Ինչպե՞ս է գազարը դարձել... գազարագույն․ «Փաստ»
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Ստեպղինը կամ գազարը (լատիներեն՝ Daucus) նեխուրազգիների (հովանոցավորներ) ընտանիքի երկամյա, հազվադեպ՝ միամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ է։ Հայտնի է նրա մոտ 60, Հայաստանում՝ 1 տեսակ։ Արմատապտուղը մսալի է, գլանաձև, իլիկաձև՝ բութ կամ սուր ծայրով, կարմիր, սպիտակ, դեղին, երբեմն՝ մուգ կապտավուն գույնով։ Այդ արմատապտուղը ավելի քան 5000 տարվա պատմություն ունի: Մարդու կողմից գազար օգտագործելու առաջին տվյալները վերաբերում են մեր թվարկությունից առաջ 3000-ականներին: Ընդ որում, այն ժամանակ օգտագործվող գազարը չի եղել գազարագույն: Հայտնի է, որ առաջինը գազար օգտագործել են Աֆղանստանում: Այն ժամանակ գազարը ներսից դեղին էր, դրսից՝ կարմրավուն: Հին հույները և հռոմեացիները ևս գազար օգտագործել են, բայց հիմնականում բուժական նպատակով. համարվում էր, որ գազարը ուժեղացնում է տղամարդու սեռական պոտենցիան: Գազարը Եվրոպա է բերվել 10-ից 13-րդ դարերում:
Անդալուսացի բժիշկ Իբն-ալ-Ավամը նկարագրել է գազարը՝ որպես կարմիր և դեղին արմատապտուղ: Բյուզանդացի բժիշկ Սիմեոն Սիտը ևս նկարագրել է այդ գույները: Հետագայում՝ 17-րդ դարում, Հոլանդիան է դարձել գազարի ամենամեծ արտահանողը Եվրոպայում: Այդ ժամանակ էլ հենց հոլանդացի հայրենասեր սելեկցիոներների կողմից ստեղծվել է նարնջագույն (նույնն է, ինչ գազարագույն) գազարը՝ ի պատիվ Օրանժ հոլանդական արքայական դինաստիայի: Ներկայիս մշակովի գազարի բոլոր տեսակները կապ ունեն Հոլանդիայում ստեղծված գազարի չորս տեսակների հետ՝ «վաղ կիսաերկար», «ուշ կիսաերկար», «սկարլետ» և «երկար օրանժ»: Հիմա խանութներում արդեն կարելի է հանդիպել նաև այլ գույների գազարների՝ սպիտակ, դեղին, մուգ կարմիր, թանաքագույն և այլն: 1997 թվականին Իսլանդիայում հաջողվել է աճեցնել գազար շոկոլադի համով. նպատակն այն է, որ երեխաները գազար հաճույքով ուտեն:
Մշակովի գազարը մտնում է տնտեսապես ձեռնտու մշակաբույսերի տասնյակի մեջ: Մեկ տարում աշխարհում մոտավորապես արտադրվում է 36-40 միլիոն տոննա գազար: Այդ ամենի միայն կեսը արտադրվում է Չինաստանում: Գազարի արտադրության ավելացումը աշխարհում իրականանում է ոչ թե բերքատվության աճով, այլ մշակելի տարածքների ավելացման հաշվին: Գազարը առանց այդ էլ բերքատու կուլտուրա է, նրա բերքատվությունը մեկ հեկտարից կազմում է 20-ից 80 տոննա:
ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
Что не могут «поделить» члены ГД? «Паст»
«Придет время, и мы будем очень жесткими с сегодняшним руководством»: «Паст»
Для Армении сегодня важно не поддаваться политическим манипуляциям внешних игроков: «Паст»
Почему семь лет спустя «вспомнили» об Овике Абрамяне? «Паст»
Мегапроект с инвестициями в размере 500 миллионов долларов: о чем речь? «Паст»
Депутаты предлагают штрафовать и снимать баллы за громкую музыку в машине, а также выхлопы «спортивных» глушителей
Смотрите круглосуточный эфир Euromedia 24 TV на 289 канале Ucom и на 46 канале OVIO (Rostelecom)
Reuters: Возрастает риск новых столкновений между Арменией и Азербайджаном
«Аякве»: Призываем ВС Армении усилить бдительность
Flydubai приостановила полеты в Россию, Армению, Азербайджан и еще ряд стран СНГ
Как насладиться летом в полной мере
WSJ: Израиль планирует проводить операцию в Иране две недели
Секретарь СБ Армении не отрицает предстоящую встречу Пашиняна и Эрдогана
Ucom запустил сеть 5G в Ереване, построив самую большую сеть 5G в Армении
Mehr: Над иранской мечетью Джамкаран подняли красный флаг мести
Секретарь СБ Армении: Нападение Израиля на Иран является посягательством на его территориальную целостность
Фонд здоровья детей Армении — бенефициар программы Сила одного драма в июне
Пашинян: Армения не ставит перед собой задачу разрыва отношений с Россией
Глава МАГАТЭ заявил о своей готовности отправиться в Иран для оценки ситуации
Абраам Овеян выразил соболезнования в связи с трагедией в Чамбараке
Кому не по душе цифровая система, предназначенная для борьбы с теневой экономикой, и каково отношение государственных органов? «Паст»
Важные мессиджи и опасения властей: «Паст»
Группа компаний Team, NVIDIA и Firebird объявляют о мегапроекте стоимостью $500 млн. для создания регионального центра суперкомпьютеров на базе ИИ
По крайней мере, не исключено, что подобная кампания направляется и финансируется Азербайджаном: «Паст»
Московский суд оштрафовал Google
Более 3 миллионов детей в мире вынуждены работать под принуждением
У берегов Тайваня произошло сильное землетрясение
Украина и РФ начали обмен телами погибших солдат
Трамп заявил, что начинает терять надежду на то, что Иран согласится прекратить обогащение урана
СК Армении: В результате взрыва и обрушения в Чамбараке погибли трое
Лукашенко вновь пожаловался на нехватку картошки
Америабанк представлен на первой выставке TOON EXPO в Москве
Губернатор Тавушской области Армении: Только в Киранце строится 55 новых жилых домов
Zee News India: У Индии прочные связи с соперником Турции – Арменией
В одной из квартир Чамбарака произошел взрыв: Есть погибший и пострадавший
Католикос: Я верю, что вместе с вами мы преодолеем это испытание без излишней эмоциональности и бунта
Трамп: Меня не беспокоит, что ситуация в Лос-Анджелесе может выйти из-под контроля военных
В некоторых районах Лос-Анджелеса ввели комендантский час
Китай оценил ход переговоров с США
С 24 по 29 июня 2025 года в Оренбурге пройдет Международный молодежный форум «Eurasia Global”
Стипендиат фонда «Музыка во имя будущего» Эдуард Геворкян поступил в университет Моцартеум в Зальцбурге
Idram — участник панельной дискуссии о сотрудничестве в развитии электронной коммерции
Хотят уничтожить армянскую идентичность: «Паст»
Страдают как государство, так и компании, работающие в правовом поле: новые развития: «Паст»
Новый оппозиционный альянс по «модели Паракара»: «Паст»
Объявленная война против Церкви приобретает новые «оттенки»: «Паст»
Генсек НАТО настаивает на увеличении возможностей ПВО альянса на 400%
В Лос-Анджелесе за выходные задержали 56 человек из-за протестов
Министр: По результатам исследований в Армении будет уточнена модель нового атомного энергоблока
Минэкономики Армении: Хозсубъектам в зоне бедствия была оказана поддержка на 181 млн. драмов 
