Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
Русский
Հայերեն English
ВАЖНО
Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни Израиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы» Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по миру Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276 Токаев: Армения является надежным партнером для Казахстана Китайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 км Генрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкам


Փորձառությունը կա, ցանկությունը, կարծես, կա, սակայն այդպես էլ «սայլը» տեղից չի շարժվում. «Փաստ»

ОБЩЕСТВО
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մարդկային հասարակության արագ զարգացման պայմաններում, երբ կլիմայական փոփոխությունները և շրջակա միջավայրի աղտոտման հետ կապված խնդիրները մտահոգիչ մակարդակի են հասել, ամբողջ աշխարհում թրենդային է դարձել նաև ատոմային էներգետիկայի ոլորտի զարգացման խնդիրը, քանի որ այն դիտարկվում է «կանաչ էներգետիկայի» կարևորագույն բաղադրիչ։ Ու պատահական չէ, որ աշխարհի տարբեր մասերում հիմա բազմաթիվ ատոմակայաններ են կառուցվում։

Բայց ատոմային էներգետիկայի ոլորտի զարգացման համար նախատեսված տեխնոլոգիաների ամեն երկիր չի տիրապետում, և ընդամենը հաշված թվով պետություններ են, որ կարող են այս հարցում մասնագիտական աջակցություն տրամադրել։ Ու այդ պետությունների միջև նույնիսկ որոշակի մրցակցություն կա։ Օրինակ՝ Ռուսաստանն ու Չինաստանը բազմաթիվ երկրներում նախատեսում են ատոմակայաններ կառուցել, Արևմուտքն էլ իր հերթին է ձգտում ներգրավվել այս ոլորտում։ ԱՄՆ-ը այլ երկրներում փորձում է իրականություն դարձնել մոդուլային ատոմակայանների զարգացման իր կոնցեպտը։ Իսկ Գերմանիայում, որը տասնամյակներ շարունակ զերծ էր մնում ատոմակայանների կառուցումից, որոշել է զարգացնել իր ատոմային էներգետիկան՝ էներգակիրներից իր կախվածությունը նվազեցնելու նպատակով։

Պետք է նկատի ունենալ, որ ատոմային էներգետիկայի ոլորտում տեխնոլոգիաներն անընդհատ զարգացում են ապրում, և նորագույն լուծումների կիրառումը միշտ արդիական է մնում։ Հայաստանը, որն անցած դարի 60-ական թվականներից սկսած արդեն հասանելիություն ուներ ատոմային էներգետիկայի տեխնոլոգիաներին, տասնամյակներ շարունակ տարածաշրջանում միակն էր այս տեսանկյունից։ Նույնիսկ ՆԱՏՕ-ի անդամ ու հզորությամբ մի քանի անգամ Հայաստանին գերազանցող Թուրքիան հասանելիություն չուներ այս տեխնոլոգիաներին, ու միայն վերջերս է, որ Թուրքիայում սկսել են ատոմակայաններ կառուցելու նախագծեր իրականացնել։

Այսինքն, ի սկզբանե Հայաստանն այս ոլորտը զարգացնելու և մասնագետներ պատրաստելու տեսանկյունից ժամանակ ու մեծ հնարավորություններ է ունեցել։ Բայց այլ հարց է, որ այդ հնարավորությունները չեն օգտագործվել։ Ավելին, երբ մի շարք երկրներ ուղղակի կարող էին երազել ատոմակայան ունենալու մասին, Հայաստանում զարմանալիորեն որոշվեց դադարեցնել ատոմակայանի գործունեությունը, ապա համոզվելով, որ սխալ որոշում է ատոմային էներգետիկայից հրաժարվելը, որոշվեց նորից վերագործարկել Մեծամորի ատոմակայանը։

Մյուս կարևոր հարցն այն է, որ հին ատոմակայանի կյանքն անընդհատ երկարաձգվում է, այս անգամ՝ մինչև 2036 թվականը, ու այդպես էլ օդում կախված է մնում նոր ատոմակայան ունենալու հարցը։ Երևի թե չի եղել մի տարի, որ կառավարության մակարդակով այս հարցը չքննարկվի, բայց այլ բան է քննարկումը, այլ՝ ռեալ պայմանավորվածություններն ու գործողությունները։ Մե՛կ խոսվում է, որ ռուսներն են նոր ատոմակայան կառուցելու, մե՛կ նշվում է ամերիկյան մոդուլային ատոմակայանների տեղակայման հնարավորության մասին։ Հետո էլ տեղեկություններ են տարածվում, թե ատոմակայան կառուցելու համար, ԱՄՆ-ից և ՌԴ-ից բացի, քննարկումներ են իրականացվում նաև Կորեայի և Չինաստանի հետ։

Բայց տարիներն անցնում են, իսկ սայլն այդպես էլ տեղից չի շարժվում։ Լավագույն տարբերակը կլիներ այն, եթե ունենայինք միանգամից երկու տարբեր կենտրոնների կողմից կառուցվող կայաններ, ինչպես որ Թուրքիան չի բավարարվում ռուսների կողմից կառուցվող ատոմակայանով և փորձում է նաև չինական կողմին հրավիրել երկրի այլ մասում ատոմակայան կառուցելու համար։

Մինչ Հայաստանի դեպքում, որի համար ատոմային տեխնոլոգիաները նոր չեն, նույնիսկ մեկ նոր ատոմակայանի կառուցման հարցը չի լուծվում ու անընդհատ ձգձգվում է, Ադրբեջանը նոր ատոմակայան ունենալու հայտ է ներկայացնում, ինչը վտանգ է ներկայացնում Հայաստանի դիրքերի համար ատոմային էներգետիկայի ոլորտում։ Պատահական չէ, որ թուրքական ու ադրբեջական կողմերը տարիներ շարունակ բողոքել են Մեծամորի ատոմակայանի շահագործման դեմ, թե իբր այն վտանգ է ներկայացնում իրենց համար, սակայն դա չի խանգարում, որ իրենք ցանկանան սեփական ատոմակայանն ունենալ։

Ցավալին այն է, որ, ընդհանրապես, արդեն սովորական երևույթ է դարձել, որ Հայաստանում միշտ խոսվում է տարբեր խոշոր նախաձեռնությունների իրականացման մասին, բայց դրանք գործնական տեսք չեն ստանում ու ընդամենը հանրությանը կերակրելու հարց են լուծում, իսկ այդ ընթացքում Հայաստանը հետ է մնում խոշոր տարածաշրջանային նախագծերից։ Մեր երկրում անգամ տարիներ շարունակ չեն կարողանում Հյուսիս-Հարավ ավտոճանապարհի նախաձեռնությունն իրականություն դարձնել, ուր մնաց նոր ատոմակայանի հարցը գլուխ բերվի։

Ի տարբերություն մեզ, մեր հակառակորդ երկրները՝ Թուրքիան ու Ադրբեջանը, կոնկրետ նախաձեռնություններն իրականություն են դարձնում և արդյունքում ավելի ու ավելի են մեկուսացնում Հայաստանը։ Այս առումով մենք լուրջ մտածելու տեղ ունենք, և քանի ուշ չէ, պետք է սթափվել ու անցնել կոնկրետ գործողությունների։

ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Կիսվել
Лента новостей
Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектроникеКарты VISA DIGITAL Юнибанка стали бесплатными
Вся лента »
Самое популярное
1 Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст» 2 Почему власти «паникуют»? «Паст» 3 Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст» 4 Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой 5 Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полно...
Опрос