Ереван, 25.Ноябрь.2025,
00
:
00
Русский
Հայերեն English
ВАЖНО
Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни Израиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы» Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по миру Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276 Токаев: Армения является надежным партнером для Казахстана Китайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 км Генрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкам


Ի՞նչ և որքա՞ն թույլ կտրվի Թուրքիային․ «Փաստ»

АНАЛИТИКА
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մի քանի տասնամյակ առաջ դժվար էր պատկերացնել, որ Թուրքիան կարող է մուտք գործել այն տարածքներ, որոնք ավանդաբար համարվել են որպես ռուսական ազդեցության և կենսական շահերի գոտի։ Սակայն Հարավային Կովկասում և Միջին Ասիայում Թուրքիայի ազդեցության ընդլայնումը փաստացի կարելի է իրողություն համարել։ Ավելին, Թուրքիային հաջողվել է ստեղծել այնպիսի հարթակ, որը թույլ կտա պայմաններ ապահովել համաթուրքական ինտեգրացիայի համար։ Եվ այդ հարթակի դերակատարությունը կատարում է Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը, որի շրջանակներում թյուրքախոս պետությունների ղեկավարների մասնակցությամբ տեղի են ունենում գագաթաժողովներ ու ընդունվում են բազմաբնույթ որոշումներ, որոնց մեծ մասը վերաբերում է համատեղ նախաձեռնություններին։

Օրինակ՝արդեն իսկ ստեղծվել է համաթյուրքական ներդրումային հիմնադրամ, որը կոչված է նպաստելու Թյուրքական պետությունների կազմակերպության անդամների տնտեսական զարգացմանը։ Հեռուն գնացող նախաձեռնություններ կան նաև թյուրքախոս երկրների համար կրթության և դասագրքերի ընդհանուր չափորոշիչներ ստեղծելու ուղղությամբ։ Ուսանողների փոխանակման ծրագրեր են իրականացվում, քննարկվում է անգամ համընդհանուր թուրքական այբուբեն ստեղծելու հարցը։ Պատահական չէ, որ Թյուրքական պետությունների կազմակերպության՝ Աստանայում կայացած 10-րդ հոբել յանական գագաթաժողովում Թուրքիայի նախագահը նման առաջարկ հնչեցրեց։ Պարզ է, որ այս առաջարկության հիմքում թուրքերենը դոմինանտ դարձնելու խնդիր է լուծվում։

Մյուս կողմից էլ՝ փորձ է կատարվում համաթյուրքական դաշտ ստեղծել մի շարք միջազգային հարցերում միասնական ճակատով հանդես գալու համար։ Օրինակ՝ այդպիսի հարց կարող է լինել Ադրբեջանին Հայաստանի հետ հակամարտության հարցում աջակցություն ցուցաբերելը, Գազայի հատվածում տեղի ունեցողի շուրջ համատեղ դիրքորոշմամբ հանդես գալը և այդպես շարունակ։ Բայց թուրքական նպատակների մեջ շատ կարևոր տեղ է զբաղեցնում Չինաստանը Եվրոպայի հետ կապող ցամաքային ուղին վերահսկողության տակ վերցնելը, որն ստացել է «Միջին միջանցք» անվանումը։ Հատկապես ռուս-ուկրաինական հակամարտության և Ռուսաստանի դեմ սահմանված պատժամիջոցների արդյունքում այդ հաղորդակցության ուղին փոխադրումների կազմակերպման համար առանձնահատուկ նշանակություն է ձեռք բերել։ Դրա համար էլ Թուրքական պետությունների կազմակերպության Աստանայի գագաթաժողովում քննարկումների օրակարգի ամենակարևոր հարցերից մեկը տրանսպորտային միջանցքներին էր վերաբերում, ու Էրդողանն էլ կրկին բարձրացրեց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցը։

