Թրամփն ու Պուտինը` խոշորացույցի կենտրոնում

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ 11 Հուլիս, 2017 18:09

Փորձագետներն ու համաշխարհային մեդիան շարունակում են վերլուծել G20–ը՝ դրա ամենավառ կետը Թրամփ–Պուտին հանդիպումը, ամենամռայլը՝ համբուրգյան ագրեսիվ բողոքի ցույցերը, իսկ ամենաանսպասելին՝ ԱՄՆ–ի մեկուսացման այլևս անհերքելի փաստը դիտարկելով: Կան նույնիսկ այնպիսիք, որոնք G20–ն իրականում G18 են որակում՝ հաշվի առնելով ամերիկյան թույլ ներկայությունն ու Սաուդյան Արաբիայի թագավորի բացակայությունը: Ինչ վերաբերում է արդյունքներին՝ այստեղ արդեն տեսակետները սև ու սպիտակի են բաժանվում: Կարծիք կա, որ G20–ը տապալվեց, որովհետև վեր հանվեց համաշխարհային առաջնորդների բացարձակ անմիաբանությունը բոլոր օրակարգային հարցերում և հին աշխարհակարգի ավարտն ազդարարվեց, բայց կա նաև տեսակետ, թե ԱՄՆ–ի փոխարեն համաշխարհային առաջնորդի դերակատարում ստանձնած Գերմանիան հաջողեց՝ 18–ն ընդդեմ 1 խռովարարի կարգախոսը կյանքի կոչելու հարցում: Ընդ որում, որքան էլ զարմանալի հնչի, խռովարարն այս դեպքում ոչ թե Ռուսաստանի նախագահ Վլ. Պուտինն է ընկալվում, որն ամբողջ ժամանակ կարողացավ տեղ հասցնել կոնկրետ ձևակերպված իր հիմնական ուղերձները, այլ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, որն այժմ բոլորին հակադրվող իր քաղաքականության պատճառով (ոմանք այս առումով խիստ խորհրդանշական են համարում ընդհանուր լուսանկարում Թրամփի՝ վերջին պահին անկյունում տեղ զբաղեցնելու փաստը... նույն կերպ է ընկալվում ասուլիսից հրաժարվելու և Թիլերսոնին գործուղելու, կամ՝ բանակցություններից մեկը դստերը՝ Իվանկային վերապահելու ու հերթական թվիթներն անելու դիրքորոշումը) ամենուրեք է քննադատվում:

Իրականում, սակայն, G20–ի արդյունքների գնահատման ընթացքում անհրաժեշտ է փաստերը դիտարկել բացառապես օրակարգային խնդիրների բարդության, որոշ դեպքերում էլ դրանց, այսպես կոչված, քրոնիկության աստիճանից ելնելով, ոչ թե հաջողության ու ձախողման տիրույթում: Նույն ուկրաինական խնդիրը դիտարկենք. իհարկե, հասկանալի է նրանց վրդովմունքը, որոնք համարում են, թե հատկապես Պուտինի ուղղությամբ հնչած նախնական խիստ հայտարարություններից հետո G20–ը բացարձակապես անշարժ թողեց հարցը՝ ինչ–որ առումով համաձայնելով ՌԴ նախագահի ասուլիսային այն մտքին, թե դա բացառապես ռուս և ուկրաինացի ժողովուրդների խնդիրն է, իսկ համաձայնության կայացմանը միայն պաշտոնական Կիևն է խանգարում: Բայց նաև անհնար է միանալ նրանց լավատեսությանը, որոնք կարծում էին, թե G20–ը, այն էլ նորմանդական քառյակի՝ տարիներ տևող աշխատանքից հետո, մի ժամում է բոլոր հարցերին լուծում տալու: Այնպես, որ՝ միակ բանը, որ օբյեկտիվորեն կարելի էր սպասել G20–ից, ՌԴ–ի հանդեպ պատժամիջոցների փաստարկված լինելու պնդումն էր, որ հնչեց կանցլեր Մերկելի շուրթերից, հրադադարի պահպանման անհրաժեշտությունը և նորմանդական քառյակի շարունակական ջանքերի մասին խոստումը. հո Պուտինի գլխին ռումբ չէին նետելու: Նույն պնդումը կարելի է անել նաև Սիրիայի առիթով. մանկամտություն էր սպասել, թե Պուտինն ու Թրամփը, Սիրիայի ժողովրդի փոխարեն, քաղաքական հանգուցալուծում էին տալու տարիներ տևող արյունալի պատերազմին, բայց նաև չի կարելի թերագնահատել փաստը, որ հենց գագաթնաժողովի ընթացքում ձեռք բերվեց Սիրիայի հարավ–արևմուտքում հրադադար հաստատելու համաձայնությունը: Ճիշտ է՝ ամերիկյան փորձագետները սրանում Թրամփի պարտությունն են նկատում՝ համարելով, որ իրենց բազայի շրջանում նույնպես ռուս ոստիկաններն են հսկելու ապառազմականացման ռեժիմը, բայց չպետք է մոռանալ, որ սա ռուս–ամերիկյան ուղղակի բախման հնարավորության բացառում էր նշանակում Սիրիայում, ինչը շատ ավելի կարևոր ձեռքբերում էր, քան բազեների ամբիցիաների բավարարումը:

Ցավոք, նույն բանը չի կարելի ասել Փարիզյան կլիմայական համաձայնագրի, պետական պրոտեկցիոնիզմի անթույլատրելիության, կամ՝ ԱՀԿ կանոններով ազատ առևտրի վերաբերյալ, որոնց առիթով Համբուրգը չկարողացավ ԱՄՆ նախագահին տարհամոզել և վերջնական Կոմյունիկեում G20–ը ստիպված եղավ ընդունել նրա հատուկ կարծիքը: Բայց 19–ի համաձայնությունն էլ վատ չէ: Առավել ևս, որ՝ նույն միգրացիոն քաղաքականության հարցում, որի շուրջ այդքան տարբերվում են Թրամփի ու մնացածի տեսակետները, նորից շատ կարևոր որոշում ընդունվեց՝ նպաստել Աֆրիկայի տնտեսական զարգացմանը, որպեսզի մարդիկ ստիպված չլինեն այլ վայրերում ավելի բարեկեցիկ կյանք որոնել, առավել անհանդուրժող լինել կոռուպցիայի նկատմամբ և ավելի զգուշ՝ ռադիկալ տրամադրությունների նկատմամբ: Այնպես, որ՝ Համբուրգն, իհարկե, տարաձայնություններ էլ վեր հանեց, բայց դրան ողբերգականություն հաղորդելու կարիք չկա: Մեր համոզմամբ՝ ժամանակակից աշխարհի ողբերգությունը հիմնականում ավելացող թեժ կետերում և այն խնդրում է դրսևորվում, որ Oxfam կոնֆեդերացիայի քարոզարշավի ղեկավար, Համբուրգում բողոքի ակցիայի համակարգող Սթիվ Փրայս–Թոմասն էր լավագույնս ձևակերպել. «Մենք ապրում ենք մի աշխարհում, որտեղ 8 մարդ ունի ճիշտ այնքան հարստություն, որքան աշխարհի բնակչության թշվառ կեսը՝ 3 մլրդ 600 միլիոնը, որտեղ 10–ից մեկի օրական եկամուտը 2 դոլարից պակաս է, և որտեղ 800 միլիոն մարդ ամեն գիշեր քաղցած է քնում»: Ողբերգությունը սա է, ոչ թե CNN–ի ու մյուսների դիտարկումը, թե՝ Պուտինի հետ ձեռքսեղման պահին Թրամփի ձեռքը սովորականի պես վերևո՞ւմ, թե՞ ներքևում էր: Կամ՝ շփոթվա՞ծ էր, եթե նստել էր բազկաթոռի ծայրին, թե՞ դրության տերն էր, որովհետև Պուտինն անընդհատ հայացքն էր փախցնում: