Ինչո՞ւ ենք ժամանակից այսքան հետ մնում. «Փաստ»

АНАЛИТИКА 23 Апрель, 2022 9:33

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Գիտատեխնիկական զարգացման արդյունքում աշխարհում այսօր տեղի ունեցող գործընթացները շատ են արագացել, ուստի առանցքային նշանակություն ունի տեղի ունեցող իրադարձություններին համահունչ քայլելը։ Սակայն 44-օրյա պատերազմը, առավել ևս՝ հետպատերազմական իրողությունները ցույց տվեցին, որ Հայաստանը ժամանակից հետ է մնում։ Մասնավորապես, ժամանակակից իրողությունների յուրահատկությունների ու հատկապես բազմաթիվ ոլորտներում կիրառվող տեխնոլոգիական լուծումների հետ հաշվի նստելու խնդիր կա։

Հիմա՝ առավել ևս: Հեծանիվ չհայտնագործենք. առաջին հերթին Հայաստանին հզոր բանակ է անհրաժեշտ ու ամենակարևորը՝ գերժամանակակից սպառազինություններով հագեցած։ Եթե Հայաստանը չունենա ժամանակակից պահանջներին համապատասխան պաշտպանական համակարգ, ապա միշտ խոցելի կլինենք տարածաշրջանում։ Եվ նման տիպի բանակի ստեղծումը կարևոր է ոչ միայն ռազմական գործողությունների ժամանակ, այլև ուժերի բալանսը պահելու և բանակցությունների ընթացքում Հայաստանի դիրքերը ամուր ներկայացնելու համար։

Պատահական չէ, որ թշնամական երկրի մինիսուլթան Ալիևը սպառնում է, թե կարող են չճանաչել Հայաստանի ինքնիշխանությունը, հայտարարում է, թե Հայաստանի զինումն իրենք կհամարեն ոչ բարեկամական քայլ ու դրանից հետևություններ կանեն։ Դեռ մի կողմ թողնենք այն, որ «բարեկամական» կամ «ոչ բարեկամական» տերմինի օգտագործումն ինքնին անհեթեթություն է: Սակայն ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը մտավախություն ունի, թե Հայաստանը, նոր սպառազինություններ ձեռք բերելով ու հզոր բանակ ստեղծելով, կարող է չկատարել ադրբեջանական նախապայմանները և նույնիսկ իր կողմից հակադիր պահանջներ ներկայացնել։ Բայց պատերազմից արդեն տևական ժամանակ է անցել, և ՀՀ իշխանությունները ոչ մի քայլ չեն կատարել սպառազինությունների էական խմբաքանակ ձեռք բերելու ուղղությամբ։

Միևնույն ժամանակ դա չի խանգարում, որ նրանք շարունակաբար խոսեն զինվորական ծառայության ժամկետը կրճատելու և պրոֆեսիոնալ բանակ ստեղծելու մասին։ Սա ինքնին նշանակում է հակառակորդին գոհացնող քայլ կատարել՝ շարունակելով բանակի կազմալուծումն ու անձնակազմի թվաքանակի կրճատումը, քանի որ Հայաստանն առկա վիճակում պատրաստ չէ միանգամից անցում կատարել պրոֆեսիոնալ բանակի։ Նախքան դրան հասնելը հսկայական աշխատանք է անհրաժեշտ անվտանգության համակարգը կարգի բերելու ուղղությամբ։

Առաջնահերթ պետք է բարձրացնել բանակում տիրող բարոյահոգեբանական մթնոլորտը, սպայի և զինվորականի աշխատանքը դարձնել գրավիչ, մեծ ներդրումներ կատարել անձնակազմի ինտելեկտուալ զարգացման վրա։ Բայց իշխանություններն, իրենց ոճին հավատարիմ մնալով, հակառակն են կատարում, շարունակաբար թիրախավորում են զինվորականներին։ Ռազմական ոլորտը կարգի բերելու ներուժ ունենալու համար շատ կարևոր է նաև Հայաստանի տնտեսությունը ժամանակակից իրողությունների պայմաններում մրցունակ, բազմապրոֆիլ ու դինամիկ դարձնելը։ Իսկ դրա համար Հայաստանը ապրանքներ ու ծառայություններ ներկրող երկրից պետք է դառնա ապրանքներ ու ծառայություններ արտադրող, ապա նաև արտահանող երկիր։ Դրա համար էլ իր հերթին պետք է բարձրացնել քաղաքացիների գրագիտության մակարդակը, նպաստավոր պայմաններ ստեղծել ներդրումների ու բիզնես գործունեության համար, աջակցություն տրամադրել առավել փխրուն ճյուղերի՝ մասնավորապես գյուղատնտեսության զարգացման համար։

Բացի այդ, կորոնավիրուսի համավարակի և Ուկրաինայի շուրջ առաջացած իրավիճակի տնտեսական հետևանքները ցույց տվեցին յուրաքանչյուր երկրի պարենային անվտանգության կարևորությունը։ Բազմաթիվ երկրներ սկսել են մտածել սեփական պարենային ինքնաբավության ապահովման մասին։ Ուստի Հայաստանը ևս պետք է այս ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկի՝ ամեն ինչ սկսելով գյուղատնտեսության զարգացումը խթանելուց։ Բայց մեր իշխանությունները նշված ուղղություններով ուղղակի անգործության են մատնված և նստած սպասում են, որ մի շարք արտասահմանյան կազմակերպություններ ու բանկեր վարկեր կամ օգնություն տրամադրեն, որ իրենք մի քանի ճանապարհ ասֆալտապատեն ու ցույց տան, թե գործ են կատարել։ Այնինչ, միայն ասֆալտապատումով հնարավոր չէ տնտեսությունը զարգացնել ու երկարաժամկետ հեռանկարում խթան ապահովել։

Մյուս կողմից՝ որոշակի իրադարձություններ, որոնք իշխանությունների քայլերի հետ ընդհանրապես կապ չունեն, իշխանականներն առանց ամաչելու ցույց են տալիս՝ իբր դրանք իրենց աշխատանքի արդյունքն են։ Օրինակ՝ Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձությունների հետ կապված մեծ թվով ռուս մասնագետներ, մասնավորապես ծրագրավորողներ են ժամանել Հայաստան և մեր երկրից ձեռնարկատիրական գործունեություն են իրականացնում, իսկ իշխանությունները փորձում են տպավորություն ստեղծել, որ այս ամենը տեղի է ունենում իրենց կողմից ստեղծված բարենպաստ միջավայրի արդյունքում։

Դե, կարևորը միայն փիառն ու շոուներն են: Գործ անել չգիտեն, երկրի տնտեսությունը կաթվածահար վիճակում է, մարդկանց մեծ մասը ծայրահեղ աղքատության շեմին է, իսկ էկոնոմիկայի նախարարը խոսում է հայտնի երգիչների՝ Հայաստան ժամանելու մասին, ՊԵԿ-ն էլ Հարկատուի օր է «էսէմեսով» շնորհավորում...