Ереван, 28.Август.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Անկանխիկ գործարքների առումով քաոսային իրավիճակ է. «Փաստ»

ОБЩЕСТВО

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Երեկ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը տեղեկացրեց, թե անկանխիկ գործարքներից կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից արդեն իսկ օգտվում է 216380 քաղաքացի։ Նախարարությունը նաև հիշեցնում է, որ սեպտեմբերի 1-ից անկանխիկ վճարումների դեպքում հետվճարի չափը սահմանվում է 12 %՝ նախկին 10%-ի փոխարեն, իսկ հետվճարի առավելագույն չափը՝ 6000 դրամ՝ նախկին 5000 դրամի փոխարեն։ Այս ամենը գուցե տպավորիչ է, եթե չլինեն մի շարք... եթե-ներ:

Բայց ամեն ինչ հերթով: Տարիներ շարունակ Նիկոլ Փաշինյանը ընդգծում է անկանխիկ շրջանառությունն ավելացնելու անհրաժեշտության մասին։ Եվ, իսկապես, ներկա տեխնոլոգիական զարգացման պայմաններում անկանխիկ գործարքների իրականացումն էական առավելություններ է տալիս։ Ու տարբեր երկրներ քայլեր են ձեռնարկում կանխիկի շրջանառությունը կրճատելու և անկանխիկինն ավելացնելու համար։ Իսկ Հայաստանում 2022 թվականին անգամ որոշում ընդունվեց, որ մասնավոր ընկերությունները, անհատ ձեռներեցները 300 հազար դրամը գերազանցող իրենց գործարքները պետք է իրականացնեն միայն անկանխիկ։ Ներդրվեց անկանխիկ եղանակով վճարումներից կենսաթոշակառուներին հետվճար տրամադրելու համակարգը, ինչի մասին էլ ակնարկում կամ հիշեցնում է ԱՍՀՆ-ն: Թվում է՝ խայտառակ ցածր թոշակների պայմաններում 6000 դրամը քիչ գումար չէ։ Բայց այստեղ է, որ առաջ են գալիս մի քանի կարևոր խնդիրներ:

Նախ՝ 10 տոկոսը 12 դարձնելու հետ, նոր փոփոխության համաձայն, սեպտեմբերի 1-ից արդեն կոմունալ ծառայությունների դիմաց վճարումներից հետվճար չի հաշվարկվում։ Այսինքն, թոշակառուներին մնում է քարտով միայն գնումներ կատարել խանութներից: Միջանկյալ նշենք, որ քիչ չեն այն քաղաքացիները, որոնք իսկապես հակված են իրենց մոտ քիչ կանխիկ գումար պահել և վճարումներ կատարել քարտով։ Բայց անկանխիկ վճարումների մասով բազմաթիվ խնդիրներ կան, որոնք պետության կողմից դեռևս լուծված չեն։ Այսինքն, պետությունը հայտարարում է անկանխիկ վճարումները խրախուսելու մասին, սակայն խնդիրներն այնքան շատ են, որ հաճախ քաղաքացիների համար դա դառնում է գլխացավանք:

Օրինակ՝ մայրաքաղաքի հատկապես ծայրամասերում, առավել ևս՝ մարզերում քիչ չեն փոքր ու միջին խանութները, որոնք կա՛մ համապատասխան տերմինալ չունեն, կա՛մ ուղղակի հակված չեն անկանխիկ վճարումների իրականացմանը, օրինակ՝ դրանք տարօրինակ կերպով «հանկարծ» կա՛մ «այս պահին» չեն աշխատում, կա՛մ հընթացս «խափանվում» են։ Խոսքն առավելապես վերաբերում է պտուղ-բանջարեղենի խանութներին, թեպետ նման գործելաոճով են աշխատում այլ փոքր խանութներ ևս: Սրան պետք է հավելել բոլոր այն դեպքերը, երբ խանութներն ունեն վճարային տերմինալ, բայց մեծամասամբ քարտով վճարել ցանկացող հաճախորդը հանդիպում է սառը, նույնիսկ մի տեսակ թշնամական վերաբերմունքի, չհաշված՝ մշտական «մուննաթը»։

Դե պարզ է, որ քարտով վճարումների դեպքում գործարքը գրանցվում է, ու տնտեսվարողները հակված են, որ էլեկտրոնային համակարգում գործարքները քիչ գրանցվեն, որ քիչ հարկեր վճարեն։ Մյուս հարցն այն է, որ պետության կողմից անհրաժեշտ ենթակառուցվածքներ չեն ստեղծվել, որպեսզի արագ կապ ապահովվի ու գործարքներն արագ գրանցվեն առանց խնդիրների՝ հատկապես մարզերում։ Մասնավորաբար, վճարման համակարգերը պետք է հաճախակի թարմացվեն, ու հատուկ հսկողություն սահմանվի դրանց նկատմամբ։ Կառավարությունից անընդատ ընդգծում են, որ շատ մեծ գործ են կատարել թոշակառուների համար հետվճարային համակարգի ներդրման տեսանկյունից, սակայն իրականության մեջ, երբ հսկողություն չկա անկանխիկ առևտրի իրականացման հարցում, ապա հետվճար ստանալու նրանց հնարավորությունները էապես սահմանափակվում են։

