Ереван, 25.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Որո՞նք են «դրսի» իրական հետաքրքրություններն ու շահագրգռությունները տարածաշրջանում. «Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Տարիներ շարունակ Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարությունների միջև բանակցությունների թեման եղել է ոչ թե Հայաստանի ու Ադրբեջանի կոնֆլիկտը, ինչպես հիմա է ներկայացվում, այլ Արցախյան հիմնահարցը։ Ու ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությունը ստանձնել էր գլխավոր միջնորդական առաքելությունը, որը պետք է բերեր Արցախյան հիմնախնդրի որոշ չափով բալանսավորված լուծման։

Հենց Մինսկի խմբի գործունեության արդյունքում է, որ Արևմուտքը՝ ի դեմս ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի, և Ռուսաստանը համատեղվում էին մեկ հարթակում և փորձում էին միմյանց հետ աշխատել։ Ու քանի որ համանախագահության ինստիտուտը կոնկրետ դեմ էր արտահայտվում ուժի կամ ուժի սպառնալիքի կիրառմանը, ինչն ամրագրված էր խնդրի կարգավորման գլխավոր սկզբունքներում, դրանով դիվանագիտական ճնշում էր գործադրում Ադրբեջանի վրա՝ Արցախի անկախությունը ճանաչելու մասով, ինչի մասին Ալիևն անձամբ ինքն է խոստովանել։ Հենց դրանով էր պայմանավորված, որ Ադրբեջանն իր առջև խնդիր էր դրել ազատվել միջնորդական ձևաչափից։

Եվ ահա, որպես «երկնային մանանա» նաև այս առումով՝ Փաշինյանի իշխանության վարած քաղաքականությունը տվեց դրա հնարավորությունը։ Հենց սկզբից՝ Դուշանբեում առանձին վերելակային հանդիպման ժամանակ, նաև դրանից հետո Փաշինյանը սկսեց ադրբեջանական կողմի հետ սեպարատ պայմանավորվածությունների գնալ՝ միջնորդական առաքելությանը նշանակություն չտալով։ Արդյունքում աստիճանաբար Մինսկի խումբը դուրս մղվեց բանակցային գործընթացից։ Իսկ այդ դեպքում պարզ է, որ ինչքան էլ միջնորդները տրամադրված լինեին խնդրի լուծմանը, «Հռոմի պապից ավելի կաթոլիկ» չէին կարող լինել այդ հարցում։ Դե, տրամաբանական հարց է ծագում՝ իրենք ինչի՞ համար են, եթե կողմերը տարանջատ պայմանավորվում են մինյանց հետ։ Դրա համար էլ դեռևս նախքան ուկրաինական պատերազմը, երբ Ռուսաստան-Արևմուտք հարաբերությունները խոր լարվածության փուլ չէին տեղափոխվել, համանախագահության ֆորմատը սկսեց չգործել, ինչն էլ Ադրբեջանին հնարավորություն տվեց ռազմական գործողություններ սկսել։

Թերևս հայկական կողմը ևս դեմ չէր դրանց սկսմանը, ինչին կարելի է հանգել՝ վերլուծելով պաշտոնական խողովակներով հնչող հայտարարությունները։ Ու արդեն խնդրի լուծման բանալին ռազմական ուժի կիրառման արդյունքներում էր որոշվելու։ Այդպես Մինսկի խումբն ընդհանրապես դուրս թողնվեց գործընթացից։

Իսկ Նոյեմբերի 9-ի հայտարարության պայմանավորվածությունները թաղելուց հետո սկսվեց հայ-ադրբեջանական սեպարատ առցանց դիվանագիտությունը, երբ հայկական կողմն իր առաջարկություններն էր անում, բայց ադրբեջանական կողմը դրանք մերժած ու սեփական պահանջներն առաջ մղած փաստաթուղթ էր ներկայացնում։ Բաքվի առանցքային պահանջներից մեկը հենց այն էր, որ Մինսկի խմբի համանախագահության ինստիտուտը վերացվի։ Իսկ ինչո՞ւ է Բաքվի համար այս հարցն այդքան կարևոր. պարզ է՝ իրավիճակի փոփոխության արդյունքում այս ֆորմատը կարող է վերակենդանանալ, իսկ այդ դեպքում Բաքուն, որը միակողմանիորեն է գործել ու ռազմական հանցագործություններ իրականացրել, ստիպված էր լինելու բախվել իր գործողությունների հետևանքներին։

Եվ ահա, օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում կայացած պայմանավորվածության արդյունքում կողմերից դիմում հղվեց ԵԱՀԿ-ի նախագահությանը՝ համանախագահության ինստիտուտը լուծարելու կապակցությամբ։ Իսկ ի՞նչ ստացանք արդյունքում։ Ունենք մի իրավիճակ, որ Ֆրանսիան, որը մի ժամանակ Արցախի հարցով շատ ակտիվ էր, այսօր լիովին պասիվ դիրքորոշում ունի։ Եթե մի ժամանակ Շառլ Միշելի գլխավորությամբ ԵՄ-ն փորձում էր Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև միջնորդություն ստանձնել ու որոշակի պայմանավորվածություններ ամրագրել, այսօր ոչ միայն ակտիվ չէ, այլև իր ողջ ուշադրությունը կենտրոնացրել է Ուկրաինայի ուղղությամբ, իրենց ամենից շատ տարածաշրջանից Ռուսաստանին դուրս մղելն է հետաքրքիր։ Ռուսաստանը նույնպես կենտրոնացած է գլխավորապես ուկրաինական ուղղությամբ, բայց Ռուսաստանը տարածաշրջանից ոչ մի տեղ չի գնացել, ու եվրոպական ուղղությամբ խնդիրները կարգավորելուց հետո միանշանակ իր ուշադրությունը կկենտրոնացնի Հարավային Կովկասի վրա։

Փոխարենը վերջին շրջանում ակտիվ է ԱՄՆ-ն, ու հենց այս երկրի նախագահի միջնորդության արդյունքում էր, որ ձեռք բերվեց «Թրամփի ճանապարհի» մասին պայմանավորվածությունն, ու վաշինգտոնյան հանդիպման ժամանակ էր, որ Երևանն ու Բաքուն նախաստորագրեցին խաղաղության համաձայնագիրը։ Այդուհանդերձ, պարզ է, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև կոնֆլիկտը ամերիկյան վարչակազմի համար առաջնահերթություն չէ, դրա մասին է վկայում այն, որ Թրամփի վարչակազմը իզոլացման քաղաքականություն է վարում և ավելի շատ կենտրոնացած է սեփական խնդիրների վրա։

ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ 

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектроникеКарты VISA DIGITAL Юнибанка стали бесплатными