Փաստացի այդ ճանապարհը լիովին թյուրքական չի լինի, եթե «Զանգեզուրի միջանցքը» չգործարկվի։ Օրինակ՝ եթե Նախիջևանը Ադրբեջանի հետ կապող ուղին անցնի Իրանով, ապա Թեհրանը կխոչընդոտի, որ թուրքական ազդեցությունը տարածվի դեպի արևելք։ Իսկ Անկարային թուրքական վերահսկողության տակ գտնվող ճանապարհ է անհրաժեշտ, որպեսզի Թուրքիան առանց արգելքների ներթափանցի Ադրբեջան, ապա նաև Միջին Ասիա։ Թուրքիայի՝ չափից ավելի մեծ ամբիցիաները հակասում են տարածաշրջանային մյուս խոշոր խաղացողների շահերին։ Առաջին հերթին դրանք Իրանի շահերի դեմ են, քանի որ հետագայում այս երկիրը ապակայունացնելու և թյուրքալեզու շրջանները պոկելու հարց կարող է բարձրանալ։ Ռուսաստանի համար ևս վտանգավոր են պանթուրքական ծրագրերը, քանի որ մի կողմից՝ Մոսկվան կարող է կորցնել իր ազդեցությունը Հարավային Կովկասում և Միջին Ասիայում, իսկ մյուս կողմից էլ՝ Հյուսիսային Կովկասի ապակայունացման նոր գործոններ ի հայտ կգան։

Պանթուրքական ծրագրերը երկարաժամկետ հեռանկարում վտանգավոր են նաև Չինաստանի համար, քանի որ Միջին Ասիայում թուրքական ազդեցության ընդլայնումը կարող է բարդություններ ստեղծել՝ կապված հատկապես ույղուրների հարցի հետ։ Առանց այն էլ Արևմուտքն օգտագործում է ույղուրների թեման Չինաստանի դեմ ճնշումներ գործադրելու համար։ Ուստի, պանթուրքական ծրագրերի իրագործման դեպքում Թուրքիան կարող է հնարավորություններ ստանալ Չինաստանի Սինցզ յան ույղուրական ինքնավար շրջանում անջատողականությունը հովանավորելու համար։ Պանթուրքական ծրագրերը վտանգավոր են նաև Հնդկաստանի համար այն տեսանկյունից, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը Պակիստանի հետ խոր համագործակցությունը կարող են պրոյեկտել նաև թյուրքախոս մյուս պետությունների վրա։

Իսկ իր տարածաշրջանային ախոյան Պակիստանի հետ յուրաքանչյուր համագործակցության (հատկապես ռազմատեխնիկական բնագավառում) Հնդկաստանը մեծ անհանգստությամբ է հետևում։ Դրան Նյու Դելին կարող է հակազդել հիմնականում Հայաստանին աջակցելու միջոցով։ Պատահական չէ, որ երկու երկրների համագործակցությունը մի շարք ոլորտներում, այդ թվում՝ ռազմական, նոր մակարդակի է բարձրացվել։ Իսկ հնդիկ գեներալ-մայոր Աշոկ Կումարը նույնիսկ առաջարկում է Հայաստանում հնդկական բանակի ուսումնական թիմ ստեղծել։ Փաստացի այն հարցը, թե արդյոք Թուրքիան կհաջողի, թե ոչ, շատ առումներով կախված է Հայաստանից։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Կիսվել
Лента новостей
Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливостиФинская «дочка» «Лукойла» закроет все свои АЗС в странеВодители грузовиков из РА ожидают восстановления 180-дневного срока пребывания в РоссииГарвард проведёт расследование связей экс-министра финансов США с Джеффри ЭпштейномПосол Армении в США обсудил возможное расширение сотрудничества между армянским и американским бизнесамиЦИК: Пересчет голосов в Вагаршапате не отразился на результатах голосованияБернар Арно в Шанхае: глава LVMH покупает китайские бренды, пока иностранные люксовые марки теряют спросТрамп пригласил на ужин в честь принца Саудовской Аравии Криштиану Роналду и Илона МаскаПольша задействовала авиацию в связи с ударами России по территории УкраиныПодведены итоги 20-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектроникеКарты VISA DIGITAL Юнибанка стали бесплатными
Вся лента »
Самое популярное
1 Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст» 2 Почему власти «паникуют»? «Паст» 3 Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст» 4 Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой 5 Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полно...
Опрос