Միգուցե կառավարությունը պետք է ավելի արտոնյալ պայմաններ ստեղծի կամ հարկային բոնուսներ տրամադրի խանութներին ու այլ տնտեսվարողներին՝ անկանխիկ շրջանառության պարագայում, որպեսզի նրանք փոխեն իրենց վերաբերմունքը անկանխիկ վճարումների հարցում ու նույնիսկ շահագրգռված լինեն։ Միևնույն ժամանակ, այս ամենը չի նշանակում, որ պետք է ամբողջովին խուսափել կանխիկի գործածումից, քանի որ ֆորսմաժորային իրավիճակներում, երբ էլեկտրոնային վճարային համակարգերում կարող են խափանումներ տեղի ունենալ կամ այլ խնդիրներ առաջանան, ֆինանսական գործառնությունները կաթվածահար կլինեն, ու անհնար կլինի առևտուր անել։ Ուստի, այս առումով կանխիկի գործածումն ապահովում է այլընտրանքային անվտանգության բարձիկները։ Մի խոսքով, որևէ համակարգ գործարկելուց առաջ, առավել ևս՝ ընթացքում, հստակ պետք է կանոնակարգվեն առկա խնդիրները, հակառակ դեպքում, ինչպես այս, այնպես էլ այլ պարագաներում, նույնիսկ ճիշտ գաղափարը վերածվում է հանրության համար իսկական փորձանք:

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Армения попала в десятку крупнейших импортеров сахаристых кондитерских изделий из РоссииПосольство США: Армения продолжает оставаться страной с наибольшим представительством в Силах КосовоМакрон призвал Нетаньяху не превращать борьбу с антисемитизмом в оружиеВ Госдуме РФ предложили ужесточить контроль за мигрантами без медстраховкиГюмри вошел в топ малоизвестных европейских городов, обязательных к посещениюКарен Хачанов успешно начал выступление на US Open в Нью-ЙоркеАмериабанк – лидер ипотечного рынка с долей более 22% Мы будем бороться за наши права, за возвращение Арцаха, за национальное достоинство, за Республику АрменияНа острове Сицилия произошло новое извержение вулкана ЭтнаНетаньяху заявил, что признает Геноцид армянУченые обнаружили древний ген, который помог выжить народам АмерикиГермания и Бельгия выступили против конфискации российских активовАрмянское общество делает выбор в пользу проверенного годами стратегического партнерства с Россией Армянское лето десятков подростков в мире технологий։ «Паст»Есть ли в Ереване секретные подземные туннели и где они находятся? «Паст»Воскресный отдых։ как жители Еревана проводят выходные дни?Азербайджан для Центральной Азии становится коридором в Турцию: что должна делать Армения? «Паст»Они делают ЭСА ГД-вской и постоянно лезут в карманы налогоплательщиков: «Паст»Действительно ли туризм в Армении «переживает свои лучшие времена»? «Паст»Члены и активисты движения «Всеармянский фронт» организовали акцию в Гюмри в поддержку присутствия 102-й российской военной базы в АрмениВыступление в Армении скандальной певицы Sevdaliza на Music Fest with Coca-Cola отмененоСумма в 5 042 314 драмов была направлена в эко-лагерь Зарк. Бенефициаром инициативы «Сила одного драма» за август стала ОО Мост надеждыИран надеется, что в ближайшее время начнутся поставки российского газа через АзербайджанВ Ливии в результате столкновений погибли по меньшей мере 12 человекНачалось очередное судебное заседание по делу архиепископа Микаела АджапаянаЭрдоган высказался о коридоре через АрмениюАзербайджанцы уничтожили памятник герою Арцаха Ашоту Гуляну (Бекору) в оккупированном СтепанакертеЛавров рассказал, что его появление в свитере с надписью «СССР» не означает желания восстановить Советский СоюзМинобороны: Ночью в небе над Россией уничтожен 21 украинский беспилотникЗеленский опроверг сведения о запрете США на удары вглубь РоссииКогда сомнения становятся домом: в чем секретная притягательность теорий заговораАкция протеста с требованием вывода 102-й российской военной базы из Армении — дешевый политический перфоманс. Виген Акопян Начался процесс продажи народу слова «мир»: «Паст»Действительно ли выборы будут очередными? «Паст»То, что плохо лично для Пашиняна, может быть очень хорошо для Армении, и наоборот: «Паст»Фанаты Дженнифер Лопес считают, что в блонде она похожа на Мадонну: первые кадры фильма «Поцелуй женщины-паука»Аделия Петросян прошла отбор на Олимпиаду-2026 в ИталииВ Краснодаре реставрируют здание армянского церковного попечительстваBrent торгуется у $67,65 за баррельВ Бельгии строят первый в мире экологичный завод по производству пластмассАлиев: Азербайджан хочет мира, но должен быть готов к войнеГосдеп проверяет всех обладателей виз США - 55 миллионов человекЛюсине Арутюнова хочет представить Армению на «Интервидении»«Вредна ли сумка для рюкзака? — «Паст»»От «Эй вы...аплодируйте!» — до «бурные, продолжительные аплодисменты» и «овация»: «Паст»Школьные покупки с выгодой вместе с Idram&IDBankUcom и SunChild установили солнечную электростанцию в культурном центре Ехегнадзора Пашинян предоставит Азербайджану жизненные пути Республики Армении: «Паст»Остров-призрак у Венеции: из бывшего чумного кладбища и психлечебницы сделают городской паркКогда деревенский обед дороже Ritz-Carlton: новая философия роскоши