Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
Русский
Հայերեն English
ВАЖНО
Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни Израиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы» Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по миру Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276 Токаев: Армения является надежным партнером для Казахстана Китайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 км Генрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкам


Մշակութային մառազմի ելևէջները

АНАЛИТИКА
Կիսվել

Կյանքի կենսական խնդիրների լուծման կարոտ հասարակություններում մշակույթը գրեթե միշտ ստորադասվում է: Սակայն, մյուս կողմից, իրական արժեքներ շատ հաճախ ստեղծվում են հենց ճգնաժամային իրավիճակներում: Հայաստանյան իրականության մեջ մշակույթի վերաբերյալ քննարկումները չեն անցնում այս կամ այն հուշարձանը հանդիսավոր արարողությունների համար վարձով տալու կամ հերթական պատմական շենքն ավերելու շեմից: Տողերիս հեղինակի կարծիքով՝ մշակույթն առավել ու լայն ընդգրկուն դաշտ է, քան ինչ-որ ռաբիզը կամ պատմական հուշարձանը: Հակառակ դիտանկյունից, մշակույթը նաև ինքնազսպման մեխանիզմ է, հասարակական հարաբերությունների նորմերի ամբողջություն և հումանիտար բավարարվածության միջոց: Հարդյունս ̀ բարեկիրթ քաղաքացի ունենալու սկզբունք:

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ հասարակական լայն ընկալումները սահմանափակվում են մշակույթի միայն նեղ կիրառման ասպետկում, ուստի ժամանակ չենք ծախսի նախորդ կատեգորիաները մանրազնին բացահայտելու ուղղությամբ: Ավելի շատ խոսենք արդի իրավիճակի ու դրա պատասխանատուների մասին:

Այն հանգամանքը, որ ներկայիս նախարարի պաշտոնակատարը չպետք է նորից ղեկավարի այդ ոլորտը, կարծում եմ, մշակույթից քիչ թե շատ հասկացող ցանկացած ոք չի հակադրվի: Ինչո՞վ է հռչակվել նախարարն իր պաշտոնավարման ողջ ընթացքում: Անընդհատ սկանդալներ, այս կամ այն թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարի, երգչախմբի պատասխանատուի, պատմական հուշարձանները հարսանիքների համար վարձակալությամբ տալու և այլ թեմաներով: Դրանք բոլորն ուղղակի կամ անուղղակի առնչվում են նախարարի անվանը: Մամուլում եղան նաև բազմաթիվ հրապարակումներ որոշակի շենքեր սեփականացնելու ու դրանք հետո վարձակալությամբ պետությանը տալու մասին: Մյուս կողմից՝ նաև որևէ քայլ չի արվել, որը կնպաստեր Հայաստանում մշակութային դաշտի կայացմանը: Սա դեռ ամենը չէ, ու շարքն անընդհատ կարելի է շարունակել: Սակայն միայն անձի փոփոխությունով համակարգ փոխել չես կարող: Այդ համակարգը նեխած է բոլոր կողմերից: Եթե հաշվի չառնենք որոշ լուսավոր կետեր, որոնք բացարձակապես կապ չունեն Մշակույթի նախարարության հետ, ապա չենք չափազանցի, եթե ասենք, որ այդ նախարարությունն ընդհանրապես փակել է պետք ու թեթևացնել բյուջեի առանց այն էլ ծանր բեռը: Պարապ հաստիքների բազմությունն այստեղ ակնհայտ է:

Պատմական կենսափորձը ցույց է տվել, որ մշակույթը զարգանում է երկու պարագայում ̀ երբ սահմանափակումները և ճնշումները չափազանց շատ են պետական մեխանիզմի կողմից և երբ ոլորտին տալիս ես ազատություն, այսինքն՝ մշակութաստեղծ անհատը կարողանում է ինքնադրսևորվել: Հայաստանում բացակայում են երկուսն էլ: Հանցավոր անգործության պարագայում կամ միայն սեփական բարեկեցության մասին մտածող իշխանավորների առկայության դեպքում ոլորտը հասել է ողբերգական մինուսի վիճակի: Տուրիզմի հետ ուղղակի կապ ունեցող այս ոլորտում չկա որևէ նորմալ հայեցակարգ, զարգացման ծրագիր, խնդիրները տեսնելու ու գնահատելու, դրանց լուծում տալու ունակություն: Մարզային թանգարաններն ու այլ մշակութային օբյեկտները գտնվում են ծայրահեղ վիճակում: Իհարկե, շատ հաճախ նախարարությունը մեղադրում է մարզպետարաններին, մարզպետարանները՝ նախարարությանը: Ու այս փակ շղթան թվում է, թե վերջ չունի: Այս ամենի գագաթնակետը Հանրային հեռուստատեսությամբ սկսված մի նախագիծ է, որը թերևս չես կարող նկարագրել, զի հայերենում չկան այդքան բարեկիրթ բառեր սեփական նողկանքն արտահայտելու համար:

Միգուցե, այս ամենն արվում է հետևողականորեն տգետ հանրույթ բուծելու ու մշակութապես խեղված վարքագծով դեռահասներ ունենալու մղումո՞վ: Չի բացառվում: Բայց, մյուս կողմից, այս ամենը հանցագործություն է մի ողջ հասարակության նկատմամբ, հասարակության, որին եթե հարցնես, ապա կներկայանա որպես ամենամշակութաստեղծ ազգ, բայց եթե նայենք վերջին 30 տարիների կտրվածքով, գրեթե բոլոր ոլորտներում որևէ արժեք չի տվել:

Այս ոլորտը, առավել քան որևէ այլ ոլորտ, ունի խստիվ վիրահատական միջամտության կարիք՝ սկսած նախարարին փոխելուց և ընդհանրապես նրան «մշակույթ» բառն արտաբերելու իրավունքից զրկելուց, վերջացրած ոլորտի կազմակերպման ամենանեղ հարցերի մոտեցումները համակարգելուց:

Կունենա՞ նոր կառավարությունն այդքան քաղաքական կամք, ուրեմն կհաջողի, չի՞ ունենա, կշարունակվի գիտակցությունը բռնության ենթարկելու նույն վիճակը: Ու մենք կշարունակենք եթերներից միայն փնթի սերիալներ տեսնել, դահլիճները կլցնեն մուղամաթի ու ռաբիսի դեմքերը, և միայն Հանրայինից կիմանանք, որ դպրոցական հրեշտակը լինում է «փռչոտ», «չոլկեն առաջ տված», «թաղային լկտի ժարգոնով» եթերում բարբաջող մի «պատանյակ»: Թերևս այսքանը: Բարին ընդ Ձեզ:

Վահրամ Թոքմաջյան
 
Past.am վերլուծաբան
Կիսվել
Лента новостей
Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектроникеКарты VISA DIGITAL Юнибанка стали бесплатными
Вся лента »
Самое популярное
1 Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст» 2 Почему власти «паникуют»? «Паст» 3 Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст» 4 Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой 5 Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полно...
Опрос