործընկեր, փաստաբան, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Արամ Օրբելյանը, ՀՀ Սահմանադրական դատարանի խորհրդական, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Վլադիմիր Վարդանյանը։

Եղիշե Կիրակոսյանի տեղեկացմամբ՝ թեմաներից մեկն առնչվում է փակ սահմանների իրավաչափության հարցին։ Այն քննարկվել է հատկապես Հայաստան-Թուրքիա սահմանի փակ լինելու կտրվածքով։ Այս համատեքստում փորձագետն առանձնացնում է Թուրքիայի միջազգային պարտավորությունները դեպի ծով ելք և տարանցման ազատություն տրամադրելու հարցում։ Միջազգային փաստաթղթերում ֆիքսված են այս հարցի կարգավորումները, դատական, արբիտրաժային և այլ մեխանիզմները։ Պարզապես հարցը, ըստ Եղիշե Կիրակոսյանի, քաղաքական է, և պետությունը պետք է որոշի՝ ինչպես, որտեղ, երբ ու ինչ տրամաբանությամբ կիրառել այդ կարգավորումները կամ էլ խնդիրը որպես քաղաքական լծակ օգտագործել։ Այս համատեքստում փորձագետներն անդրադարձել են նաև Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության շրջանակներում փակ սահմանների իրավական կարգավորման առանձնահատկություններին։ 

Հաջորդ թեման, որի շուրջ կատարվել են հետազոտություններ, վերբերում է Արցախի հիմնահարցին։ Մասնավորապես, խոսքը անկախ պետականության կայացման մասին է` «անջատումը որպես իրավունքների պաշտպանության միջոց»  ("remedial secession") սկզբունքի շրջանակներում։ Խնդրո առարկա ինստիտուտը լայն տարածում է ստացել արդի միջազգային-իրավական և քաղաքագիտական մտքում և օգտագործվում է ապագաղութացման համատեքստից դուրս նոր անկախ պետականության ստեղծումը և ճանաչումը հիմնավորելու նպատակով։ Թեման ուսումնասիրվել է Սումգայիթի, Բաքվի ջարդերի, հայատյացության քաղաքականության քարոզման համատեքստերում։ Այս տրամաբանության ներքո փորձագետները հիմնավորել են, որ Արցախի արտաքին ինքնորոշումն օբյեկտիվ անհրաժեշտություն էր հայ ժողովրդի ինքնապահպանման համար։ 

Փորձագետներն առաջիկայում կամփոփեն ևս մեկ թեմա, որը վերաբերում է չճանաչված պետությունների կամ դե ֆակտո պետությունների կարգավիճակին, դրանց քաղաքացիների իրավունքների պաշտպանությանը, նման պետություններում տնտեսական գործունեություն ծավալելու իրավաչափությանը և այլ հարցերի։

Ինչպես «Արմենպրես»-ին տեղեկացրին Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամի հասարակայնության հետ կապերի ծառայությունից, մասնագետները մատնանշում են, որ միջազգային հանրությունը և յուրաքանչյուր պետություն ունի պատասխանատվություն և պարտականություն՝ ապահովելու մարդու իրավունքների պաշտպանությունը՝  անկախ այն հանգմանքից՝ տվյալ պետությունը ունի քաղաքական ճանաչում, թե ոչ։ 

Հուշագրերը պատրաստելիս ծրագրի փորձագետները սերտորեն համագործակցում են արտաքին գործերի նախարարության հետ։ Ուսումնասիրությունները կատարվում են ՀՀ Նախագահի աշխատակազմի կողմից հատկացված դրամաշնորհի և Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամի հայտարարած մրցույթի շրջանակներում։

Մարդիկ, ովքեր գտնվում են ամենօրյա ճնշումների, սպառնալիքների ու շանաժի ներքո էլ պաշտպանում են հայ ժողովրդի պատիվն ու արժանապատվությունը. Աբրահամյան Մեսսին կարող է վերադառնալ «Բարսելոնա» Շարունակականություն՝ ընդդեմ ոչնչացման. «Փաստ»«Հաջորդ տարի մեր հանրությունն իր մաշկի վրա է զգալու առկա տնտեսական ռիսկերի անմիջական հետևանքները». «Փաստ»«Մեր Ձևով»-ում հավատում ենք, որ մենք մի մեծ ընտանիք ենքՈ՞ր Նոր տարվա ուտեստները կփչացնեն տոնըԷներգետիկ համակարգը՝ քաղաքական հաշվեհարդարի դաշտում Գրանցվել են ամենասաստիկ սառնամանիքները․ Սուրենյան Որ գերատեսչություններն են ակտիվ և պասիվ եղել օրենսդրական նախաձեռնությունների հարցում. «Փաստ»Դրամական պարգև Լոռու մարզի տարբեր ԲՈՒՀ֊երի գերազանց սովորող ուսանողների համար 2-ամյա աղջիկը խեղդվել է ջրով լի դույլի մեջ Աղոթք խաղաղության համարՍուրբծննդյան լույսը՝ ճաղավանդակներից այն կողմ. բռնաճնշումներ Հայ առաքելական եկեղեցու դեմ. «Փաստ»Իսկ ինչի՞ «լիազորություն ունեն»... լիազորություն չունեցողները. «Փաստ»Նոր զարգացում. կոշտ գնահատական բրիտանական հարթակից. «Փաստ»Ինչո՞ւ «զադնի դրեց» Նիկոլ Փաշինյանը. «Փաստ»Նոր տարի, հին ստեր. ո՞ւր է գնում Հայաստանը. «Փաստ»Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Կովկասի բնակիչների մոտ անսովոր գեներ են հայտնաբերվել Փարիզի մետրոյում տղամարդը դանակահարել է երեք կնոջ, որոնցից մեկը հղի է Վահագն Խաչատուրյանը ստորագրել է մի շարք օրենքներ Խոշոր ավտովթար՝ Սյունիքի մարզում․ «КАМАЗ»-ը կողաշրջվել է՝ հայտնվելով ճանապարհի երթևեկելի գոտում Նարեկ Կարապետյանը արձագանքել է բռնի տեղահանված արցախցի կնոջ խնդրանքինԱնձը համակարգչային խարդախությամբ հափշտակել է 3.3 մլն դրամ, կատարել փողերի լվացում. նախաքննությունն ավարտվել է Օդի ջերմաստիճանը կնվազի, ձյուն կտեղա․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Իրազեկում՝ Սուրբ Ծննդյանը հաջորդող մեռելոցի օրվա աշխատանքային լինել-չլինելու մասին Խաչատուրյանը դատավորներ է նշանակել Քաղաքապետարանը՝ տրանսպորտի ուղեվարձի, աղբահանության վճարի թանկացումների մասին Իջևանում պարեկները «Mercedes»-ի վարորդի մոտ լիցքավnրված ինքնաձիգ են հայտնաբերել․ նա եղել է ոչ սթափ վիճակում Ռուսաստանը փոխել է երեխաների համար սահմանային անցման կանոնները Էդուարդ Սպերցյանը՝ Հայաստանի տարվա լավագույն ֆուտբոլիստ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը «կառուցողական» բանակցություններ են վարել «Անվտանգությունը սկսվում է ինձնից»․ տոներին ընդառաջ՝ ՆԳՆ-ն դիմում է հանրությանը «Shacman» բեռնատարը ճանապարհի մերկասառույցի պատճառով բախվել է ժայռին․ կա վիրավոր «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի «Մեր վիրտուոզները» ծրագրի դաշնակահարները մեկ բեմում էին իտալացի դաշնակահար Անտոնիո դի Կրիստոֆանոյի հետՌուբեն Վարդանյանը «Եվրոմեդիա24»–ի կողմից արժանացել է «Մեծանուն հումանիստ» մրցանակի Կրթության նոր հարթակներ՝ ԱրարատԲանկի և «Արեն Մեհրաբյան» հիմնադրամի համագործակցությամբ «Հայուհի» կանանց կենտրոնը հերթական նախաձեռնությամբ հյուրընկալվել էր սահմանապահ համայնքի կանանց՝ նպատակ ունենալով ակտիվացնել համայնքային կյանքը և կարևորել հայուհու դերը երկրի ամրության գործումԿԳՄՍՆ-ն նահանջեց. QR կոդը Այբբենարաններից վերացնելու, Մեսրոպ Մաշտոցի պատկերը վերադարձնելու պահանջը կատարվել է Բախվել են «Hyundai Elantra»-ն և «Mercedes»-ը․ կա վիրավոր Հայաստանի իշխանությունները միջանցք են տալիս Ադրբեջանին այն պարագայում, երբ չկա Լաչինի միջանցքը, չկա Արցախը և Արցախում ապրող հայեր չկան․ Էդմոն ՄարուքյանՀայ և ռուս ժողովուրդները խորացնում են համագործակցությունը. Մոսկվայի Ազգությունների տանը տեղի ունեցավ «Հաղթանակի մեղեդիներ» երեկոն Ռուբեն Վարդանյանի գործով դատական նիստը Բաքվում հետաձգվել է առողջական խնդիրների պատճառով Կեղծ List. Am անունից գողանում են Viber. զգուշացնում է փորձագետը Գյումրիում տղամարդուն կյանքից զրկած կասկածյալը կալանավորվեց Մասիսի ոստիկանները հայտնաբերել և ձերբակալել են գողություններ կատարած 28-ամյա երիտասարդի Ադրբեջանի արտգործնախարարը չի բացառել, որ կայցելի Հայաստան Դատարան են հանձնվել Հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների ինստիտուտի տնօրենի վերաբերյալ քրեական վարույթի նյութերը Տեխնոլոգիական նորարար և գինեգործ Ադամ Կաբլանեանը միացել է «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի Հոգաբարձուների խորհրդինՆոր տարի, հին ստեր․ ո՞ւր է գնում Հայաստանը